مالکان راضی، مردم ناراضی 
⭕ مسیر جاده بِشر/ فروردین 1403/ عکس: علی معرفت
احداث جاده در مسیر چشمه بکر بشر خبر‌ساز شده است.
این اقدام ظاهراً از بهمن‌ماه سال قبل شروع شده و اخیراً با راه افتادن چشمه فصلی بشر و حضور مردم در این تفرجگاه، نگرانی طبیعت‌دوستان را در پی داشته است.
رئیس منابع طبیعی: جاده در محدوده منابع طبیعی و ملی احداث نشده است
در همین رابطه، رئیس اداره منابع طبیعی نی‌ریز به نقل از نقشه‌بردار این اداره گفت: «مسیر از قمپ پلنگان تا چشمه فصلی بشر کاملاً در مستثنیات و مالکی افراد ایجاد شده که قبل از احداث، استعلام از منابع طبیعی صورت گرفته است. باغات مجاور مسیر هم مستثنیات است. ضمن این که راه با هزینه مالکان پس از بررسی و تأیید این که کاملاً از مستثنیات عبور می‌کند، ایجاد و احداث شده است.»
رضا ابراهیمی عنوان داشت: «پیگیر کننده احداث مسیر، آقای حجت خواجه‌زاده با اجازه کتبی و وکالت قانونی از همه مالکان بوده است. مسیر از سابق و سنوات بسیار دور به صورت مالرو و موتور‌رو موجود بوده که مالکان صرفاً اقدام به تعریض آن کرده‌اند. تمام طول مسیر هم از مستثنیات قانونی پلاک پلنگان عبور کرده است.»
وی چند روز بعد و پس از بررسی بیشتر این مسئله عنوان داشت: «متأسفانه مستثنیات مثل الآن نیست که ما بیاییم یک محدوده را اعلام کنیم که مثلاً ده درخت جنگلی در آن وجود دارد و این تعداد درخت را به صورت لکه‌ای از آن استثنا کنند. در زمان گذشته بیش از هزار هکتار دو طرف دره را بسته و به شکل یک مستطیل تا آخر اعلام مستثنیات کرده‌اند. در این محدوده درختانی مثل بنه، بادام کوهی و کهکم زیادی وجود دارد؛ ولی همه این‌ها در مستثنیات قرار گرفته و زیر نظر منابع طبیعی نیست تا بتوانیم به عنوان تخریب و تصرف اراضی ملی با آن برخورد کنیم.»
ابراهیمی عنوان داشت: «البته اگر کسی درختی مثل بنه یا کهکم را حتی در ملک خودش قطع کند، به شکل موردی می‌توان با او برخورد کرد تا به عنوان گیاه ممنوع‌القطع از او شکایت کنیم. اگر دادستان قبول کند، می‌توانیم این را به شکل موردی پیگیری کنیم که البته حکم گرفتن برای آن کار سختی است.»
درِ ورودی هم برای منابع طبیعی خوب است و هم برای مالکان
رئیس اداره منابع طبیعی نی‌ریز در مورد مسدود کردن ابتدای مسیر توسط مالکان اظهار داشت: «با توجه به این که این منطقه ۳۱ مالک دارد، آنها هستند که برای مسدود کردن یا باز بودن مسیر تصمیم می‌گیرند. این جاده از دو جنبه برای ما اهمیت دارد؛ یکی برای دسترسی که اگر در اراضی ملی آتش‌سوزی شود، ما باید بتوانیم از این مسیر استفاده کنیم و از طرفی برعکس این موضوع، اگر جاده باز باشد، امکان تخریب و تصرف بیشتری وجود دارد؛ بنابراین ما می‌گوییم اگر راه مسدود شود و کلید دست ما هم باشد، مشکلی با این موضوع نداریم. آنها هم این کار را کرده و کلید را به ما تحویل داده‌اند.»
وی در دفاع از لزوم نصب در ورودی برای این مسیر گفت: «از قدیم این جاده مالرو بوده و نهایتاً یک موتورسیکلت می‌توانسته از آن عبور کند و قرار نبوده خودرو از اینجا رد شود؛ بنابراین کسی حق ندارد بگوید این جاده احداث شده و من می‌خواهم با خودرو تا آخر آن بروم. به نظر می‌رسد اگر این جاده مسدود باشد تا مردم مثل قبل به شکل پیاده مسیر را طی کنند، هم برای منابع طبیعی خوب است و هم برای مالکان.»
این گفته‌های ابراهیمی در حالی است که برخی می‌گویند کسی حق ندارد جاده اصلی بین باغات را مسدود کند؛ به ویژه زمانی که مثل پلنگان، تفرجگاه و جاذبه طبیعی گردشگری انتهای آن وجود داشته باشد.
رئیس منابع آب: جاده برای رودخانه انسداد ایجاد نکرده است
عبد‌اله خیراندیش رئیس اداره منابع آب هم پاسخ داد: «جاده احداثی انسداد ایجاد نکرده و خارج از بستر رودخانه احداث شده است.»
وی، اما در ادامه گفت: «این جاده در سه نقطه از رودخانه رد می‌شود؛ ولی انسداد ایجاد نکرده و این طور نبوده که در رودخانه چیزی بریزند و جلوی عبور آب را بگیرند. از نظر قانون اداره ما مانعی ندارد. این رودخانه مثل رودخانه‌های بزرگ نیست که آب همیشه وجود دارد و بخواهد خودرو را غرق کند.
در ادامه گزارش، نظر دادستان نی‌ریز را در مورد اسناد و سوابق قانونی صدور مجوز این کار و همچنین نظر محیط زیست نی‌ریز را هم جویا شدیم. محیط‌زیست پاسخ داد موضوع در حال بررسی است و پس از روشن شدن همه جوانب، نظر نهایی را اعلام می‌کند.
اما دادستان عمومی و انقلاب نی‌ریز گفت: «به محض این که این خبر به دادستانی واصل شد، ما به ادارات متولی یعنی منابع طبیعی و منابع آب نامه‌نگاری و کارشناسان این ادارات را مکلف کردیم در محل حاضر شوند تا ضمن بررسی موضوع و با تهیه مستندات، نظر کارشناسی‌شان را اعلام کنند؛ این که آیا تصرفاتی بدون مجوز و خارج از ضابطه صورت گرفته یا نه و آیا منتهی به آسیب رسیدن به خود چشمه یا مسیر آب شده یا نه. پاسخ هر دو اداره منفی بود و این که قید کرده بودند اراضی غیر ملی و مستثنیات بوده و این کار با مالکیت شخصی و با رضایت مالکان انجام شده و موضوع به نحوی بوده که به رودخانه آسیبی وارد نشده است.»
اکبر شهسوار افزود: «در کنار این اخبار باز هم به ما اطلاع داده شد که تعدادی درختان جنگلی و کوهی در مسیر قطع شده و از بین رفته است. در این خصوص حتماً دادستانی ورود می‌کند و چنانچه مستنداتی به دست ما برسد، با افراد خاطی برخورد می‌کنیم و پرونده قضایی تشکیل خواهد شد.»
نماینده مالکان: به جز یک بادام پیوندی، هیچ درختی از بین نرفته است
حجت خواجه‌زاده نماینده مالکان، یکی از دلایل این کار را صعب‌العبور بودن منطقه برای مالکان دانست و گفت: «حتی کارگران هم حاضر به کار در این شرایط نمی‌شوند یا این که با مبلغ بالایی می‌آیند و همین مسئله باعث شده که در سالیان اخیر، ۷۵۰ درخت انجیر که دسترنج پدران و اجداد ما بوده، به ۲۵۰ درخت کاهش پیدا کند. از طرفی حمل و نقل انجیر با الاغ و اسب باعث می‌شود که محصول تحت فشار افت کیفیت زیادی پیدا کند.»
وی افزود: «این راه یک راه مالرو و قسمتی موتوری بین ۳۲ مالک از چشمه قمپ تا چشمه بِشر است. طول مسیر به دو کیلومتر هم نمی‌رسد و حداقل ۷۰۰ میلیون تومان هزینه داشته است.»
خواجه‌زاده تخریب درختان کوهی و بومی در مسیر جاده را تکذیب کرد و گفت: «هیچ کدام از درختان بنه و کهکم از بین نرفته و تنها یک درخت بارشیک که پیوند بادام زده شده بود، از بین رفته است. امادرختان بنه که بالادست بوده، همه سر جایش است. این‌ها همه در عکس‌های هوایی مشخص است و من هم فیلم و عکس از قبل و بعد آن دارم. درختان بنه‌ای سر راه بود که برنامه‌ریزی کردیم و سنگ بزرگی را که اندازه یک اتوبوس در مسیر بود، با ۲۰ ساعت کار بیشتر خرد کردیم تا ۵ درخت بنه را قطع نکنیم.»
وی خاطرنشان کرد: «چند سال پیش کوه‌های هفتو آتش گرفت و ما با بچه‌های منابع طبیعی برای خاموش کردن آن رفتیم. دستگاه‌های دمنده و بیل و آب معدنی با حیوان از قمپ پلنگان بار کردیم و زمانی که به آتش رسیدیم، بیش از ۴۰ هکتار نابود شده بود. در صورتی که اگر جاده بود، مسیر یک ساعت و ربع پیاده‌روی، به ربع ساعت کاهش پیدا می‌کرد.»
نماینده مالکان در مورد بستن ورودی این جاده گفت: «دو طرف در را اندازه یک متر و نیم برای پیاده‌روی یا عبور موتورسیکلت و الاغ و اسب باز گذاشته‌ایم. بستن در با هماهنگی منابع طبیعی، منابع آب و امور اراضی صورت گرفت و هدف اصلی این بود که منطقه دچار آتش‌سوزی نشود.»
رئیس امور اراضی: مجوز لازم گرفته نشده است
رئیس اداره امور اراضی جهاد کشاورزی نی‌ریز، اما گفت: «در مورد احداث این جاده ما هیچ اطلاعی نداریم و در این زمینه هیچ درخواستی به ما نداده‌اند. اگر در اراضی کشاورزی باشد، قبل از هر اقدامی باید به جهاد کشاورزی درخواست دهند تا واحد تخصصی بررسی و اظهار نظر کند. جاده بین مزارع در اراضی مستثنیات، مشمول تغییر کاربری می‌شود و باید مجوز کمیسیون ماده یک را بگیرد تا ما با ایجاد راه در این منطقه موافقت کنیم.»
حسن دلاور افزود: «اگر ایجاد جاده معارض و معترضی حتی از مردم عادی و به شکل یک گزارش دستی داشته باشد، ما می‌توانیم ورود کنیم. منابع طبیعی می‌تواند به ما نامه ارسال کند که این منطقه جزو مستثنیات است و ما ورود می‌کنیم. در ادامه تشکیل پرونده می‌دهیم و به جهاد کشاورزی احضارشان می‌کنیم. سپس تخلف آنها را به دادگاه ارائه می‌دهیم تا رأی صادر شود.»
وی در مورد مسدود کردن مسیر توسط مالکان گفت: «آنها حق این کار را ندارند و اگر حتی از مردم هم بگذریم، گشت اداره مابرای جلوگیری از ساخت و ساز‌های غیر مجاز، نیاز به این مسیر دارد.»
مسئولان در روز روشن سکوت کرده‌اند؛ دیگر سنگ روی سنگ بند نمی‌شود
مسئول انجمن میراث اندگار بختگان در این زمینه گفت: «تجربه ثابت کرده که هرچه بکر بودن عرصه‌های طبیعی بیشتر حفظ شود، آثار تخریب و دستیازی به منابع ملی و آسیب پذیری منطقه کمتر خواهد بود.»
محمدجواد رنجبر اظهار داشت: «تا قبل از آسفالت مسیر جاده هرگان، مراتع و باقیمانده جنگل‌های بادام کوهی، بنه، کیکم و... نسبتاً محفوظ بود؛ ولی زمانی که امکان آمد و شد در این مسیر به راحتی میسر شد، تخریب و آسیب‌ها نیز شروع شد. بروز پدیده‌هایی مانند باز شدن مسیر‌های فرعی به دل جنگل و تخریب خاک منطقه، چون بوته‌کنی، شکستن شاخه درختان به منظور افروختن آتش، بنا کردن اجاق‌های بسیار در سایه‌انداز درختانی با عمر چند صد ساله و در نتیجه سرایت آتش به مراتع یا تنه درختان ارزشمند، برداشت بی‌رویه از گیاهان دارویی- صنعتی و نابودی نسل آنها، همه ناشی از نوعی نگاه سطحی به ارزش‌های طبیعی است، بدون این که بیندیشیم نسل‌های آینده نیز از این طبیعت سهمی دارند.»
وی گفت: «یکی از مناظر طبیعی نی‌ریز که هنگام بارش‌های نسبتاً خوب، جلوه بسیار زیبایی را به نمایش می‌گذارد و همه ساله دوستداران زیادی را به تماشای خود فرا می‌خواند، آبشار تپه‌ای بشر در انتهای دره پلنگان است. زیبایی چشم نوازی این مکان تفرجگاهی به دست نخوردنِ جلوه‌های طبیعی این مکان و تماشای مناظر طول مسیر و رودخانه موسمی منطقه بود و کمتر کسی از همشهریان است که بدانجا نرفته یا خاطره‌ای خوش نداشته و یا عکسی به یاد‌بود نگرفته باشد.»
رنجبر افزود: «مطمئناً احداث جاده در این مسیر کار یک روز و دو و سه روز نیست که به سرعت آغاز شده و به پایان رسیده باشد. بازگشایی این معبر، طی بازه چند ده روزه انجام شده است. حال سؤال این است که در این مدت، چرا هیچ اقدام بازدارنده‌ای از طرف سازمان‌های مسئول نشده است؟
اگر قرار باشد در سایه سکوت مسئولان و به بهانه‌های گوناگون از جمله: دسترسی راحت به باغ‌های شخصی منطقه، عبور جاده از مستثنیات، رعایت بستر و حریم کمی و کیفی رودخانه بشر و عدم انسداد مسیر آب و... مجوز داده شود، باید منتظر تبعات منفی آن، هم در کوتاه مدت و هم در دراز مدت باشیم.
رنجبر برخی از پیامد‌های منفی این اقدام را چنین برشمرد:
۱- دستکاری در طبیعت و زشت نمودن چهره زیبای آن که هیچ تماشاگری آن را نمی‌پسندد به خصوص که آثار این عمل هم مشهود باشد.
۲- تخریب خاک مسیر و اطراف آن.
اما با گذشت زمان و زیاد شدن حجم گردشگر هم طبیعت حال و روز فعلی را نخواهد داشت و آسیب‌های بیشتری را دریافت خواهد کرد؛ از جمله:
۱- افزایش میزان تخریب مراتع و درختان جنگلی و بافت خاک مناطق اطراف
۲- بروز آتش سوزی در عرصه‌های طبیعی
۳- دخل و تصرف در اراضی ملی
۴- احداث راه‌های فرعی و اختصاصی به سمت باغات شخصی و یا تازه تصرف شده
۵- احداث راه دسترسی ماشین رو به سمت اراضی و املاک گود مخالو و دور قلات
۶- احتمال انسداد در مسیر رودخانه فصلی بشر
و از همه مهمتر این که: اگر قرار باشد کسی یا کسانی که صاحب قطعه‌ای ملک در هر جایی از کوهستان‌های اطراف هستند، خود را محق و مجاز بدانند که می‌توانند از دل طبیعت که متعلق به آحاد مردم جامعه است، جاده دسترسی راحت احداث کنند و این مسئله باب شود، دیگر سنگ روی سنگ بند نمی‌شود و آن روز جواب نسل‌های بعدی را چه کسی و چگونه خواهد داد؟»
این گفته‌ها در حالی است که مناطق دیگری در نی‌ریز از جمله منطقه تارم نیز شاهد توسعه جاده‌های جدیدی شده است.
جاده‌هایی که بعضاً برای رسیدن به یک ملک دوردست، منطقه بکر و دست نخورده وسیعی از کوهستان را تخریب کرده و جدای از تغییر جلوه طبیعت، ضرر و زیان جبران‌ناپذیری به محیط زیست وارد کرده است.
امیدواریم مسئولان و متولیان امر به جای دست روی دست گذاشتن، هر چه زودتر به فکر نجات محیط زیست و اکوسیستم طبیعی نی‌ریز باشند.
عکس: علی معرفت
باعث تاسف است. ما با دست خود طبيعت خود را به نابودي كشانده ايم. امیدواریم بورس بازی نشه 
