این عوامل، آسیب سلولی را تسریع و عملکرد اندامها را مختل میکنند، خطر ابتلا به بیماریهای مرتبط با افزایش سن را افزایش میدهند و سبب تسریع روند پیری و افزایش سن بیولوژیکی میشوند.
سبک زندگی ما و غذاهایی که میخوریم، تعیین میکنند که بدن ما از لحاظ بیولوژیکی چقدر زودتر یا دیرتر پیر شود.
در علم پزشکی، پیری بیولوژیکی به زوال تدریجی ویژگیهای عملکردی در سطوح سلولی و مولکولی اشاره دارد که میتواند تحت تأثیر عوامل سبک زندگی از جمله رژیم غذایی قرار گیرد.
داشتن یک رژیم غذایی متعادل و غنی از آنتی اکسیدانها، اسیدهای چرب ضروری، ویتامینها، مواد معدنی و فیبر و در عین حال به حداقل رساندن غذاهای فرآوریشده، قندها، چربیهای ناسالم و سدیم در افزایش طول عمر باکیفیت، کند کردن روند پیری و ارتقای سلامت کلی ضروری است.
۱) غذای سرخ شده
غذاهای سرخشده مانند ناگت مرغ، همبرگر و سیب زمینی سرخشده اغلب حاوی چربیهای ترانس هستند.
این چربیهای ترانس باعث بروز التهاب و استرس اکسیداتیو در بدن میشوند، پیری سلولی را تسریع میکنند و خطر ابتلا به بیماریهای مرتبط با افزایش سن مانند بیماری قلبی و دیابت را افزایش میدهند.
۲) گوشتهای فرآوریشده
مصرف ژامبون، هات داگ، سالامی، سوسیس و کالباس که اغلب دارای مواد نگهدارنده زیادی مانند سدیم و نیترات هستند، از طریق ترویج استرس اکسیداتیو و التهاب در بدن و آسیب سلولی، منجر به پیری بیولوژیکی میشود.
همچنین محتوای بالای سدیم در گوشتهای فرآوریشده، سبب ابتلا به فشار خون بالا و مشکلات قلبی عروقی میشود که این عوامل نیز به نوبه خود در کاهش سلامت ناشی از افزایش سن مؤثر هستند.
۳) نوشیدنیهای شیرین
نوشابههای گازدار و نوشیدنیهای قندی مانند چای شیرین، هیچ ارزش غذایی و فایدهای ندارند و مصرف مداوم آنها با مشکلات سلامتی بیشماری مرتبط است.
مصرف نوشیدنیهای شیرینشده با شکر به دلیل محتوای بالای قند، به تسریع پیری بیولوژیکی کمک میکند و منجر به افزایش استرس اکسیداتیو و التهاب میشود که پیری سلولی و آسیب بافت را هم شدت میبخشد.
۴) کیک و شیرینی
کیک، کلوچه و انواع شیرینیها همگی با آرد تصفیهشده تهیه میشوند و قندهای افزوده بالایی دارند و حتی در برخی موارد نیز حاوی مقادیری چربی ترانس هستند و با افزایش التهاب و استرس اکسیداتیو به پیری بیولوژیکی منجر میشوند.
محتوای بالای قند میتواند تولید کلاژن و الاستین، پروتئینهای کلیدی برای حفظ جوانی پوست را کاهش دهد و سبب پیری پوست شود.
چربیهای ترانس نیز بر سلامت قلب و عروق و یکپارچگی سلولی تأثیر منفی دارند.
۵) الکل
الکل به سه روش میتواند سن بیولوژیکی را افزایش دهد؛ اول اینکه ادرار آور است و از این طریق منجر به کمآبی بدن و در نتیجه خشکی و کدر شدن پوست با افزایش احتمال چین و چروک و خطوط ریز میشود.
دوم، الکل مانع از جذب مواد مغذی حیاتی مانند ویتامین B ۱۲ و فولات میشود و خطر ابتلا به اختلالات عصبی مرتبط با افزایش سن مانند آلزایمر و زوال عقل را افزایش میدهد.
در نهایت الکل میتواند باعث آسیبهای کبدی از جمله کبد چرب، هپاتیت و سیروز شود.