دریک گفتگوی تلویزیونی، روحانی باسوادی که معمولاً سخنرانی‌های او از شبکه‌های تلویزیونی پخش می‌شود گفت من چند روز مسافرت بودم و وقتی برگشتم متوجه شدم تلفن منزل قطع شده و پیام می‌دهد شما مبلغ ۲۳ هزار تومان بدهی دارید. بپردازید تا وصل شود.
ایشان ادامه داد: بررسی کردم دیدم مبلغ ۱۵ هزار تومان که هزینه ثابت اشتراک از همه گرفته می‌شود و حدود ۵ هزار تومان دیگر موارد عمومی از جمله عوارض و غیرو است و هزینه مکالمه ۳۰۰۰ تومان بیشتر نبوده. چطور است که سامانه دیجیتالی می‌تواند با این فوریت برای دریافت مبلغ ۲۳ هزار تومان تلفن را قطع کند و طلبش را وصول کند اما سامانه‌های عریض و طویل سازمانها و وزارتخانه‌ها و دیگر نهادهای حکومتی و نظارتی نمی‌توانند فسادهای کلان را ردیابی و جلوگیری کنند ؟!
این سؤال پرسشی همگانی است. به خوبی می‌توان گفت دولت (حکومت) الکترونیک به میزان زیادی محقق شده و بیشتر امور سه قوه مجریه، مقننه و قضائیه، نهادهای عمومی غیردولتی، شرکت‌های دولتی و غیردولتی، کل بانکها اعم از دولتی و خصوصی حتی قرض الحسنه‌ها، ثبت نامها، دانشگاه‌ها، مدارس و عموم حوزه بروکراسیِ ما، اینترنتی و دیجیتالی شده و کاربران و مسئولان رده‌های مختلف اجازه انجام اموری خارج از سامانه تعریف شده در سازمان خود را ندارند بطوری‌که بارها با این پاسخ‌ها روبرو بوده‌ایم:
- سامانه اجازه انتقال بیشتر از ۲۰۰ میلیون تومان را نمی‌دهد؛ یعنی صاحب حساب اجازه جابه‌جایی پول از حسابهای شخصی‌اش را به طور محدود و کاملاً کنترل شده دارد.
- سامانه اجازه ثبت نام شما را به علت اینکه فلان شرط ثبت نام را ندارید نمی‌دهد.
- در فلان مورد تخلف شما ثبت شده و شما موظف به فلان اقدام هستید.
-این تعداد قسط پرداخت نشده و حساب شما مسدود گردیده است.
-امروز شما به فلان پزشک، بیمارستان، درمانگاه و غیرو مراجعه و فلان اقدام برای شما انجام شده و حالا به سؤالات زیر جواب دهید یا فلان اقدام را بکنید.
- در این ماه شما اینقدر ساعت و دقیقه و ثانیه دیر در محل کار حاضر شده‌اید لذا این مبلغ از حقوق شما کسر می‌گردد.
- ورود ناموفق به حساب بانکی شما در ساعت، دقیقه و ثانیه فلان.
- مالک خودرو فلان به علت ...، مبلغ اینقدر جریمه شده‌اید.
- مالک خودرو ... عوارض آزادراهی شما اینقدر است. از طریق سامانه فلان بپردازید.
- کارفرمای محترم ابلاغ ... برای شما ارسال شده لطفاً فلان اقدام را انجام دهید.
- و بسیاری موارد دیگر ...
با توجه به اینکه نهادهای نظارتی از سامانه‌هایی به مراتب مجهزتر و به روزتر برخوردارند چرا نمی‌توانند جلو فسادهای کلان -که به جرئت می‌توان گفت مواردی از آنها در هیچ کشوری تاکنون رخ نداده - را بگیرند و به مُفسد و مفسدان اخطار دهند و دیگر موارد قانونی را در مورد آنها اِعمال کنند به ویژه در فعالیت‌های کلان اقتصادی مانند واردات، صادرات، ثبت سفارش، باز کردن اعتباراسنادی (LC)، استفاده از ارزهای ارزان برای وارد کردن کالاهای حیاتی و ضروری مردم، دادن ارز به مواردی که ضرورت ندارد و دولت مخالف است، محل تأمل و پرسش است!
شاید گفته شود دور زدن تحریمها خارج از سامانه‌های حکومتی و قابل ردیابی انجام می‌شود که در پاسخ باید گفت:
- همه موارد فسادهای کلان ربطی به دور زدن تحریمها نداشته
- سازمان‌های نظارتی می‌توانند از کانال‌های دیجیتال خاص خود روند دور زدن تحریمها را رصد کنند و جلوی فساد و سوء استفاده را بگیرند، علاوه بر آن:
- شرکت‌های جدیدالتأسیس و تازه کاری که بخش بزرگی از اقتصاد به آنها محول می‌شود قابل شناسایی و ردیابی هستند.
- قانون پولشویی به سرعت می‌تواند جلو نقل و انتقال مشکوک پول و ارز را بگیرد.
امید است پاسخی روشنگرانه در این زمینه به افکار عمومی داده شود.
شاد و سالم و موفق باشید
