هفته پیش بخش نخست از حدیث مشهور عنوان بصری را خواندیم.
این حدیث از سوی بسیاری از اساتید اخلاق توصیه شده و حتی آیت‌ا... سید علی قاضی (استاد اخلاق آقاسید هاشم حداد، علامه طباطبایی، آیت‌ا... بهجت و ...) نیز بـه شاگردان خویش و مریدان و طالبان سیر و سلوک سفارش می‌کردند روایت عنوان بصری را نوشته، همراه خود داشته باشند و هفته‌ای یک یا دو بار آن را مطالعه و به دستورات آن عمل کنند.
*****
تو را به نُه چیز سفارش می‌کنم، همانا آنها وصیت من به اراده‌کنندگان راه خداوند متعال است و از خدا می‌خواهم به تو در عمل به آنها توفیق دهد. سه مورد از آن نه چیز در مورد [تربیت و] ریاضت نفس است و سه مورد از آنها در مورد حلم [و بردباری] است و سه مورد از آنها درباره علم [و دانش] است. پس آنها را به خاطر بسپار و مبادا [در عمل] به آنها سستی کنی.
اما آن چیزهایی که در مورد تأدیب نفس است:
این که مبادا چیزی بخوری که به آن اشتها نداری؛ چرا که باعث حماقت و نادانی می‌شود و چیزی مخور مگر آنگاه که گرسنه شوی و آنگاه که خواستی چیزی بخوری از حلال بخور و نام خدا را ببر و حدیث پیامبر صلی الله علیه و آله را بیاد بیاور [که فرمود:] آدمی‌هیچ ظرفی را بدتر از شکمش پر نکرده است. پس اگر ناچار شد، یک سوم [شکمش را] برای غذا، یک سوم برای آب و یک سوم برای نفس کشیدن [اختصاص دهد.]
اما آن سه مورد که درباره حلم است، پس کسی که به تو بگوید: اگر یک کلمه بگویی، ده تا می‌شنوی! [به او] بگو: اگر ده کلمه بگویی، یکی هم نمی‌شنوی! و [اگر] کسی به تو ناسزا بگوید، به او بگو: اگر در آنچه می‌گویی، راستگو هستی، از خدا می‌خواهم که مرا ببخشد و اگر در آنچه می‌گویی، دروغ می‌گویی، پس از خدا می‌خواهم از تو درگذرد و اگر کسی به تو وعده فحش دادن داد، به او وعده خیرخواهی و مراعات [حال او را] بده.
و اما آن سه چیزی که در مورد علم است، این که آنچه را نمی‌دانی از علما بپرس و مبادا که چیزی را از آنها بپرسی تا آنها را به لغزش افکنده و آنان را آزمایش کنی و مبادا از روی نظر [و رأی] خودت دست به کاری بزنی و در همه مواردی که راه دارد، احتیاط کن و از فتوا دادن فرار کن همانند فرار کردن از شیر درنده و گردن خود را پل عبور برای مردم قرار نده.
ای ابو عبدلله، دیگر از نزد من برخیز؛ همانا برای تو خیرخواهی [و نصیحت] کردم و [ذکر و] ورد مرا فاسد نکن زیرا که من مردی هستم که نسبت به [گذشت عمر و ساعات زندگی] خودم [حساب دارم و] نگرانم [از این که مقداری از آن بیهوده تلف شود] و سلام بر کسی باد که هدایت پذیرد.»
پایان
