عید غدیر خم یکی از بزرگترین اعیاد اسلامی است. در شرافت و بزرگی این روز همین کافی است که در چنین روزی دین خدا تکمیل و نعمت خداوند کامل شد «الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتی وَ رَضیتُ لَکُمُ الْإِسْلامَ دینا / روز غدیر خم دین شما را به حد کمال رساندم و نعمتم را بر شما تمام کردم و اسلام را به عنوان دین براى شما پسندیدم (مائده، ۳)»
شرافت و بزرگی این روز در کلام پیشوایان دین نیز دیده میشود. پیامبر گرامی اسلام (ص) درباره فضیلت این روز فرمودهاند «روز غدیر خم برترین عیدهاى امت من است و آن روزى است که خداوند بزرگ دستور داد برادرم علىبنابیطالب را به عنوان پرچمدارو فرمانده امتم منصوب کنم، تا بعد از من مردم توسط او هدیت شوند» (امالى صدوق، ص ۱۲۵)
طبق این روایت، روز غدیر برای تمام امت پیامبر رحمت (ع) عید و مبارک است. چنین روزی را نه تنها شیعیان که همه فرق مختلف اسلامی باید گرامی بدارند و آن را عید بدانند.
اما نکته بسیار مهم درباره غدیر این است که امروز وظیفه ما در قبال آن چیست؟
هرساله در کشور ما به گونههای مختلف این عید گرامی داشته و با برگزاری مراسم مختلف به شادی پرداخته میشود. به طوری که حتی به صورت اغراقآمیزی آمار داده میشود که مثلاً در پیادهروی غدیر و در پایتخت سه ملیون نفر شرکت داشتهاند! (سایت خبر آنلاین، به نقل از روزنامه کیهان، کد خبر ۱۶۵۳۰۲۹).
با فرض درستی چنین آماری، سؤال این است که چنین حضوری چه تأثیری در جامعه گذاشته است؟ آیا صرف حضور در راهپیمایی غدیر، به این معناست که انسان در زمره غدیردوستان و پیروان امیرالمؤمنین (ع) قرار گرفته است؟
ملاک و معیار دوستداران آن حضرت چیست؟
این ملاک و معیار را میتوان از درخواست خود حضرت به دست آورد. امام علی (ع) در دو بُعد فردی و اجتماعی برای پیروان خود میزان و معیار قرار داده است. در بعد فردی، حضرت مبارزه با نفس و رعایت تقوا را خواستهاند و فرمودهاند: «اى مردم، مرا در راه سرکوبى نفس سرکش خود یارى کنید (نهج البلاغه، خطبه ۱۳۶)» گویی منظور امام (ع) این است که من به عنوان مقتدا و رهبر شما باید همه شما را به سرمنزل مقصود هدایت برسانم؛ اما در این راه به یاری خودتان نیاز است و هر کس باید خودش یاری دهنده باشد.
حضرت در کلام دیگری مصادیق این یاری را بیان فرمودهاند که «مرا با ورع و کوشش در عبادت، و پاکدامنى و درستى یارى کنید. (نهج البلاغه، نامه ۴۵)»
پس در بعد فردی، انسان عاشق غدیر باید در پاکدامنی و عبادت و رشد در زمینه تقوا کوشش نماید. به عبارت دیگر شاخصه انسان دوستدار غدیر و ولایت تلاش و کوشش در کسب و رشد مقامات معنوی است. این تقوا و پاکدامنی همان چیزی است که حضرت با الهام از قرآن از آن به عنوان بهترین توشه آخرت نام بردهاند «بهترین توشه تقواست (نهج البلاغه، قصار ۱۳۰ و سوره بقره، آیه ۱۹۷)».
اما در بعد اجتماعی درخواست امام (ع) از شیعیان و محبان غدیر خیرخواهی و نصیحت یکدیگر است. حضرت در کلامی فرمودند «فَأَعِینُونِی بِمُنَاصَحَةٍ خَلِیَّةٍ مِنَ الْغِشِّ سَلِیمَةٍ مِنَ الرَّیْب/ پس مرا به خیرخواهى خالى از خیانت و شک و تردید یارى کنید، (نهج البلاغه، خطبه ۱۱۸)»
کلمه «مُنَاصَحَة» از ماده «نُصح» در باب مفاعله، که دلالت بر یک عمل دوطرفه میکند، به دست آمده است. نُصح به معنای خیرخواهی است و قتی به باب مفاعله رفته معنای خیرخواهی دوجانبه گرفته است. پس میتوان اینگونه نتیجه گرفت که شرط اجتماعی انسان عاشق غدیر و ولایتمدار این است که نسبت به افراد جامعه خیرخواه باشد. نکته جالب توجه این است که قرآن برای خیرخواهی در جامعه حدی قرار نداده و فرموده «انسان هرگز از تقاضای نیکی (و نعمت) خسته نمیشود (فصلت، ۴۹)» یعنی این خیرخواهی خستگی بردار نیست و باید بدون حد و مرز اتفاق بیفتد. همانگونه که پیامبران الهی نیز با توجه به همین مقولهی خیرخواهی، رسالت خود را به انجام رساندهاند «رسالتهای پروردگارم را به شما ابلاغ میکنم؛ و من خیرخواه امینی برای شما هستم. (اعراف، ۶۸)»
نتیجه این که جامعهای میتواند به غدیری بودن خود مباهات کند که در بُعد فردی تقوا داشته و در بُعد اجتماعی اهل خیرخواهی و نصیحتورزی باشد. وگرنه حضور میلیونی مردم در مناسک، اما به دور از تقوا و خیرخواهی، جامعه را ولایی و غدیری نمیکند. اما اگر این حضور با محتوای واقعی همراه باشد، قابل مباهات و افتخار است.
به پایگاه خبری - تحلیلی هورگان خوش آمدید... هورگان یعنی محل زایش خورشید