مهرِ تلخِ هنر

مهر نخستین ماه از فصل برگریزان است. فصلی که درختان کوچک و بزرگ خود را آماده می‌کنند تا با برگ‌های رنگ پریده‌شان چهره شهر را به گونه‌ای دیگر نشان دهند تا در ادامه خوابی زمستانی را باری دیگر تجربه کنند.

در این بین نام‌آورانی بودند که مهر آخرین روز‌های حیاتشان شد.

در این نوشتار به ۸ بازیگر، خواننده و کارگردان ایرانی اشاره می‌کنیم که نامشان با مرگشان فراموش نشد و نخواهد شد، کسانی که عمری نقش‌آفرین بودند و صدا‌هایی ماندگار را رقم زدند.


امین تارخ؛ هنرمندی از دل نقش‌های تاریخی
امین تارخ متولد۲۰ مرداد ۱۳۳۲ در  ۲ مهر ۱۴۰۱ چشم از جهان فرو بست.

او فعالیتش را پیش از انقلاب ۱۳۵۷ در تئاتر آغاز کرد و اولین حضورش در تلویزیون در مجموعه «شهر من، شیراز (۱۳۵۴)» بود. فعالیت سینمایی او با بازی در «مرگ یزدگرد» (۱۳۶۰) به کارگردانی بهرام بیضایی آغاز شد.

او چهره‌های تاریخی مانند «حسن جوری» در مجموعه سربداران (۱۳۶۲) و «ابن سینا» در مجموعه بوعلی سینا (۱۳۶۴) را به تصویر کشید.  

تارخ برای نقش‌آفرینی در ماه و خورشید (۱۳۷۵) برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد شد.

دیگر نقش‌های برجسته تارخ عبارتند از: سرب (۱۳۶۷)، مادر (۱۳۶۸)، سارا (۱۳۷۱)، معصومیت ازدست‌رفته (۱۳۸۲)، پرونده هاوانا (۱۳۸۴) و اغما (۱۳۸۶).

تارخ در ۲۸ شهریور ۱۴۰۱ در بیمارستانی در تهران بستری شد و در ۲ مهر درگذشت. دلیل مرگ او سکته قلبی اعلام شد.

سیامک اطلسی، بازیگری که نتوانست کرونا را شکست دهد
عزت اطلسی‌فر زاده ۴ تیر ۱۳۱۵ بود که  در ۴ مهر ۱۴۰۰ به دیار باقی شتافت.
او که با نام «سیامک اطلسی» شناخته می‌شد، بازیگر و دوبلور ایرانی بود.  
وی دارای مدرک دیپلم بود و از سال ۱۳۴۳ از طریق انجمن گویندگان کار هنری خود را آغاز و فعالیت سینمایی را سال ۱۳۵۰ با بازی در فیلم سینمایی مردان خشن به کارگردانی صابر رهبر آغاز کرد.
او در ۴ مهر ۱۴۰۰ با وجود تزریق واکسن کرونا بر اثر ابتلا به کووید ۱۹ درگذشت.

فردوس کاویانی؛ با مهر آمد و در مهر رفت
فردوس کاویانی کوثرخیزی بازیگر سینما، تلویزیون و تئاتر اهل ایران بود.

او ۴ مهر ۱۳۲۰در کرمان به دنیا آمد و در ۹ مهر ۱۴۰۲ در سن۸۲ سالگی چشم از جهان فرو بست.

کاویانی پیرو دین زرتشت و دانش‌آموخته سال ۱۳۵۰ رشته بازیگری و کارگردانی از دانشکده هنر‌های زیبای دانشگاه تهران بود. وی بازیگری را از سال ۱۳۴۰ در تئاتر آغاز کرد و نخستین حضور خود در سینما را با فیلم تجاوز در سال ۱۳۴۹ تجربه نمود.

از مهم‌ترین نقش‌آفرینی‌های وی بازی در مجموعه‌های تلویزیونی «پشت کوه‌های بلند»، «تفنگ سرپر» و «همسران» بود.

او برای بازی در فیلم‌های «در مسیر تندباد» (۱۳۶۷) و «جنگجوی پیروز» (۱۳۷۷) نامزد سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد شد.

حامد هاکان؛ خواننده‌ای از سبک پاپ
حامد ذاکری ملقب به حامد هاکان (زاده ۱۷ مرداد ۱۳۶۲، شهرری- درگذشته ۱۲ مهر ۱۳۹۶، تهران) خواننده، آهنگساز، ترانه‌سرا و تنظیم‌کننده، موسیقی پاپ ایرانی بود.

وی جزء سیاه‌خوانان موسیقی پاپ به‌شمار می‌رفت و از جمله معدود کسانی بود که تا انتها از این سبک موسیقایی در کارهایش استفاده نمود.

حامد هاکان در یک خانواده مذهبی به دنیا آمد و از سن ۶ سالگی خواندن را با اشعار مذهبی شروع کرد و بیشتر به سبک سنتی مشغول بود، اما در ۱۶ یا ۱۷ سالگی به موسیقی پاپ روی آورد.

پدر وی محمدعلی ذاکری از روحانیون شهرری است.

وی بعد از سال‌ها فعالیت در عرصه موسیقی سرانجام در سال ۱۳۹۳ موفق به اخذ مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شد. گرچه در طی حیاتش هیچگاه آلبومی به صورت رسمی از او وارد بازار نشد.

هاکان بعد از آلبوم «قاتل حرفه‌ای» از طریق یکی از دوستان با محسن چاوشی آشنا شد و در آلبوم «خودکشی ممنوع» محسن چاوشی به عنوان خواننده میهمان حاضر بود.

او علاوه بر آهنگ‌های خود در بعضی از قطعات محسن چاوشی از جمله «خودکشی ممنوع»، «سه‌شنبه‌ها» و «تهمت» نیز وکال معرفی ابتدایی تراک را انجام داده‌است.

حامد هاکان در ۱۲ مهر ۱۳۹۶ در سن ۳۴ سالگی بر اثر ایست قلبی درگذشت.

آتیلا پسیانی؛ پر کارترین بازیگر سینما و تلویزیون ایران
آتیلا پسیانی زاده ۱۰ اردیبهشت ۱۳۳۶ در ۱۴ مهر ۱۴۰۲ چشم از جهان فرو بست.

او بازیگر و کارگردان تئاتر ایرانی بود و در طول بیش از چهار دهه فعالیت، یکی از پرکارترین بازیگران ایرانی به‌شمار می‌رفت و در بیش از ۴۰ نمایش، حدود ۸۰ فیلم و بیش از ۷۰ مجموعه حضور یافت.

پسیانی یکی از پیشگامان تئاتر تجربی در ایران دانسته می‌شود.  او فرزند جمیله شیخی بود.

پسیانی در سال‌های آخر زندگی به سرطان مبتلا بود.

در ۲۸ شهریور ۱۴۰۲ اعلام شد که او در بیمارستانی در فرانسه بستری شده‌است و در نهایت بر اثر عوارض بیماری در ۱۴ مهر ۱۴۰۲ در این کشور درگذشت.

پیکر او در ۱۹ مهر به ایران بازگردانده شد و روز بعد در قطعه هنرمندان بهشت زهرای تهران دفن شد.

عزت‌الله مهرآوران؛ دومین قربانی کرونا
عزت‌الله مهرآوران ۱۸ اردیبهشت ۱۳۲۸ به دنیا آمد و ۱۶ مهر ۱۴۰۰ چشم از جهان فرو بست.

او بازیگر و نمایشنامه‌نویس ایرانی بود و نشان درجه ۱ هنری از سوی وزارت علوم و وزارت ارشاد اسلامی را از آن خود کرده بود.

مهرآوران در ۱۶ مهر ۱۴۰۰ به دلیل ایست قلبی و عارضه ریوی ناشی از ابتلا به کرونا درگذشت.

یک راه، فیدوس، ایلیا، نقاش جوان، هتل کارتن، آژانس شیشه‌ای، تار‌های نامریی، مرد عوضی، سیب سرخ حوا، مومیایی ۳، بانوی من، آتیش بازی، خوابم می‌آد و سگ بند مهمترین آثار سینمایی این بازیگر سینمای ایران بود.

محمدرضا شجریان؛ اسطوره‌ای بی‌تکرار
محمّدرضا شجریان در۱ مهر ۱۳۱۹ متولد شد.

او موسیقی‌دان و خواننده موسیقی سنتی ایرانی بود و با عنوان «استاد آواز ایران» و «خسروِ آواز ایران» شناخته می‌شود.

بسیاری از مردم ایران او را مهم‌ترین چهره موسیقی ایرانی و یکی از نماد‌های مهم فرهنگ و موسیقی ایران‌زمین می‌دانند.

شجریان از آوازه‌ای بین‌المللی نیز برخوردار بود و از بنیاد آقاخان، جایزه «خداوندگار موسیقی» را دریافت کرده و نامزد جایزه گرمی نیز بوده‌است.

وی همچنین خوش‌نویس خطِ نستعلیق، رئیس شورای عالی خانه موسیقی ایران، بنیان‌گذار گروه شهناز، شرکت دل‌آواز، باغ هنر بم و طراح چند ساز موسیقی بود.

او در قرائت قرآن نیز فعالیت داشت و دعای ربنا، نامدارترین تلاوت قرآنیِ او بود.

استاد محمدرضا شجریان، خواننده و آهنگساز برجسته ایرانی، در تاریخ ۱۷ مهر ۱۳۹۹ به دلیل سرطان کلیه درگذشت.

او در نوروز ۱۳۹۵ با انتشار یک ویدئو در صفحه اینستاگرام خود با مو‌های کوتاه و تراشیده خبر از یک مهمان قدیمی ۱۵ ساله داد که بعد‌ها مشخص شد او به سرطان مبتلا شده است.

داریوش مهرجویی؛ کارگردانی برای یک قرن
داریوش مهرجویی از جمله کارگردانان بزرگ سینماست که نمی‌توان سینمای ایران را بدون او متصور بود.

او یکی از فیلم‌سازان برجسته ایران و از چهره‌های اصلی موج نوی سینمای ایران بود.

مهرجویی علاوه بر فعالیت در سینما، به نوشتن رمان و ترجمه نیز می‌پرداخت و در ۱۳۹۳ از سوی سفیر فرانسه جایزه شوالیه ادب و هنر فرانسه به او اهدا شد.  

وی فارغ‌التحصیل رشته فلسفه از دانشگاه کالیفرنیا، لس آنجلس (UCLA) آمریکا بود.

داریوش مهرجویی در ۱۷ آذر ۱۳۱۸ در تهران  در خانواده‌ای از طبقه فرودست جامعه به‌دنیا آمد.

در هفده‌سالگی به سینما علاقه‌مند شد و برای درک بهتر فیلم‌های روز به آموختن زبان انگلیسی پرداخت.
او مردی برای تمام فصول بود...

اسطوره‌ای که «گاو» و «آقای هالو» را در دهه ۴۰ خورشیدی ساخت، دایره مینا را در دهه ۵۰ به روی پرده برد.

اجاره‌نشین‌ها را در دهه ۶۰ ساخت و طنز تلخ جامعه را به رخ کشید و در پایان همان دهه هامون و بانو را به رخ سینماگران نسل نو کشید.

او در دهه ۷۰ باز هم پرفروغ ظاهر شد و پری، لیلا و درخت گلابی را ساخت.

در دهه ۸۰ مهمان مامان را معرفی کرد و در ادامه فیلم بی‌نظیرش به نام سنتوری قاچاق شد. اما کمتر کسی می‌توان دید که آن اثر ارزشمند را ندیده باشد.

مشخص نیست چرا با او در دهه ۹۰ که لامینور را ساخت، بی‌مهری کردند و اشک مرد ۸۰ ساله را درآوردند!

داریوش مهرجویی و همسرش وحیده محمدی‌فر، در تاریخ ۲۲ مهر ۱۴۰۲ در ویلایشان در شهر کرج به قتل رسیدند. تا تراژدی مهر اینگونه پایان یابد...