وقتی به داروخانه‌های سطح شهر مراجعه می‌کنیم، با اطلاعیه‌ای به این شرح مواجه می‌شویم: «به دلیل عدم پرداخت مطالبات داروخانه‌ها از طرف سازمان‌های بیمه‌گر، توانی برای پیچیدن نسخه شما به صورت بیمه‌ای برای ما نمانده است. نپرداختن مطالبات داروخانه‌ها در آینده‌ای نزدیک، سبب تحویل دارو به صورت آزاد خواهد شد.» 
عكس: سعيده صحراگرد
چندی است که وقتی به داروخانه‌های سطح شهر مراجعه می‌کنیم، با اطلاعیه‌ای به این شرح مواجه می‌شویم که بر روی در و دیوار داروخانه نصب شده و توجه بیماران را جلب می‌کند و شاید تن برخی از آن‌ها را که مشتری دائمی داروخانه هستند، بلرزاند:
«بیمه شدگان عزیز! به دلیل عدم پرداخت مطالبات داروخانه‌ها از طرف سازمان‌های بیمه‌گر، توانی برای پیچیدن نسخه شما به صورت بیمه‌ای برای ما نمانده است.
با وجود میل باطنی، نپرداختن مطالبات داروخانه‌ها در آینده‌ای نزدیک، سبب تحویل دارو به صورت آزاد خواهد شد.»
اگر مطالبات داروخانه پرداخت نشود، علی‌رغم میل باطنی همکاری با بیمه قطع میشود
یکی از داروسازان نی‌ریزی می‌گوید: «این یعنی اگر پول ما را تا دو هفته یا یک ماه دیگر ندهند، کل داروخانه‌های استان نسخه‌ها را آزاد می‌پیچند. وقتی من یک میلیارد تومان از بیمه طلب دارم که از آبان ماه سال گذشته پرداخت نشده، فکر می‌کنید تا چه اندازه توان دارم؟ سود دارو ده درصد است؛ بیمار دیابتی ده تا انسولین می‌گیرد که یک و نیم میلیون تومان بابتش هزینه شده. او ۵۰ هزار تومان به ما می‌دهد و بقیه با بیمه است.»
ظاهراً بیشترین نارضایتی داروخانه‌ها از بیمه تأمین اجتماعی است. گفته میشود بیمه‌ها به داروخانه تعهد داده‌اند که ۶۰ درصد مبلغ را زمان پیچیدن نسخه و مابقی را تا یکی دو ماه بعد به آن‌ها بپردازند که البته این مسئله هیچ وقت رعایت نمی‌شود.
یکی دیگر از مسئولان داروخانه‌های نی‌ریز از چک‌های برگشتی داروسازان خبر می‌دهد که روز به روز در حال افزایش است. به گفته وی، ۴۴ درصد مبلغ شیر خشک بیمه است؛ اماتعداد فروخته شده آن در سایت بیمه نامشخص است و معلوم نیست چه کسی و چه زمانی مبلغ آن را به داروخانه برمی‌گرداند.
داروخانه‌داری دیگر می‌گوید: «هر چه هم می‌پردازند، مثل گوشت قربانی خرد خرد به حساب می‌ریزند که معلوم نمی‌شود مربوط به کدام روز و ماه است. اگر یک روز پول نقد کارگر دیر به حساب ریخته شود، تأمین اجتماعی جریمه می‌کند؛ ولی از آن طرف خدمات نمی‌دهد.»
چک‌های برگشتی و ورشکستگی داروخانه‌ها
در همین رابطه، رئیس انجمن داروسازان استان فارس در گفتگو با نی‌ریزان فارس گفت: «بر پایه بند ل تبصره قانون بودجه سال ۱۴۰۲، سازمان‌های بیمه‌گر موظف هستند تا حداکثر ظرف مدت یک ماه بعد از این که اسناد و مدارک داروخانه را تحویل گرفتند، مطالبات داروخانه را به حساب آن واریز کنند؛ ولی متأسفانه بیمه تأمین اجتماعی از دی ماه تاکنون مطالبات ما را به دو بخش تقسیم کرده و یک سهم ارز و یک سهم سازمان برای آن در نظر گرفته است. سهم ارز را حتی در محاسباتی که رسید به داروخانه‌ها می‌دهد نمی‌آورد، می‌گوید مسئولیت آن بر عهده ما نیست و سازمان هدفمندی یارانه‌ها که زیر نظر سازمان برنامه و بودجه است، باید این پول را به شما پرداخت کند. این در حالی است که ما فقط طرف قرارداد سازمان‌های بیمه‌گر هستیم. نه سازمان هدفمندی یارانه می‌شناسیم و نه سازمان برنامه و بودجه؛ قرارداد ما با سازمان بیمه‌گر است و ما نسخه سازمان تأمین اجتماعی را می‌پیچیم.
البته اگر مطالبه‌ای که این‌ها به سازمان هدفمندی یارانه‌ها حواله داده‌اند پرداخت شود و پول دست ما برسد، ایرادی ندارد؛ حال از جیب هر کسی می‌خواهد باشد.»
دکتر محمد منفرد با بیان این که نتیجه این وضعیت کاهش نقدینگی داروخانه‌ها و افزایش روزافزون چک‌های برگشتی آن‌ها است، اضافه کرد: «وقتی چک یک داروخانه برگشت می‌خورد، ضمن این که همه حساب و کتاب‌هایش در سامانه‌های بانکی قفل میشود، شرکت‌های پخش دارو نیز آن داروخانه را مسدود می‌کنند و دیگر دارو تحویلش نمی‌دهند و در نتیجه ورشکسته میشود.»
نایب رئیس انجمن داروسازان کشور گفت: «داروخانه‌ها به صورت خودجوش کمپین و طوماری تهیه کردند و موضوع آزادپیچی نسخه‌ها را راه انداختند. ما گفتیم فعلاً برنامه آزادپیچی نسخه‌ها را که از اردیبهشت ماه اعلام کرده بودند، به تأخیر بیندازید و اول هشدار بدهیم که مجبوریم برای این که نقدینگی‌مان را تأمین کنیم، نسخه‌های بیمه تأمین اجتماعی را که بیشترین بیمه را در بین سایر بیمه‌ها در کشور دارد و بیشترین مطالبات داروخانه از این بیمه است، به صورت آزاد بپیچیم.»
داستان تلخ شیر خشک
وی به داستان مشکلات عرضه شیر خشک در داروخانه‌ها اشاره کرد و عنوان داشت: «بعد از این که در سال گذشته با مشکل کمبود شیر خشک در کشور مواجه شدیم، سازمان غذا و دارو اعلام کرد که این مشکل ناشی از تفاوت قیمتی است که در کشور ما به نسبت کشور‌های همسایه وجود دارد و این موضوع باعث قاچاق معکوس میشود؛ بنابراین موضوع ارز را مطرح کردند و قیمت‌ها را افزایش دادند؛ ولی شعار و سیاستشان این بود که این افزایش قیمت نباید از جیب مصرف کننده هزینه شود و وظیفه پرداخت آن را تحت عنوان سهم ارز به عهده بیمه سلامت گذاشتند.»
وی افزود: «داروخانه را موظف کردند که در سامانه تی‌تک و بیمه سلامت، مشخصات فرد تازه متولد شده و بارکد شیر خشک را ثبت کند و تعداد مشخصی شیر را در اختیار نوزاد قرار دهد. طرف دوم موضوع سود ناچیزی بود که ما گیرمان می‌آمد. در مورد اتباع خارجی هم مشخص نبود هزینه مازاد آن از کدام ناحیه است و همخوانی بین ثبت و آمار ما در داروخانه وجود نداشت. برای ثبت این موارد هم اجرتی برای داروخانه در نظر گرفته نشده بود.
وقتی داروخانه‌ها چندین ماه است هزینه‌های پرداختی به شرکت‌ها را دریافت نکرده‌اند و جز ضرر و زیان چیزی در پی ندارد، معلوم است ترجیح می‌دهند این زحمت و بار مالی اضافی را به دوش نکشند و خودشان را بدهکار نکنند.»
دارو‌های نایاب و بیماران سرگردان
در کنار همه این مشکلات، داروخانه‌داران نی‌ریز می‌گویند خیلی دارو‌ها نایاب و کمیاب شده و برخی شرکت‌ها که موجود دارند، به زور ما را مجبور می‌کنند اقلام به درد نخور را از آن‌ها بخریم و به نوعی گروکشی می‌کنند؛ از جمله داروی قلبی وارفارین که آن‌ها می‌گویند تا یک سال پیش همه جا فراوان بود و حالا بیمار باید هر روز دنبالش بگردد و پیدا نکند.
رئیس انجمن داروسازان فارس در این زمینه گفت: «در مورد بیش از یکصد قلم دارو‌های حیاتی و مهم با کمبود مواجه هستیم. این کمبود‌ها مشکلات زیادی را برای داروخانه‌ها ایجاد می‌کند و سوء‌استفاده‌هایی در این زمینه صورت می‌گیرد.»
دکتر منفرد با بیان این که در استان فارس این کمبود‌ها بیشتر به چشم می‌خورد، عنوان داشت: «۳۱ درصد از مراجعاتی که در استان فارس به مراکز درمانی صورت می‌گیرد، کسانی هستند که کد ملی غیر از استان فارس دارند. این نشان می‌دهد قطب پزشکی بودن استان باعث شده تا مراجعات زیادی را از استان‌های همجوار و حتی دورتر داشته باشیم.»
وی افزود: «ما به طور دائم با یک سری کمبود‌ها مثل دارو‌های وارفارین، متریمازول، ترازادون، انسولین‌ها، واکسن گارداسیل و... مواجه هستیم. گرچه سازمان غذا و دارو اعلام کرده که سه برابر نیاز معمولی کشور در طول این مدت وارفارین وارد کرده، ولی متأسفانه تا امروز حتی یک بسته در داروخانه‌های خصوصی شیراز توزیع نشده و تمامی این‌ها در اختیار مراکز خاصی مثل داروخانه‌های هلال‌احمر، داروخانه اتفاقات بیمارستان نمازی، داروخانه دانشکده داروسازی، داروخانه بیمارستان کوثر و قلب الزهرا قرار گرفته است. این رویه توزیع از نظر ما ایراد دارد و ما باید به لحاظ جغرافیایی در شرایطی قرار بگیریم که دارو‌های کمیاب عادلانه‌تر توزیع شود؛ تا هم بیماران شهرستانی ما در به در نشوند و هم بیمارانی که در نقطه نقطه شهر هستند، بتوانند دسترسی به دارو‌های خودشان داشته باشند.»
در همین رابطه قصد داشتیم با دکتر راعی معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی شیراز گفتگو کنیم که با وجود تماس و ارسال پیامک به وی، موفق به برقراری ارتباط نشدیم.
