کاهش تولید، خسارت مالی و خطر بیکاری کارگران 
قطعی‌های مکرر و بی‌پایان برق، نفس صنایع نی‌ریز را گرفته و این شهرستان صنعتی را در آستانه بحران جدی قرار داده است.
مدیران و مسئولان کارخانجات و واحد‌های تولیدی در گفتگو با نی‌ریزان فارس، از کاهش شدید تولید، خسارت‌های گزاف مالی و دلسردی در بخش تولید گفتند. از کارخانه‌های بزرگ سیمان و رینگ اسپرت تا صنعت سنگ و مرغداری و فرآورده‌های گوشتی، تمامی واحد‌های تولیدی نی‌ریز با موجی از خسارات و مشکلات بی‌سابقه روبرو هستند.
کاهش تولید؛ بحران اصلی صنایع نی‌ریز
حبیب‌اله شریفی مدیرعامل کارخانه سیمان خاکستری نی‌ریز، از پیش‌بینی کاهش حدود ۵۰ درصدی تولید کارخانه در سال جاری خبر داده است. وی توضیح می‌دهد که در سال گذشته کارخانه به دلیل قطعی برق و گاز، با کاهش ۱۹ میلیون تن (۲۵ درصد) تولید روبرو بود. به گفته او، محدودیت‌های انرژی در سال جاری حتی بدتر از قبل است.
می‌گوید: «از هفته گذشته کل گاز را هم بدون اطلاع قبلی قطع کردند و گفتند باید از مازوت استفاده کنید. حتی چند روز فرصت تهیه مازوت ندادند و کوره خوابید و تولید متوقف شد. در حال حاضر، برق کارخانه از ساعت ۸ صبح تا ۱۱ شب به میزان ۶۰ درصد کاهش یافته و تنها در ساعات شبانه به طور کامل تأمین می‌شود.»
به گفته شریفی، این محدودیت‌ها تولید را مختل کرده و حتی اجازه استفاده عملی از سوخت جایگزین مانند مازوت نیز داده نمی‌شود.
محمدجواد یزدانی، مسئول شهرک‌های صنعتی نی‌ریز و بختگان هم از کاهش بهره‌وری واحد‌های صنعتی این منطقه خبر می‌دهد. طبق گفته وی، بسیاری از واحد‌های صنعتی به دلیل قطعی برق دچار توقف تولید و فرسایش دستگاه‌ها شده‌اند. وی اشاره می‌کند که در برخی واحد‌ها مانند صنایعی که با پلاستیک کار می‌کنند، مواد اولیه هنگام قطع برق غیرقابل‌استفاده شده و باید با صرف هزینه و انرژی زیاد بازیافت شوند. به گفته او، خاموشی‌ها موجب شده است که بیش از ۳۰ درصد راندمان تولید کاهش یابد.
محمد نریمان، مدیرعامل شهرک صنعتی ده فاضل نیز اضافه می‌کند که قطعی‌های برق، به جز یکشنبه‌ها که از ۸ صبح تا ۱۲ شب است، در روزهای دیگر نیز ناگهانی و برنامه‌ریزی‌نشده اتفاق می‌افتد؛ مثل روز دوشنبه ۱۵ اردیبهشت که به گفته او ۴ بار در یک روز برق قطع شده است. او می‌گوید: «هر بار که برق بدون برنامه قطع می‌شود، نه تنها تولید متوقف می‌شود، بلکه تجهیزات حساس کارخانه نیز آسیب می‌بیند.»
اکبر اکبری، مسئول حراست کارخانه رینگ اسپرت نی‌ریز، از کاهش ۳۰ درصدی تولید و خسارات میلیاردی به این کارخانه می‌گوید. وی توضیح می‌دهد که در هر قطعی ناگهانی برق، دستگاه‌های حساس دچار خرابی شده و هزینه‌های چند میلیاردی تعویض یا تعمیر آنها بر دوش کارخانه است. همچنین ژنراتور مورد استفاده این کارخانه تنها در یک ساعت، ۲۰۰ لیتر گازوئیل مصرف می‌کند و تأمین این سوخت بسیار سخت است.
می‌گوید: «در دو روز گذشته ۶ هزار لیتر گازوئیل مصرف کردیم که الآن تمام شده و برای استفاده لیفتراک هم دیگر گازوئیل نداریم.»
بحران مواد اولیه و تأثیر بر نیرو‌های کار
علاوه بر کاهش تولید، آسیب به مواد اولیه و افزایش ضایعات از دیگر پیامد‌های قطعی برق است. حسن احسانی مدیر کارخانه‌های سبدسازی و تولید محصولات پلاستیکی و فوم‌سازی، معتقد است خاموشی‌های مکرر باعث از بین رفتن مواد اولیه و خسارت‌های مکرر به تجهیزات کارخانه‌ها می‌شود. او توضیح می‌دهد که فقط برای تخلیه مواد خراب‌شده در اثر قطع برق، روزانه میلیون‌ها تومان هزینه می‌شود.
این شرایط، فشار مالی زیادی به واحد‌های صنعتی وارد کرده و توان ادامه فعالیت را از بسیاری از آنها گرفته است. در کارخانه سیمان سفید نی‌ریز، مهندس سپهرآرا تأکید می‌کند که فقط در سال گذشته، قطعی برق باعث وارد آمدن ۵۶ میلیارد تومان خسارت جدی به این کارخانه شده است. هر چند این کارخانه تاکنون توقف تولید نداشته است، اما به گفته او، محدودیت‌های اعمال‌شده در سال جاری تولید این کارخانه را بسیار محدود خواهد کرد و تیرماه به دلیل پیش‌بینی قطعی کامل برق، فعالیت این کارخانه با تولید ماهیانه ۱۵ هزار تن عملاً تعطیل خواهد شد.
بحران در سایر صنایع: غذا، مرغداری و سنگ
بحران انرژی نه‌تن‌ها مراکز صنعتی بزرگ بلکه سایر صنایع نی‌ریز را نیز به شدت تحت تاثیر قرار داده است. در صنعت فرآورده‌های گوشتی، حجت مهدی‌زاده مسئول کارخانه زمهریر، از نابودی محصولات در نتیجه قطعی برق خبر می‌دهد. وی می‌گوید: «قطعی برق سیستم‌های انجماد را از کار می‌اندازد و محصولات گوشتی فاسد می‌شود. در این شرایط، علاوه بر هزینه خسارات، فشار مالی سنگینی بر نیروی کار وارد خواهد شد.»
در حوزه مرغداری نیز علی فنون مسئول دو واحد مرغداری، می‌گوید که قطعی‌های برق به تجهیزات حساس سالن‌های مرغداری آسیب می‌زند و باعث استرس جوجه‌ها و کاهش تولید شده است. همچنین تأمین سوخت دیزل ژنراتور برای مقابله با قطعی برق، فرآیندی طولانی و پرهزینه است. نکوفر یکی دیگر از مرغداران هم از خسارت سوختن دینام سیستم‌های خنک‌کننده در هفته گذشته می‌گوید.
در شهرک سنگ نی‌ریز هم علی‌حسین بیاتی مدیر شرکت خدماتی این شهرک، با تأکید بر خسارات سنگین صنایع سنگ، می‌گوید: «قطعی برق دینام دستگاه‌های سنگبری را که هرکدام حداقل ۲۰۰ میلیون تومان هزینه دارد، می‌سوزاند. از طرفی کارگران بیکار می‌شوند و این خسارت‌ها بسیاری از واحد‌های کوچک را به تعطیلی کشانده است.»
راهکار‌های جایگزین؛ مشکلات و محدودیت‌ها
استفاده از انرژی جایگزین به‌عنوان راهکاری موقت و محدود برای مقابله با بحران مطرح است؛ اما این راهکار‌ها چالش‌های قابل‌توجهی را به همراه دارند. شریفی مدیر کارخانه سیمان خاکستری، تأمین سیستم‌های خورشیدی یا دیزل ژنراتور‌ها را بسیار پرهزینه (حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیارد تومان) دانسته و معتقد است این راهکار‌ها بار مالی زیادی به کارخانه‌ها تحمیل می‌کند.
محمد نریمان مدیر شهرک صنعتی ده فاضل نیز با توجه به ناکارآمدی منابع جایگزین، اظهار می‌کند: «استفاده از انرژی خورشیدی به دلیل محدودیت فضا و هزینه‌های هنگفت تجهیزات، حتی در بهترین حالت، تنها بخشی از مشکل را حل خواهد کرد.»
علی‌حسین بیاتی هم می‌گوید: «بخش زیادی از سنگبری‌داران به دلیل تورم و مشکلات اقتصادی، توانایی سرمایه‌گذاری روی انرژی خورشیدی را ندارند.»
پیامد‌های اجتماعی و اقتصادی؛ در مرز فاجعه
این بحران فراتر از زیان‌های اقتصادی به صنایع، اثرات اجتماعی گسترده‌ای به دنبال دارد. تعدیل نیرو یکی از پیامد‌های خطرناک کاهش تولید است. اکبر اکبری مسئول حراست کارخانه رینگ اسپرت، به خطر تعدیل نیروی کار در نتیجه کاهش تولید اشاره کرده و هشدار داده است که ادامه این روند می‌تواند منجر به بیکاری صد‌ها نفر در شهرک‌های صنعتی نی‌ریز شود.
حسن احسانی مدیر کارخانه‌های سبدسازی، با اشاره به کاهش تعداد کارکنان خود، تأکید می‌کند که این بحران به معیشت کارگران آسیب جدی وارد کرده است.
در این بین هستند صنف‌های کوچکتری مثل کارواش‌داران که کارگرانشان بیشتر به شکل درصدی کار می‌کنند و در ساعاتی از روز بیکار می‌شوند و دیگر اصناف خرد مثل سوپرمارکت‌ها که با خرابی محصولات حساس غذایی در پی خاموش شدن یخچال و فریزر مواجه‌اند.
درخواست از مسئولان؛ نیاز به اقدام فوری
در این میان، درخواست‌های متعددی از مسئولان برای مدیریت بحران انرژی مطرح شده است؛ از جمله حضور دسته‌جمعی هفته گذشته مسئولان واحد‌های تولیدی شهرک صنعتی در اداره برق نی‌ریز. مدیر توزیع برق شهرستان نی‌ریز، اما در گفتگو با نی‌ریزان فارس اظهار داشت: «وقتی افت فرکانس شبکه در کشور رخ می‌دهد، برای جلوگیری از فروپاشی شبکه سراسری و این که همه نیروگاه‌ها از مدار خارج نشود، از همان مرکز دیسپاچینگ ملی برق تعداد زیادی از ایستگاه‌ها را قطع می‌کنند تا خاموشی سراسری اتفاق نیفتد.»
صفی با بیان این که چنین مواردی خارج از برنامه قطعی برق است، گفت: «چنین موارد اورژانسی به سرعت اجرا می‌شود و ما نه از قبل اطلاع داریم و نه میزان و زمان قطعی را می‌دانیم.»
مدیران کارخانه‌ها و واحد‌های تولیدی خواستار زمان‌بندی دقیق قطعی برق، تأمین سوخت مورد نیاز ژنراتور‌ها و فراهم کردن زیرساخت‌های لازم برای استفاده از انرژی‌های جایگزین هستند.
حبیب‌اله شریفی به شدت از نبود حمایت‌های دولتی برای تأمین زیرساخت‌های انرژی جایگزین گلایه دارد. محمدجواد یزدانی مسئول شهرک‌های صنعتی، از مسئولان خواسته است تا با شفافیت بیشتری نسبت به بحران برخورد کنند و برنامه‌های عملی برای کاهش فشار صنعتگران ارائه دهند.
نتیجه‌گیری: بحران خاموشی باید پایان یابد
قطعی‌های مکرر برق، صنایع نی‌ریز را در آستانه فروپاشی قرار داده و نیازمند تدابیر فوری و جدی از سوی مسئولان است. اگرچه راهکار‌های جایگزین برای مواجهه با کمبود برق مطرح است، اما هزینه‌های سنگین این راهکار‌ها و زیرساخت‌های ناکافی مانع از اجرایی‌شدن سریع آنها شده است. مسئولان محلی و ملی باید ضمن اتخاذ رویکردی شفاف و عمل‌گرایانه، حمایت لازم را برای بقای صنایع نی‌ریز تأمین کنند؛ چراکه ادامه این روند، نه تنها اقتصاد این شهرستان، بلکه معیشت صد‌ها خانواده وابسته به این صنایع را تحت‌الشعاع قرار خواهد داد.
