چرا جاوید، سیاوش سالتو نشد؟!
سریال «یاغی» آن‌چنان در شروع قصه‌اش عملکرد درخشانی داشت که رسماً سطح انتظارات مخاطبان از این اثر به شدت بالا رفت. محمد کارت قبل از این سریال، با فیلم سینمایی «شنای پروانه» توانسته در نگاه مردم و عموم منتقدان، چهره‌ی درخشانی داشته باشد. همچنین مستند کوتاهی به اسم «بچه‌خور» هم از دیگر آثار برجسته‌ی این هنرمند و کارگردان محسوب می‌شود. محمد کارت سابقه‌ی بازیگری هم در چند پروژه داشته، اما آن‌چه که موجب شد از محمد کارت انتظارات بیشتری داشته باشیم، هنر کارگردانی‌اش است؛ هنری که به نظر می‌رسد برای سریال «یاغی» آن‌چنان قدرتمند نبود.
سریال یاغی همانطور که در تیتراژش آمده برداشتی از رمان «سالتو» نوشته مهدی افروزمنش است. رمانی که فصل‌های ابتدایی آن در فضای جنوب یا بهتر بگوییم حاشیه شهر تهران می‌گذرد و کاراکتر اصلی آن پسر کشتی‌گیری به نام «سیاوش» است.
محمد کارت در ساخت سریال یاغی قصه اصلی رمان را تغییرات زیادی داده تا جایی که هر چند ممکن است در شروع قصه کاراکتر جاوید و سیاوش شباهت‌هایی با هم داشته باشند اما در ادامه مسیر، این شباهت‌ها به مرور کمتر و کمتر شده تا جایی که در قسمت‌های پایانی تقریباً جز یک خط محوری کوچک از قصه سالتو دیگر نشانی نماند.
کارت همچنین در ساخت سریال «یاغی» نام‌های کاراکترهای اصلی را هم تغییر داده است. یکی از این کاراکترها «جاوید» است که در رمان «سیاوش» نام دارد. اما چرا این اتفاق رخ داده است آن هم در حالی‌که احتمالاً نام سیاوش به این کاراکتر و قصه‌ای که دارد نزدیک‌تر به نظر می‌رسد.
یکی از دلایل این اتفاق را شاید باید در دیگر سریال‌های شبکه نمایش خانگی دنبال کرد.
سال گذشته سریال «سیاوش» در شبکه نمایش خانگی عرضه شد که کاراکتر اصلی آن با بازی میلاد کی‌مرام، کشتی‌گیری به نام سیاوش بود.
در سریال «جیران» ساخته حسن فتحی هم یکی از کاراکترهای اصلی سریال سیاوش با بازی امیرحسین فتحی است که اتفاقاً او هم کشتی‌گیر است و تا اینجای قصه به پهلوان اول پایتخت حکومت ناصرالدین‌شاه قاجار تبدیل شده است.
این هم‌نامی و البته کشتی‌گیر بودن همه این کاراکترها شاید یکی از دلایلی بوده که محمد کارت را مجاب کرده به تغییر نام کاراکتر اصلی سریالش نسبت به رمانی که قصه اصلی سریال را از آن برداشت کرده است.
نقد یاغی
ژانر جنایی هنوز در کشور ایران آن‌طور که باید پیشرفت نکرده است؛ یعنی رسماً هنوز اثری در تولیدات نمایش خانگی نداریم که با کیفیت هم‌اندازه با آثار هالیوود رقابت کند.
کارت کارگردان یاغی در نگارش سناریوی سریال «یاغی» نقش فعالی داشته است. او به همراه حسین دوماری و پدرام پورامیری بیشتر روی اتفاقات داستان و ضرب آهنگ روایت تمرکز کرده است. با تمام این تفاسیر، سریال «یاغی» رفته رفته درگیر نواقص و اشتباهاتی می‌شود که برای بیننده نه تنها عجیب است، بلکه به هنرِ قصه‌گویی و کارگردانی محمد کارت شک می‌کند. این نواقص و اشتباهات در سه دسته‌ی ریتم، منطق و شخصیت‌پردازی خلاصه می‌شود.
اما مهمترین نقدها به یاغی:
- فاصله بسیار زیاد با پایان سالتو
- پایانی نه چندان مناسب و کلیشه‌ای همچون دیگر سریال‌های ایرانی
- شخصیت‌های جنوب تهران پرداخت درستی نداشتند و همین سبب شد تا کارگردان به دام شعار و سهم‌خواهی طبقاتی بیفتد و با نمایش صحنه‌های خشونت‌بار، تبعات منفی را در ترویج فرهنگ لمپنیسم در جامعه نشان دهد.
این طبقه از آدم‌ها در زندگی خود ابعاد مثبت و قابل توجهی در میان کوچه و بازار دارند که از دید فیلمساز حذف شده است.
