با خبر شدیم علیرضا دوستی یکی از معلمان نی‌ریزی به عنوان مدیر انجمن ستاره‌شناسی معلمان استان فارس در کنفرانس اتحادیه جهانی ستاره‌شناسی شرکت کرده و سخنرانی داشته که گفتگوی ما با ایشان را می‌خوانید: شرکت در کنفرانس و جلب توجه جهانی به ایران
علیرضا دوستی اظهار داشت: «اتحادیه جهانی ستاره‌شناسی سالانه کنفرانس‌هایی را در شاخه‌های گوناگون ستاره‌شناسی برگزار می‌کند.
در این جلسات یافته‌های نو به بحث و گفتگو گذاشته می‌شود. از سال ۲۰۱۹ که مجمع عمومی به مناسبت یکصدمین سال تشکیل اتحادیه ستاره‌شناسی در مونیخ آلمان برگزار شد، جهت‌گیری جدیدی در برنامه‌های اتحادیه صورت گرفت.»
وی افزود: «با توجه به رویکرد یونسکو به توسعه پایدار و حفظ محیط‌زیست، اتحادیه جهانی ستاره‌شناسی نیز این مسائل را در دستور کار خود قرار داد و بر این پایه بود که کنفرانس مونیخ با عنوان نقش ستاره‌شناسی در توسعه پایدار و حفظ محیط‌زیست برگزار شد.
جالب توجه است که اتحادیه ستاره‌شناسی معلمان ایران از سال ۲۰۱۰ میلادی، جشنواره‌ها و دوره‌های آموزشی را دقیقاً با همین عنوان (نقش ستاره‌شناسی در توسعه پایدار و حفظ محیط‌زیست) برگزار کرده است.»
دوستی گفت: «در این راستا، کنفرانس آدیس آبابا در آذر ماه ۱۴۰۲ برای پرداختن به یکی از محور‌های توسعه پایدار یعنی اکوتوریسم، برگزار شد.
در این کنفرانس، زمینهای فراهم شده بود تا کشور‌ها از ستاره‌شناسی بهره گرفته و صنعت توریسم خود را توسعه دهند.
انتخاب آفریقا برای میزبانی کنفرانس، انتخاب هدفمندی بود؛ چرا که امروزه بخش بسیار زیادی از قاره اروپا، آسیا و آمریکا از آلودگی نوری رنج می‌برند و تنها قاره آفریقا است که هنوز مناطق بکر و تاریک دارد.»
به گفته وی، نکته جالب توجه این کنفرانس حضور پر رنگ تیم هشت نفره ایران با ارائه هشت سخنرانی پر بار بود که توجه را به سمت کشورمان جلب کرد.
دوستی افزود: «تیم ایران که متشکل از نمایندگان ITAU اتحادیه ستاره‌شناسی معلمان ایران و SINA شبکه جهانی ستاره‌شناسی دانش‌آموزی و انجمن ستاره‌شناسی معلمان استان فارس، مجله نجوم و رصدخانه مهر بوشهر بودند، در این کنفرانس حاضر شدند.
سخنرانان ایرانی با بهره‌گیری از دو ظرفیت آثار باستانی ارزشمند ایران از یک سو و بهره‌گیری از بیابان‌های صاف تاریک ایران از دیگر سو، به خوبی جایگاه ارزشمند ایران در استروتوریزم را تشریح کردند.
پس از این ارائه‌ها، نگاه‌ها به سوی تیم ایران پر‌رنگتر شد؛ تا جایی که در بیانیه پایانی پیشنهاد شد که این کنفرانس دو سال آینده در هندوستان یا ایران برگزار شود.»
مدیر انجمن ستاره‌شناسی معلمان استان فارس گفت: «ارائه مقاله‌های تیم ایران از بخش‌های جذاب کنفرانس بود که با معرفی سازه‌های باستانی ایران و نقش مهمی که دانش ستاره‌شناسی باستان در طراحی آن‌ها داشته، توجه شرکت‌کنندگان در کنفرانس را به خود جلب کرد.
در این بخش به کارکرد چهارتاقی‌های کازرون، شهر گور فیروز‌آباد، معبد آناهیتای بیشاپور، سیستم فوق پیشرفته مدیریت آب بند امیر و نقش دانش ستاره‌شناسی در تقسیم آب و پهنه‌بندی زمینهای کشاورزی ایران پرداخته شد.
همچنین در این کنفرانس، به نقش ستاره‌شناسی در جهت‌گیری بنا‌ها و شهر‌های باستانی ایران و مهندسی این بنا‌ها از جمله شهر گور داراب پرداخته شد که حسین خضری و علیرضا دوستی آن را ارائه کردند.
بخش آسمان تاریک و سایت‌های رصدی مهم ایران را نیز محمد تیمار و پرهام عیسوندی ارائه کردند. مهدی رکنی، مدیر پرژه sina به تشریح برنامه‌های جهانی ستاره‌شناسی دانش‌آموزی پرداخت و خانم پاپری مدیر رصدخانه مهر بوشهر، فعالیت‌های پیشین و کنونی این مرکز ستاره‌شناسی را تشریح کرد.»
دوستی عنوان داشت: «در بخش جنبی این کنفرانس، نشست‌های مشترکی میان بخش‌های گردشگری و میراث باستانی اتیوپی و اتحادیه ستاره‌شناسی معلمان ایران برگزار شد.
در این بخش، تیم پژوهشی اتحادیه ستاره‌شناسی معلمان ایران به تشریح مطالعات انطباقی که بر روی سایت‌های باستانی فارس، اصفهان، بوشهر و خوزستان با سایت‌های مشابه اتیوپی صورت گرفته پرداختند.
به طور نمونه، سایت‌های باستانی لالیبلا با استان فارس، شهر حراره با شهر اصفهان و منطقه اکسوم با خوزستان و بوشهر پرداخته شد.»
وی افزود: «پیش از برگزاری این نشست در وزارت گردشگری و میراث فرهنگی اتیوپی، تیم ایران و کمیته علمی کنفرانس به بازدید از سایت‌های باستانی مورد نظر پرداخته بودند.
در پایان تصمیم برآن شد تا همکاری‌های پژوهشی میان ایران و اتیوپی در این موارد ادامه داشته باشد.»
از کودکی به نجوم علاقه داشتم
علیرضا دوستی که هم‌اکنون مدیر اردوگاه شهید دستغیب شیراز است، درباره علاقه‌اش به علم نجوم گفت: «از دوران تحصیل به ستاره‌شناسی علاقه داشتم و از تلسکوپ آموزش و پرورش قدیم که ابتدای خیابان امام خمینی بود، استفاده و آسمان شب را بررسی و یا ماه‌گرفتگی را تماشا می‌کردیم.
از همان زمان جرقه‌هایی در ذهنم زده شد؛ اما حدود ۱۰ سال پیش بود از یک مدرس دعوت شد تا در اردوگاه شهید دستغیب ستاره‌شناسی را برای بچه‌ها تدریس کند.
آن زمان بود که من دیدم آسمان عجب دنیایی دارد.
این تدریس به شکل عجیبی به دلم چسبید و شروع کردم به مطالعه دوره‌های مختلف.
در ادامه، ایده ترویج ستاره‌شناسی در اردوگاه‌های کشور را مطرح کردم و این بود که اردوگاه شهید دستغیب، پایگاه نجوم اردوگاه‌های کشور شد.»
تلاش برای درک تأثیر ستاره‌شناسی بر بنا‌های باستانی ایران و نی‌ریز
وی افزود: «کار‌هایی که کردم همه تجربی بود. البته در دوره‌های بین‌المللی شرکت کردم.
چندین دوره در اسپانیا، رومانی و برزیل گذراندم و حتی مدرس‌هایی را که در آنجا با آن‌ها آشنا شدیم، به ایران آوردیم و خیلی از بچه‌های ایران را آموزش دادیم.
الآن، اما آن قدر قوی شده‌ایم که دیگر مدرس از کشور‌های خارجی نمی‌آوریم و خودمان به استان‌های مختلف سفر می‌کنیم.
گواهینامه‌های مختلفی را بسته به نوع آموزش به آن‌ها می‌دهیم و اگر این‌ها در چهار دوره ما شرکت کنند، می‌توانند مدرس بین المللی شوند.»
دوستی عنوان داشت: «در حال راه‌اندازی یک اکوتوریسم در یکی از روستا‌های استان فارس هستیم که اگر راه بیفتد، اولین اکوتوریسم نجومی دانش‌آموزی کشور و حتی اولین رصدخانه روستایی کشور خواهد بود.»
وی در پایان گفت: «خیلی دوست دارم درباره علم نجوم در نی‌ریز و نقش آن در سازه‌های قدیمی هم تحقیقاتی داشته باشم؛ اما متأسفانه با وجود تماس با برخی افراد، تاکنون به نتیجه‌ای نرسیده‌ام.
امیدوارم همشهریان عزیز بتوانند در این زمینه به من کمک کنند.»
