به گزارش اداره میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی شهرستان نی‌ریز، آداب و سننی از قدیم‌الایام در شهرستان نی‌ریز وجود داشته که لزوم ثبت و پاسداشت آن محسوس بود؛ آداب و رسومی که ریشه در باور‌ها و اعتقادات مردم شهرستان نی‌ریز داشته و یکی از اهداف و رسالت‌های وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، ثبت و پاسداشت چنین آداب و رسومی است. رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی نی‌ریز ضمن اشاره به این موضوع گفت: بر آن هستیم تا با دعوت از کارشناس ثبت آثار اداره کل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی فارس، تعدادی از این آداب و رسوم، غذا‌ها و شیرینی‌ها را به ثبت برسانیم. آداب و رسومی همچون «شرشر بارون»، «تقدس آب در شهرستان نی‌ریز»، «عروسی درختی که برای نخستین بار شکوفه می‌دهد»، «جدا کردن آب وضو و آب برنج از آب فاضلاب» و.
حمیدرضا هادی افزود: شرشر بارون مراسمی بود که در سال‌هایی که نزولات آسمانی کمتر نازل می‌شد، برگزار می‌شد. این مراسم بیشتر توسط اهالی محله سادات اجرا می‌شد؛ بدین صورت که عده‌ای با اشعار خاص و مربوط به مراسم درِ منازل محله می‌رفتند و مواد اولیه آش را از خانه‌ها و مردم طلب می‌کردند و در نهایت آش را می‌پختند. سپس درون آش یک سنگریزه می‌انداختند. هنگام توزیع، این سنگ درون کاسه هر کس بود، یکی از متهمان عدم بارش نزولات آسمانی به شمار می‌رفت؛ بنابراین چند نفر می‌آمدند و ضامن می‌شدند. این شخص تا چند روز آینده می‌بایست دعا می‌کرد تا بارندگی شود و بقیه ماجرا.
و، اما در مراسم عروسی درخت، باوری در افکار و عقاید مردم وجود داشت که هر درختی برای اولین بار شکوفه می‌داد، مردم برای این درخت عروسی می‌گرفتند. بدین صورت که تور یا چادری سفید روی درخت می‌انداختند و قند، نقل یا شیرینی روی درخت می‌ریختند و نشانگر این بود که این درخت، درخت باروری است و نشانگر برکت برای صاحب درخت و رزق و روزی بود که از سوی خدا برای صاحب آن به همراه داشته.
یکی دیگر از مراسم به تقدس آب در نی‌ریز اشاره دارد و با توجه به این که نی‌ریز از مناطق کم بارش منطقه است، وقتی می‌خواستند برنج را صاف کنند یا ریس برنج را بگیرند و یا وقتی می‌خواستند وضو بگیرند، سعی می‌کردند آبی را که از دستشان یا از آن صافی رد می‌شود، با آب فاضلاب یکی نکنند و راه آب به یک چاه نباشد. برای این کار، یک چاه یا چاله کوچک پیش‌بینی می‌کردند تا حرمت برکت خدا از بین نرود و این به نوعی قداست آب را می‌رساند. مردم قدردان آب بودند و معمولاً اینگونه چاه‌ها به چاه ریس معروف بود که یکی از آنها نیز در اقامتگاه بوم‌گردی سرای آبی‌بی وجود دارد و مردم می‌توانند از آن بازدید کنند.
هادی مسئول اداره میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی نی‌ریز در پایان گفت: قبلاً نیز آداب و رسوم «شنبه اول سال» که مردم نی‌ریز در قدمگاه خضرنبی‌ا... گرد هم می‌آمدند و پول، حبوبات، کیف پول و... را متبرک می‌کردند، و به نیت بچه دار شدن زوج‌های جوان «ننی»، و به نیت ازدواج دختران نیز چادر می‌دوختند، در فهرست آثار ناملموس به ثبت رسیده است.
