در شرایطی که کشور چین به عنوان مقصد صادرات انجیر ایران، خود به یکی از قطبهای تولید انجیر دنیا تبدیل میشود، برخی کارشناسان تنها راه نجات این محصول را حمایت از صنایع تبدیلی میدانند.
- در سه استان چین، ۲۳۳۳۰ هکتار باغ احداث شده که در هر هکتار، ۲۸۶۰ درخت کاشته میشود و از هر هکتار ۲۸ تن انجیر تر برداشت میکنند.
دو شماره قبل، گزارش ما را از توسعه بیرویه باغهای انجیر در گفتگو با باغداران و کارشناسان خواندید. در این شماره نظر دکتر مسلم جعفری رئیس ایستگاه تحقیقات انجیر استهبان را جویا شدیم که محورهای اصلی آن را در زیر میخوانید:
- ۸۴ درصد صادرات انجیر ایران وارد چین میشود؛ حال چه قانونی و چه غیر قانونی، چه با تعرفه و چه بدون تعرفه.
در سالهای گذشته تولید خودشان به اندازهای نبود که کفایت مصرف آنها را برای خوردن و صنایع تبدیلی بدهد. اما الان در سه استان چین، ۲۳۳۳۰ هکتار باغ احداث شده که در هر هکتار، ۲۸۶۰ درخت کاشته میشود و از هر هکتار ۲۸ تن انجیرتر برداشت میکنند. ما در کل استان فارس خیلی خوشبینانه با ۵۰ هزار هکتار،۵۰ هزار تن انجیر تولید میکنیم؛ اما آنها با ۲۳ هزار هکتار، ۶۴۰ هزار تن تولید میکنند.
- چینیها بیش از ۱۰۰ فرآورده از این محصول تولید میکنند که خیلی از این فرآوردهها مثل صنایع آرایشی بهداشتی، دارویی، انواع نوشیدنیها و حتی یک پاسوئیچی ساده که به شکل انجیر است، به نقاط مختلف دنیا صادر میشود.
- آنها بیش از هزار هکتار مزرعه و باغ تحقیقاتی انجیر دارند. در این سه استان دو ایستگاه تحقیقاتی و چندین ایستگاه تحقیقات انجیر خصوصی دارند.
- چینیها بیش از 100 فرآورده از این محصول تولید میکنند.
- یکی از کارهای ایستگاههای تحقیقاتی خصوصی چین این بوده که در همکاری با ناسا، پروژهای را اجرا کردهاند و بابت آن، ۳۲ میلیون و ۴۸۰ هزار دلار به ناسا پول میدهند. ناسا ۱۰۰ گرم بذر انجیر از آنها تحویل گرفته تا برای تولید ارقام جدید به کره ماه ببرد و برگرداند. چون فضای کیهانی موجب ایجاد جهش روی تمامی سلولها میشود. ما این کار را در فدراسیون کشاورزی هستهای انجام میدهیم و پرتو سازی میکنیم که طی آن، جوانهها، قلمهها و بذرها بین ۱۰ تا ۳۰ درصد شامل جهش میشود. اما وقتی شما وارد یک کیهان دیگری میشوید و از جو زمین خارج میشوید، تمامی سلولها وارد جهش میشوند و نتیجهاش این میشود که وقتی بذر را برمیگردانند و آن را میکارند، بعد از ۱۱ ماه ارتفاعی نزدیک به یک متر و هفتاد تا یک متر و هشتاد سانتیمتر پیدا میکند و از جوانه اول تا آخرش میوه میدهد. اگر ما به شکل عادی میخواستیم این کار را انجام دهیم، باید ۱۰ سال صبر میکردیم تا یک درخت به درستی میوه دهد. این به نام خودشان ثبت میشود و خاصیتهای بسیار دیگری هم دارد که ما از آن بیخبریم. این فقط یکی از کارهایی است که در چین برای انجیر انجام میدهند.
- سیستم هرس و باغداری آنها با ما کاملاً متفاوت است. آنها روی اصول باغهای متراکم کار میکنند. تنها اصولی و علمی کار انجام میدهند و مثل ما نیستند که از ۶۰۰ سال پیش یک کار را انجام میدهیم و تا کسی هم میخواهد ما را راهنمایی کند، میگوییم خودمان بهتر بلدیم.
- ناسا ۱۰۰ گرم بذر انجیر از آنها تحویل گرفته تا برای تولید ارقام جدید به کره ماه ببرد و برگرداند.
- چینیها آنزیمی به نام پیسین از انجیر تولید کردند که برخی بیماریها را با آن کنترل میکنند و هر ۳۰ سیسی آن را ۷۰ دلار میفروشند. فقط چین میتواند آن را تولید کند و به تمام دنیا هم صادر میکند.
- نتیجه این سرمایهگذاریها و تحقیقات این میشود که در مدت بیش از ۴۰ سال یعنی از سال ۱۹۸۰ که شروع به انجیرکاری کردند، ما را که ۶۴۰ سال سابقه داریم کنار میزنند.
- در ضمن آنها تولید بهداشتی و سالم دارند و، چون خودشان تولید و فراوری دارند، فقط به دنبال محصول خوب ما میگردند؛ چرا که خواص دارویی و خوراکی را که انجیر دیم ما دارد، هیچ وقت انجیر آبی آنها ندارد. اما متأسفانه تولید ما تولید سالمی نیست.
- خواص دارویی و خوراکی را که انجیر دیم ما دارد، هیچ وقت انجیر آبی آنها ندارد.
- ما هم مشکل نگهداری غیر اصولی و غیربهداشتی داریم و هم مشکل پسماند در میوهها، آلودگی میکروبی و بیکفایتی در صادرات؛ در این شرایطتر و خشک با هم میسوزد. خیلی از باغداران سم مورچه را بیدغدغه استفاده میکنند، سم کنه را هر زمان و با هر دوزی که دوست داشتند استفاده میکنند، آب دادن و آلودگی قارچی زیاد شده و خیلی مشکلات بهداشتی دیگر...
- مورد بعدی این که چین از تاجران و صادرکنندگان انجیر به این کشور عوارض گمرکی میگیرد و لذا صادرکنندگان برای فرار از این عوارض، انجیر را به شکل غیر قانونی و قاچاق به کشورهای دیگر میفروشند و واسطهها برایشان به چین صادر میکنند. همین ورود غیرقانونی باعث آلودگی میوهها میشود؛ چون نظارت اصولی روی آن وجود ندارد. همه اینها باعث شده که محصولات ما برگردد و اگر هم صادر میشود، به این زودی تبدیل به پول نشود. برای همین خیلی از کشاورزان پول انجیر سال گذشته به دستشان نرسیده است.
- بیش از ۶ هزار تن انجیر در سردخانههای استهبان داریم که مربوط به سال گذشته است.
- الان بیش از ۶ هزار تن انجیر در سردخانههای استهبان داریم که مربوط به سال گذشته است. توسعه بیرویه با این تفاسیر آینده خوشی نخواهد داشت؛ مگر این که اگر کسی میخواهد هزینهای کند، به سمت صنایع تبدیلی برود.
- در فرمانداری نیریز چند کارگروه برای حفظ باغهای انجیر مثل استهبان که بیایند چاه بزنند و کمک و حمایت کنند تشکیل شده است؟ اگر کسی بخواهد سرمایهگذاری کند، چه حمایتی از او میشود؟ باید کارگروه تشکیل بدهند تا مشخص شود مشکل چیست، پتانسیلهای ما چیست و برای برون رفت از این موانع و مشکلات چه کار میتوانیم انجام دهیم. مسئولان استهبان اگر سرمایهگذاری در رابطه با انجیر پیدا میکردند، برای گرفتن وام و زمین و ... محکم پشت او میایستادند تا چند نفر سر کار بروند، تولید به روز شود و از خمودی بیرون بیاید.
- اگر کسی میخواهد هزینهای کند، باید به سمت صنایع تبدیلی برود.
- در کشور بیش از ۶۰ هزار هکتار باغ انجیر داریم؛ اما کمتر از ۵ هزار هکتار باغِ «بَر» داریم. همه میگویند انجیر و هیچ کس نمیگوید میخواهم باغ برِ انجیر ایجاد کنم. چند سال دیگر همه باید بنشینند و زانوی غم بغل بگیرند که اصلاً محصولی تولید نمیشود که بخواهند صادر کنند.
- در کشور بیش از ۶۰ هزار هکتار باغ انجیر داریم؛ اما کمتر از 5 هزار هکتار باغِ «بَر»داریم.