ماندگاری گرما و دمای بالای هوا در تابستان امسال، خسارت زیادی به انجیرکاران وارد کرد.
علیرضا بهنام رئیس اداره هواشناسی نی‌ریز هم به ما می‌گوید که ۱۱ روز از تیرماه و روز اول مردادماه، دمای هوا در نی‌ریز ۴۰ و بالاتر از ۴۰ درجه بوده است.
خسارت ۴۰ تا ۶۰ درصدی
به گفته مدیرعامل شرکت انجیرکاران، حداقل ۴ هزار هکتار انجیرستان ثمری در نی‌ریز هست که در هر هکتار بین ۸۰۰ کیلو تا یک تن انجیر برداشت می‌شود.
هر چند در سال گذشته بنا بر اعلام جهاد کشاورزی نی‌ریز، خسارت ۷۰ درصدی به باغ‌های انجیر باعث شد که تنها ۱۵۰۰ تن انجیر برداشت شود.
حسین ارشدی که خود ۱۰ هکتار انجیرستان در پلنگان دارد، می‌گوید: «هر سال حدود ۶ یا ۷ چین انجیر انجام می‌شود که چین اول را پاورچین می‌گویند. امسال وقتی پاورچین را انجام دادیم، برای چین دوم دما به حدی پایین آمد که گفتند امسال دیگر انجیری وجود نخواهد داشت.
بعد دوباره هوا گرم شد و این گرما و سرما باعث شد که انجیر‌ها له شود و کیفیتش کاهش یابد.
آخر کار هم مگس سرکه باعث ترشیدگی انجیر به ویژه در درختانی که آبیاری می‌شوند شد؛ آفتی که هیچ سمی نمی‌تواند با آن مقابله کند.»
وی اضافه می‌کند: «اخیراً می‌گفتند مرکز تحقیقات هسته‌ای در پی طرحی برای عقیم کردن پشه‌هاست که اگر بتوانند این کار را انجام دهند، واقعاً تاثیرگذار است.
البته استفاده از سموم و کود‌های مختلف باعث خرابی درختان انجیر شده؛ چون درخت دیم نیازی به این همه سم و کود ندارد.
آفت موزائیک هم خیلی خسارت وارد می‌کند و ۹۰ درصد مردم از آن غافلند.»
ارشدی و دیگر انجیرکاران نی‌ریز از جمله درویش آتشی و علی اکتسابی معتقدند میزان تولید انجیر امسال در ظاهر افزایش داشته، اما افت کیفیت بر اثر تغییرات آب و هوایی باعث شده خسارت زیادی به این محصول وارد شود.
ارشدی از خسارت ۴۰ درصدی و آتشی از خسارت ۶۰ درصدی محصول امسال خود می‌گویند.
آتشی که ۷ هکتار انجیرستان دارد، عنوان می‌کند: «همیشه در یک گونی برنجی بین ۴۰ تا ۴۵ کیلو انجیر جا می‌شد.
اما الان همان مقدار انجیر را داخلش می‌ریزیم و می‌شود ۱۳ تا ۱۴ کیلو. همه در اصطلاح کدو شده و از نظر رنگ و کیفیت افت زیادی پیدا کرده است.
هر سال بین ۴ تا ۵ تن انجیر داشتم و الان یک تن و ۲۰۰ کیلو هم نشده.
امسال انجیرِ حدود ۱۰۰ درختمان را اصلاً جمع‌آوری نکردیم؛ چون مقرون به صرفه نبود.»
مدیرعامل تعاونی انجیرکاران می‌گوید: «قرار است تور جدیدی در بازار عرضه شود که می‌تواند تا ۵۰ درصد باعث کاهش تنش گرما در درخت انجیر شود.»
قیمت‌های ناهمخوان با هزینه تولید
به گفته ارشدی، قیمت انجیر درهم نسبت به سال گذشته که ۱۱۰ هزار تومان بود، به ۱۷۰ هزار تومان و قیمت انجیر صدیک به ۳۵۰ تا ۴۰۰ هزار تومان رسیده است.
مهدی اعیان‌منش رئیس جهاد کشاورزی استهبان، این جهش قیمت را برگرفته از ثبت جهانی انجیر استهبان می‌داند.
هر چند انجیرکاران از این میزان افزایش قیمت راضی نیستند و می‌گویند تناسبی با افزایش هزینه‌های آن‌ها ندارد.
آتشی می‌گوید: «امسال ابتدا شایعه کردند که قرار است انجیر ۳۰۰ هزار تومان به فروش برود.
ولی متأسفانه مثل هر سال، دلال‌بازی ۳ تا ۴ تاجر باعث شد نرخ را آن‌ها تعیین کنند.»
به گفته علی اکتسابی که ۶۰۰ درخت انجیر دارد، در شرایطی که قیمت تانکر آب دو برابر و قیمت سم کنه ۲۰ برابر شده، قیمت انجیر افزایش چندانی نداشته و برای کسانی که راه درآمد اصلی‌شان کشاورزی انجیر است، این وضعیت اسفناک است.
سعید ضیغمی کارشناس واحد باغبانی جهاد کشاورزی نی‌ریز، اما قیمت انجیر را تابع عرضه و تقاضا می‌داند و می‌گوید: «انجیر مثل گندم خرید تضمینی دولتی ندارد و ما نمی‌توانیم قیمت تعیین کنیم.
البته برخی کشاورزان انجیرشان را در سردخانه می‌گذارند و در زمان مناسب که قیمت خوبی دارد، به فروش می‌رسانند.»
آتشی هم بیان می‌کند: «با وجودی که قیمت کم است، مجبورم بفروشم؛ چون جایی برای نگهداری آن ندارم.»
ارشدی به مشکل گرانی آب اشاره می‌کند و با بیان این که هم‌اکنون هزینه یک تانکر ۷ هزار لیتری آب برای انتهای پلنگان به یک میلیون و۲۰۰ هزار تومان رسیده، می‌گوید: «۱۷ یا ۱۸ سال پیش ما برای تعاونی انجیرکاران سه حلقه چاه درخواست دادیم.
بعد از دو سال دوندگی، با درخواست ما جهت حفر چاه نزدیک تلمبه نی‌ریزی موافقت کردند؛ اما نمی‌دانم چرا دو روز بعد لغو شد. ما پیش از استهبان تقاضای چاه داده بودیم؛ البته نه برای آبی کردن درختان دیم که خیانتی بزرگ است.
چرا که در زمان خشکسالی و تنش آبی، درخت ضربه می‌خورد.
فقط برای این که مردم در طول سال بتوانند با هزینه کمتری دو آب کمکی به درختانشان بدهند تا ضعیف نشوند و آفت نیاورند.»
وی به تفاوت هزینه‌های تولید در دو شهر استهبان و نی‌ریز هم اشاره می‌کند: «کارگران نی‌ریزی برای جمع کردن انجیر روزی ۶۰۰ هزار تومان می‌گیرند؛ اما پرداخت دستمزد در استهبان، باری یا کیلویی است.
همچنین بیشتر زمین‌های آن‌ها مسطح و کار کردن در آن راحت‌تر است.»
دیگر انجیر نکارید
با همه این اوصاف، آیا توسعه باغ‌های انجیر به صرفه و عقلانی است یا خیر؟
ارشدی معتقد است با توجه به این که در چند سال اخیر و شرایط خشکسالی، همه جای کشور مثل ساوه، کردستان، کرمانشاه و... به کاشت درخت انجیر روی آورده‌اند، بازار اشباع شده و دیگر توسعه آن به صرفه نیست.
آتشی هم می‌گوید: «دیگر اگر کسی با این آب و هوا و خشکسالی و تانکر آب ۸۰۰ هزار تومانی بخواهد انجیرکاری کند، کار عقلانی نکرده است.»
معاون ایستگاه تحقیقات انجیر استهبان در این رابطه می‌گوید: «اگر پیش‌بینی‌های هواشناسی مبنی بر این باشد که سال‌های پیش رو همچنان خشکسالی و گرمای بیش از اندازه هوا ادامه دارد، توصیه ما برای چنین مناطقی این است که کاشت انجیر گزینه اولشان نباشد؛ چرا که همراه با ریسک است.
هر چند باید گزینه جایگزین مناسبی برای آن وجود داشته باشد.
من برای جایی مثل نی‌ریز با این وضعیت آب، توسعه باغ‌های انجیر را توصیه نمی‌کنم.
ما باید به دنبال محصولات کم آب‌بر، حتی محصولات گلخانه‌ای و گیاهان دارویی و همچنین بازاریابی باشیم.»
پیشرفت ۳۰۰ ساله با ۳۰ سال تحقیق
دکتر مسلم جعفری که در چین و در دانشگاه کشاورزی پکن به مدت ۵ سال استاد مدعو شده، اضافه می‌کند: «متأسفانه ۹۰ درصد کار‌های ما تقلیدی است. من ماه گذشته در هفتمین سمپوزیوم بین‌المللی انجیر در شهر ووهان چین و استان سیچوان که بیشترین انجیرکاری را دارد، شرکت کردم.
آن‌ها حداقل ۱۰۰ فرآورده جانبی انجیر را تولید می‌کنند و به فروش می‌رسانند.
یک قوطی کرم ضد پیری تأیید شده صنایع غذا و داروی آن‌ها که از عصاره‌های گیاهی انجیر است، نزدیک به ۸ میلیون تومان فروخته می‌شود.
همچنین صابون و شامپوی انجیر، ادکلن‌ها و آنزیم‌های مختلف انجیر که در سال ۲۰۲۳ برای کنترل آلزایمر و پارکینسون و برای کنترل کبد چرب و وسواس و مشکلات پوستی تولید کرده اند.
آنجا یک پارک علم و فناوری انجیر دارند و صنایع تبدیلی انجیر در ایران، در مقابل آن کوچه بازاری است.
آن‌ها ۳۰ سال روی انجیر کار کرده‌اند؛ اما به اندازه ۳۰۰ سال ما پیشرفت داشته‌اند.»
در کنار همه اینها، ارشدی رئیس انجمن انجیرکاران به اطلاعات ناکافی مردم در مراحل تولید انجیر اشاره می‌کند: «در نی‌ریز خیلی‌ها طریقه بر دادن را بلد نیستند؛ نوع بر دادن و زمان آن مهم است.»
درویش آتشی هم عنوان می‌کند: «در مورد آفت کنه، باغداران باید اطلاعات و شناخت کافی داشته باشند و به موقع و قبل از این که فراگیر شود، در زمان گرده‌افشانی پیشگیری لازم را از طریق سم‌های مورد تأیید انجام دهند.»
خشکی بختگان و خرد کردن املاک، بلای جان انجیر
کارشناس واحد باغبانی جهاد کشاورزی نی‌ریز هم معتقد است آفت خشکی دوست کنه را همه ساله خواهیم داشت؛ چرا که دریاچه بختگان خشک شده و رطوبت لازم را نداریم.
به گفته مدیر جهاد کشاورزی استهبان، در سال جاری و با وجود ۳۰ تا ۴۰ درصد خسارت، ۱۷ هزار تن انجیر از ۲۳ هزار هکتار انجیرستان‌های این شهرستان برداشت شده است. در نی‌ریز هم ۸۴۰ تن محصول انجیر خسارت دیده و با احتساب ارزش هر تن انجیر ۱۵۰ میلیون تومان، جمع مبلغ خسارت، ۱۲۶ میلیارد تومان است.
آتشی ضمن تأیید این مطلب، به عامل دیگر افت کیفیت انجیر در نی‌ریز اشاره می‌کند: «راه اصلی درآمد کشاورزان استهبان انجیر است؛ اما در نی‌ریز شغل دوم و سوم و تفرجگاهی آن‌ها شده است.
خرد کردن املاک باعث افت کیفیت انجیر شده و صاحبان آن، چون راه درآمد اصلی‌شان نیست، دلسوزی و رسیدگی زیادی نمی‌کنند.»
سلام انتقال تکنولوژی کاشت داشت و برداشت انجیر توسط دکتر جعفری. و براساس گفته خودش عمل تلقیح را به نهال دا ه که لطمه بزرگی به انجیر کاران نی‌ریز و ایران است 
