روایت نیریزیها از واقعیت فضای مجازی
نمایش خوشبختی مصنوعی در اینستاگرام تلفن همراه وسیله عجیبی است؛ چیزی که میتواند ساعتها آدم را پای خود میخکوب کند، بیآنکه پلک بزند. از کانالهای خبری و گروههای دوستانه گرفته تا کلیپهای رنگارنگ اینستاگرام؛ زندگیهای پرزرقوبرقی که در اینستاگرام به تصویر کشیده میشوند و به عقیده بسیاری، گاهی حتی باعث بروز اختلاف میان زنوشوهرها و خانوادهها میشود.
ابراهیم - خ بازنشسته کارخانهی سیمان سفید، اصلاً با این کارها موافق نیست. تاکنون اینستاگرام نداشته و میلی ندارد این برنامه را روی گوشیاش نصب کند. رابطه چندانی با فضای مجازی ندارد و اخبار را فقط از شبکههای تلویزیون ایران دنبال میکند.
او میگوید: «اصلاً نمیشود به خبرهایی که در گروههای مجازی منتشر میشود اعتماد کرد. خیلیها خبر را نشر میدهند و بعد هم برای جذب عضو، پیازداغش را زیاد میکنند. به همین دلیل من سعی میکنم اخبار را از این گروهها دنبال نکنم.»
مریم ۲۹ ساله و خانهدار، با وجود آنکه گاه عکسهای خانوادگی خودشان را در اینستاگرام پست میکند، معتقد است بسیاری از این عکسها و کلیپها دروغین، غیرواقعی و ساختگیاند.
او میگوید: «همانطور که ما بسیاری از مسائل زندگیمان را سانسور میکنیم، بلاگرها هم تنها بخش خوب زندگیشان را نمایش میدهند؛ حتی ممکن است آن خوشیها ساختگی باشد. بسیاری از تجملات، چشموهمچشمیها، ریختوپاشها و خریدهای اضافی نتیجه چرخیدن در همین کانالهای اینستاگرام است. کلیپهایی که گاه به بحث، دعوا و حتی جدایی ختم میشود.»
مریم علاقهای به دنبال کردن اخبار ندارد و برای آرامش اعصاب از آنها دوری میکند؛ با این حال معتقد است: «۶۰ درصد اخبار فضای مجازی دروغ است و باید زمان بگذرد تا حقیقت روشن شود.»
آقای «ح»، ۴۰ ساله، اینستاگرام دارد و گاهی جملات مفهومی و زیبا منتشر میکند، اما با گذاشتن عکسهای شخصی موافق نیست و اغلب آن را ظاهرسازی میداند.
او خاطرهای تعریف میکند: «چند وقت پیش، همسر یکی از دوستانم عکسی از سفر کیششان گذاشته بود و نوشته بود: «همین الان در کیش!» به یک ساعت نکشید که او را در خیابان نیریز دیدم.»
به باور او این کارها میتواند باعث اختلاف خانوادگی شود. اخبار را هم از گروههای مجازی و هم کانالهای معتبر پیگیری میکند، ولی میگوید: «نمیشود به اخبار گروههای مجازی اعتماد کرد؛ مثلاً اگر کسی فوت کند، هزار جور حرف میزنند که خودکشی کرده یا با خانوادهاش اختلاف داشته. بهترین کار، پیگیری از طریق منابع معتبر است.»
سکینه ز، ۳۰ ساله، اینستاگرام دارد؛ اما عکس شخصی منتشر نمیکند. باور دارد نباید خوشیهای خود را جار زد: «خیلیها چشم دیدن خوشی آدم را ندارند. اگر واقعی باشد آه مردم دنبال آدم میافتد و زندگی نابود میشود.»
او همچنین به اخبار سایتها و گروههای غیرمعتبر بیاعتماد است: «بارها دیدهام که خبر پس از چند روز تکذیب میشود.»
نجمه ع، ۴۰ ساله، به طور کلی اینستاگرام را برنامهای برای ظاهرسازی میداند و حاضر نیست آن را نصب کند: «تأثیر این برنامه بر افراد صددرصد است. گرچه خیلیها فهمیدهاند که این کارها ساختگی است، اما بازهم افراد زیادی آن را باور میکنند. متأسفانه عقل خیلیها به چشمشان است.»
او معتقد است کسانی که زندگی خانوادگیشان را به نمایش میگذارند، در حال بروز دادن کمبودها و عقدههایشان هستند و ممکن است ناخواسته باعث فروپاشی زندگی دیگری شوند. نجمه اخبار را فقط از ایتا و کانالهای رسمی دنبال میکند.
«الف»، ۳۰ ساله، عکسهای شخصیاش را گاهی در اینستاگرام پست میکند و با وجود این، معتقد است اکثر تصاویر و کلیپهای اینستا نمایشی و دروغیناند: «طرف با کلی قرض و قوله ده روز میرود شمال یا ترکیه، بعد تا یک سال عکسهایش را استوری میکند که انگار هر هفته سفر بوده.»
او اخبار را از شبکههایی میگیرد که معتبر باشند. میگوید: «وقتی خبر را از چند منبع میشنوم، کمتر احتمال میدهم دروغ باشد.»
معصومه م، ۵۴ ساله و بازنشسته آموزش و پرورش، اینستاگرام دارد؛ ولی نمایش زندگی شخصی در آن را نادرست میداند: «با فشار اقتصادی امروز، نباید زندگیمان را به رخ بکشیم. ۹۰ درصد این نمایشها دروغ است و بر زندگی افراد تأثیر میگذارد.»
او هرگز اخبار را دنبال نمیکند و میگوید شنیدن خبر در این روزها بیشتر اثر منفی دارد.
محمدرضا عابدی ۲۲ ساله، هر عکسی را که حس خوبی بدهد، در اینستاگرام منتشر میکند، اما باور دارد: «خیلیها تنها ۱۰ درصد زندگی واقعیشان را نشان میدهند و باقی دروغ است؛ همین باعث زیادهخواهی مردم میشود.»
او خبرها را از کانالهای معتبر تلگرام، ایتا و نیریزان فارس میگیرد و ترجیح میدهد به گروههای غیررسمی وارد نشود.
سیما، ۳۲ ساله، از طرفداران پرشور اینستاگرام است؛ از رانندگی پشت فرمان گرفته تا قهوه صبحگاهی، سفرها و جشنها را منتشر میکند: «چه اشکالی دارد؟ کسی که خوشی ما را میخواهد خوشحال میشود؛ کسی هم که چشم دیدنش را ندارد، همان بهتر که با دیدن خوشی ما اذیت شود.»
او دربارهی تأثیر این پستها بر دیگران میگوید: «اگر کسی با دیدن چند کلیپ زندگیاش به خطر میافتد، بهتر است اینستاگرام را حذف کند.»
