حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر حسین سروش / دین پژوه و امام جماعت حسینیه ثارالله یکشنبه دوم مهر مصادف است با سالروز شهادت امام حسن عسکری (سلام خدا بر او باد).
به همین مناسبت نوشتار زیر تقدیم می‌گردد:
استرس و اضطراب‌های درونی، از جمله معضلات جامعه بشری است که امروزه گریبان‌گیر انسان شده و تعداد زیادی از مردم دنیا با آن دست و پنجه نرم می‌کنند.
این در حالی است که آموزه‌های دینی (اگر به صورت حقیقی، نه این که تنها به صورت مناسک ظاهری اجرا شود) می‌تواند نقش بسزایی در آرامش روانی و طمأنینه نفس داشته باشد.
برای نمونه می‌توان راه‌های برون رفت از اضطراب و رسیدن به آرامش درونی را در کلام نورانی امام حسن عسکری (سلام خدا بر او باد) به دست آورد.
از منظر امامِ عسکری چند راه برای رسیدن به آرامش وجود دارد:
۱- ژرف اندیشی معرفتی
انسان اگر از نظر اندیشه بتواند خود را عمیقاً معرفت‌اندیش کند گامِ بسیار مهمی برای رسیدن به آرامش روان برداشته است. این مهم نیز با رعایت چند نکته در دسترس است.
الف) خوش گمانی و حسن ظن:
معمر سنبسی گوید؛ امام عسکری (ع) فرمود: گمانت را نیکو کن اگر چه به سنگی که خداوند سرّش را در آن سنگ می‌افکند و بهرۀ خود را از آن سنگ دریاب.
پس گفتم:ای فرزند رسول خدا اگر چه به سنگی؟ حضرت فرمود: آیا به حجرالاسود نگاه نمی‌کنی؟ (بحارالانوار، ج ۷۲، ص ۱۹۷) پس خوش گمانی می‌تواند برای انسان آرامش خاطر را به ارمغان بیاورد.
ب) نگاه به جنبه‌های مثبت هنگام هجوم سختی‌ها:
امام عسکری فرمود: هیچ گرفتارى و بلایى نیست مگر آن که نعمتى از خداوند آن را در میان گرفته است. (تحف‌العقول/۳۲۸)
همان که در اصطلاح عامیانه گفته می‌شود باید نیمه پر لیوان را دید.
چنین نگاهی حتی هنگام سختی به انسان آرامش و قوت قلب می‌دهد و مانع رسیدن به حالت استرس می‌شود.
۲- اعتماد به خداوند
اگر انسان بتواند با توکل و تکیه به خدا امور خود را پیش ببرد قطعاً به آرامشی توأم با رضایت و سرخوشی خواهد رسید. امام عسکرى (ع) می‌فرماید: تا جایى که مى‌توانى تحمّل کنى دست نیاز دراز مکن؛ زیرا هر روز، روزىِ تازه‌اى دارد. بدان که پافشارى در درخواست، هیبت آدمى را مى‌بَرد، و رنج به بار می‌آورد؛ پس صبر کن تا خداوند دَرى به رویت بگشاید که به‌راحتى از آن وارد شوى؛ که چه نزدیک است احسان، به آدم اندوهناک، ... پس، براى چیدن میوه‌هاى نارس شتاب مکن، که به موقع آن‌ها را خواهى چید.
بدان، آن که تو را تدبیر مى‌کند، بهتر مى‌داند که چه وقت، بیشتر مناسب حال توست.
پس در همه کارهایت به انتخاب او اعتماد کن، تا حال و روزت سامان گیرد. (عدة الداعی/۱۲۴)
۳-رعایت عقلانیت در رفتار
آدمی باید برای آرامش خاطر، وقتی به یک عملی می‌رسد که شبهه‌ناک است، یعنی نمی‌داند باطل است یا صحیح، حرام است یا حلال، مفید است یا مضرّ؛ متوقف شود و دست به آن نبرد
امام (ع) فرمودند: پارساترین مردم کسانی هستند که در برابر شبهات توقف می‌کنند. (اعلام‌الدین/۳۱۴)
در چنین مواردی که انسان در اموری که نتیجه نامشخص دارد توقف می‌کند دچار اضطراب نخواهد شد.
۴- رعایت اخلاق در رفتار
یکی از عوامل شایع استرس، نگه‌داشتن کینه دیگران در دل است.
در حالی که انسان کینه‌توز از کمترین آرامش روانی برخوردار است.
حضرت می‌فرماید: شخصی که کینه‌توز است کمترین آرامش را دارد. (تحف/۳۶۷)
۵- محبت پیشوایان دینی
در پایان، انسانِ با ایمان دائماً خود را در سایه‌سار مهر و محبت پیشوایان دینی حس می‌کند و از فیوض پنهانی و آشکار ایشان بهره می‌برد.
امام عسکرى (ع) فرمودند: ما پناهگاهى هستیم براى کسى که به ما پناه آورَد و نورى هستیم براى آن که از ما پرتو طلبد و موجب مصونیت کسى هستیم که از ما پناه جوید.
هر که ما را دوست بدارد در مراتب بالا با ما خواهد بود و هر که از راه ما کج گردد به سوى آتش ره خواهد برد. (مناقب۴۳۵/۴)
