در ادامه گپ و گفتی هم با مردم داشتیم بچه‌های امروزی از خوردن تلیت اکراه دارند
ع. م ۵۰ ساله است. خوردن وعده‌های تلیت در ایام قدیم را حداقل هفته‌ای سه بار می‌داند و می‌گوید: هفته‌ای سه چهار بار تلیت می‌خوردیم و دوست هم داشتیم، اما بچه‌های امروزی دو هفته‌ای یک‌بار هم که اسم تلیت می‌آوری، اخم می‌کنند و از خوردن آن اکراه دارند.
البته آن موقع تهیه تلیت هم خرج آنچنانی نداشت، مثل الان نبود که یک تلیت به اندازه یک غذای پلو خورشتی و حتی بیشتر از آن برای مردم آب بخورد.
یکی از اقوام‌مان ترف تلیت می‌کرد!
ف. د ۶۰ ساله است.
می‌گوید: تنوع تلیت‌ها خیلی زیاد بود.
از کشک، دوغ، انار و ماست گرفته تا بنه و آبگوشت و هر چیز دیگر... حتی یکی از اقوام‌مان بود که تَرف را تلیت می‌کرد و می‌خورد، می‌گفت آهن دارد! شاید باور نکنید، اما صد و خرده‌ای سال هم عمر کرد و همین چند وقت پیش بود که از دنیا رفت.
ادا و اطوار هم در نمی‌آوردیم موقع غذا خوردن، یک ظرف بود که همه در آن تلیت می‌کردند و با دست می‌خوردند.
آن زمان قاشق کجا بود؟ خبری از بیماری‌های الان هم نبود.
نه کرونا بود نه درد و مرض‌های امروزی.
هر کس تابه‌ای داشت و با هیزم نان محلی می‌پخت. آن هم نان گندم.
مثل الان نبود که هر دانه نان خشک هفت- هشت هزار تومان باشد. حتی تلیت آب بابونه هم داشتیم. یک پیاز خرد می‌کردیم با یک قاشق بابونه، یک تخم‌مرغ هم می‌شکستیم داخل آن و نان خرد شده را درون آن می‌ریختیم می‌شد تلیت بابونه، برای سرماخوردگی هم خیلی خوب بود.
ساندویچ ارزان‌تر از تلیت
م. ب ۶۵ ساله است.
می‌گوید: هفته‌ای چند بار تلیت انار و بنه و ماست و کشک خوردن که جای خود داشت، در کنار این غذاها، کره، دوغ، سرشیر، مَسکه و خیلی چیز‌های دیگر می‌خوردیم. نه خشکسالی بود و نه چیزی.
عشایر بودیم.
گوسفند از خودمان بود و شیر، ماست، کشک و دوغ فراوان.
اگر هم از خودمان نبود، ارزان بود.
بنه را می‌شد ارزان خرید، اما الان چه؟ یک کیلو بنه را می‌گویند ۱۲۰ هزار تومان.
جدا از آن، دل‌ها هم به هم نزدیک بود، ۹ تا بچه داشتم که هر ۹ تایشان را عروس و داماد کرده‌ام.
یک سفره می‌انداختیم از این سر اتاق تا آن سر اتاق، اما الان چه؟ بچه‌های امروزی از بیرون‌بر غذا سفارش می‌دهند.
می‌گویند وقتی قیمت چهار پنج تا ساندویچ از تلیت بنه کمتر می‌شود، خب همان ساندویچ را می‌خوریم، دردسر درست کردن هم ندارد!
جنس‌ها مفت بود و دل‌ها خوش!
از ج. پ که در مورد غذا‌های قدیمی می‌پرسم می‌گوید: یک دستمال نان خالی داشتیم که می‌بردیم بیابان و یک هفته یک هفته نان خالی می‌خوردیم.
تلیت‌ها را هم اکثراً دور هم می‌خوردیم.
ارزان هم بود.
الان یک کیلو بنه را می‌گویند ۱۲۰ هزار تومان.
گاهی هم تلیت قَوُرمه می‌خوردیم که به نوعی تلیت گوشت بود.
چقدر هم خوشمزه بود.
جنس‌ها مفت بود و دل‌ها خوش.
تلیت آب جِزو
م. ص ۶۵ ساله از شوربا‌های زمان قدیم یاد می‌کند و از آب جِزو.
می‌گوید: برنج و گوشت هم بود، اما نمی‌دانم چرا مردم اکثراً تلیت می‌خوردند.
شاید هم ارزان‌تر بود، مثل الان نبود که قیمت یک وعده تلیت بالای صد و پنجاه هزار تومان باشد.
گاهی هم مقداری هویج، سیب‌زمینی، عدس، بِه‌خشک و زردآلو خشک را با هم قاطی می‌کردند و به آن می‌گفتند آب جِزو و آن را به صورت تلیت می‌خوردند که غذای خیلی ارزانی به حساب می‌آمد.
الان همین آب جِزو را بخواهی درست کنی، غذای گرانقیمتی محسوب می‌شود.
غذاها و خصوصاً تلیت‌ها را اکثراً دورهم می‌خوردند. غذا که جای خود داشت، حتی یک چای ساده را می‌خواستند درست کنند، با یک کتری سیاه و دودخورده روی آتش درست می‌کردند و دور هم می‌خوردند.
مثل الان نبود که سال تا سال برادر به برادر سر نزند. اکثر چیز‌ها مثل همین بنه مفت بود، الان یک کیلو بنه را می‌گویند صد و ده بیست هزار تومان.
انجیر قیمت زیادی نداشت و اکثر مردم انجیر می‌خورند الان انجیر را حداقل می‌گویند کیلویی صد و چهل پنجاه هزار تومان.
همه چیز هم ارگانیک و طبیعی، کره، پنیر و کشک محلی را می‌خوردیم و کیف می‌کردیم، همین چند وقت پیش کره محلی را پرسیده‌ام می‌گویند کیلویی یک میلیون و دویست هزار تومان.
مردم دور هم بودند و دل‌شان شاد بود.
تلیت‌شان را با هم و حتی گاهی در یک لگن و با دست می‌خوردند، مثل الان نبود که هر کس برای خودش یک قاشق، چنگال، بشقاب و دستمال‌کاغذی داشته باشد.
بهداشت آنچنانی نبود، اما مردم سالم‌تر بودند، نه کسی قند خون داشت، نه فشارخون، نه چربی خون.
یک قاشق بود برای هم زدن غذا
ح. ق ۶۲ ساله، مدیر وبازنشسته آموزش و پرورش است.
او هم اکثر غذا‌های زمان قدیم را تلیتی و آبگوشتی عنوان می‌کند و می‌گوید: تلیت می‌خوردیم و در کنار آن آغوز با خرما، پنیر با گردو.
یا قَوُرمه، چیزی درست می‌کردند به نام آب‌گرم که مقداری از قَوُرمه که همان گوشت سرخ‌کرده بود را با پیاز، زردچوبه، آب، و سیب‌زمینی می‌پختند و بعد تلیت می‌کردند و می‌خوردند.
قَتُق بابونه بود که آرد را تفت می‌دادند و با بابونه و تخم‌مرغ تلیت می‌کردند و می‌خوردند.
دایی، عمه، عمو و خاله‌ها همیشه دور هم بودند.
یادم هست در خانه‌امان یک قاشق بیشتر نبود که آن هم برای هم زدن غذا بود و همه‌ی بچه‌ها با دست غذا می‌خوردند.
غذاها هم اینقدر تشریفاتی نبود.
الان ما یک تلیت کشک می‌خواهیم بخوریم باید کنار آن مغز گردو باشد، کنجد باشد، بادمجان سرخ‌شده، خرما، خیار و سبزی که خب قیمت آن مسلماً خیلی زیاد می‌شود.
نظر شما
