فلسفه لباس فارغ‌التحصیلی چیست؟

 لباس بلندی شبیه قبا، عبا و یا ردایی که معمولاً رنگ آن مشکی است. بند جلوی آن را هم می‌بندند و سپس روی سر یک کلاه چهار گوش می‌گذارند.

در دانشگاه‌های خارجی روی سر فارغ‌التحصیلان دانشگاهی تا دکترا یک کلاه چهار گوش و از دکترا به بالا یک کلاه شش گوش می‌گذارند که منگوله‌ای از پشت سر این کلاه آویزان است که بند آن از مرکز کلاه شروع شده و هنگامی که لوح فارغ‌التحصیلی دانش‌آموخته قرائت می‌شود اساتید آن دانش‌آموخته این منگوله را از پشت سر او به جلوی سرش می‌آورند به عنوان علامتی از دانش‌آموخته شدن او.

اگر از ما به عنوان یک ایرانی بپرسند که این لباس چیست؟ و از کجا آمده و چه معنایی دارد؟ شاید حداکثر جواب بدهیم که غیر ایرانی است.

اما همین سؤال را اگر از دانشجویان غربی یا ژاپنی بپرسیم، برای ما توضیح می‌دهد که ما به احترام آویسن (Avicenna - ابن سینا - پورسینا) این لباس را که لباس خاص دانشمندان ایرانی است می‌پوشیم. تا نشانی باشد از متفاوت بودن شخص دانش‌آموخته با فرد معمولی و در راستای احترام به شخص ابن‌سینا به عنوان پدر علم جهان.

هنگامی که از آن‌ها در مورد تاریخچه این کلاه و منگوله می‌پرسیم می‌گویند این کلاه سمبل دستار خراسانی (عمامه) بوده که ابن سینا همواره به دور سر خود می‌بسته و اضافه دستاری (تحت الحنک) هم داشته. خراسانی‌ها هنوز این سنت را در کشور ما محفوظ داشته‌اند و اضافه دستار خود را موقع کار بر پشت شانه می‌اندازند.

ابوعلی سینا نیز در تمام مدتی که مشغول پژوهش علمی بوده، اضافه دستارش بر پشت شانه او آویزان بوده و هنگامی که به نتیجه می‌رسیده، این اضافه را از پشت شانه خود به جلوی سینه می‌انداخته تا نیل به هدف علمی خود را به اطلاع پژوهشگران همکار خود برساند.

اکنون نیز در کل زمان جشن باید منگوله پشت سر باشد و هنگامی که برای اخذ مدرک و لوح تقدیر می‌روند منگوله را به جلوی شانه منتقل می‌کنند.

در راستای بها دادن به دانشمندان این سرزمین، هرگاه دستگاه جدیدی اختراع و به بازار عرضه می‌شود، از کلمه Magic در زبان انگلیسی و یا Magique در زبان فرانسه که برگرفته از کلمه Mage به معنای مغ و دانشمند ایرانی است بهره می‌جویند.