ویژگیهای بیرونی:
گیاه چای سبز با نام علمی: Camellia sinensis دارای برگهای همیشه سبز و نوک تیز، دارای حالت چرمی، به رنگ سبز تیره و معطر میباشد. گلهای آن سفید تا کم رنگ و دارای ۶ تا ۹ عدد گلبرگ میباشد. این گیاه بومی آسیای شرقی میباشد، ولی به طور گسترده در همه جای جهان و شمال ایران کشت میشود.
ترکیبات چای سبز:
ترکیبات چای سبز عبارتند از تاننها، تئین، کافئین، تئوفیلین، تئوبرومین ودیگر متیل گزانتینها، پروتئین، فیبر، شکر، ویتامینهای گروه B، اسید آسکوربیک (ویتامین C)، مالیک، اگزالیک اسید، پلیفنولها (مانند فلاونوئیدها، کلروژنیک اسید، تئوگالین، تی فلاوین و کاتشینها) و چربیها میباشند.
ویژگیهای درمانی:
پژوهشها نشان میدهدکه این گیاه دارای طیف گستردهای از اثرات دارویی میباشد.
۱- اثر بر چربی: به نظر میرسد که این گیاه دارای اثرات ضد چربی و پایینآورنده کلسترول خون در پژوهشهای برون سلولی و جانوری میباشد؛ گرچه این اثر هنوز در مطالعات انسانی به اثبات نرسیده است.
۲- اثر مهاری در پوسیدگی دندان: پژوهشها نشان میدهد که محلول ۱/۰ درصد چای سبز در عرض ۵ دقیقه فعالیت باکتری استرپتوکوکوس موتانس را به طور کامل مهار میکند.
همچنین عصاره این گیاه دارای فلوراید میباشد که به جلوگیری از پوسیدگی دندان کمک میکند. همچنین این گیاه اثر مهارکنندگی بر آنزیم آمیلاز بزاقی دارد که این آنزیم، نشاسته موجود در غذا را به کربوهیدارتهای تخمیر پذیر تبدیل میکند.
۳- اثرهای ضد میکروبی: اثرات ضد باکتری چای سبز به اثبات رسیده است. این گیاه دارای اثرات مهارکنندگی بر روی رشد باکتریهای اسهالزا، کلستریدیوم؛ میکروبهای پوستی و رودهای میباشد.
۴- اثرات آنتی موتاژن: چای سبز دارای اثرات ضدجهشی (آنتی موتاژنیسیته) میباشد. مواد جهشزا (Mutagen موتاژن) موادی هستند که با ایجاد دگرگونی بر روی یک ژن، باعث تغییرات ناگهانی و گسیخته بر روی موجودات زنده و انسان میشوند.
۵- اثرات آنتی اکسیدانت: آنتی اکسیدانها (antioxidant) موادی هستند که از تشکیل رادیکالهای آزاد و زیانآور در سلولها جلوگیری میکنند.
آنتی اکسیدانها نقش مهمی در پیشگیری از سرطان دارند. این مواد از تخریب اندامها و پوست جلوگیری کرده و باعث جوانی پوست میگردند.
۶- اثرات ضد سرطان: ترکیبات این گیاه دارای اثر ضد سرطان و ضد تومور (مری، رحم، روده بزرگ، سینه، ریه، پوست و ملانوما یا خال) میباشند.
۷- دیگر اثرها: پژوهشها نشان میدهد که افزایش طول عمر با مصرف چای سبز در ارتباط است که علت احتمالی آن ایجاد محافظت در برابر بیماریهای کشنده و قلبی میباشد.
این گیاه دارای اثرهای ضد افسردگی، ضد پارکینسون (بیماری که در آن تعادل تن به هم میخورد)، اثر ضد خارش و التهاب ناشی از گزش حشرات، محرک لیپولیز (چربیسوز)، گلیکولیز (قندسوز)، لاغرکننده و کاهش دور کمر، محرک ترشح اسید معده و هضم خوراک، برطرف کننده نفخ و باد شکم، اثرات ضد اسهال و محرک رشد باکتریهای سودمند مانند لاکتوباسیلها Lactobacillis نیز میباشد.
مصرف در بارداری:
آشامیدن آن در دوران بارداری توصیه نمیشود.
مصرف در شیردهی:
نوشیدن چای در مادرانی که در دوران شیردهی قرار دارند باعث ایجاد اختلالات خواب در کودکان ایشان میگردد.
سفارشها و موارد احتیاط:
به دلیل احتمال پیدایش اثرات تراتوژن Teratogen (موادی که باعث ناقصالخلقه شدن و دگرگونی در جنین میشود)، FDA (انجمن دارو و خوراک آمریکا) سفارش میکند زنانی که در دوران بارداری هستند از خوردن بیش از ۳۰۰ میلی گرم در روز این گیاه خودداری نمایند.
همچنین پژوهشها نشان میدهد که آشامیدن بالای چای سبز احتمالاً با سرطان مری و آسم در ارتباط است.
نوشیدن چای همراه با شیر به دلیل چسبیدن با تاننها از این زیانها میکاهد.
علاوه بر آن خوردن روزانه ۲۵۰ میلی لیتر چای در کودکان باعث آسیب به متابولیسم (سوخت و ساز) آهن و احتمال پیدایش کمخونی کمبود آهن (آنمی میکروسیتیک یا Iron Deficiency Anemia) میگردد.
واکنشها و تداخلات دارویی:
مصرف همزمان وارفارین باعث کاهش اثرات ضد انعقاد وارفاین (به دلیل محتوای ویتامین K این گیاه) میگردد.
همچنین مصرف چای سبز باعث به تأخیر افتادن جذب داروهای قلیایی (به دلیل اتصال شیمیایی با تاننها) میگردد.
همچنین خوردن همزمان جذب قرص آهن را کاهش میدهد.