11 سال پیش از سوی كمیته كشاورزی انجمن مهد فرزانگان نیریز طرحی پیشنهاد شد که گرچه ابتدا توسط کارشناسان استان مورد تأیید قرار گرفت اما در مراحل بعد رد شد. دلایل رد آن هیچگاه مشخص نشد اما همان زمان برخی زمزمهها خبر از برخی فشارهای پنهان برای اجرا نشدن طرح میداد.
این طرح که «احداث بند خاکی در مسیل اسلامآباد هرگان» بود، میتوانست ضمن کنترل سیلابهای ویرانگر بویژه بر اثر بارندگیهای تابستانی، موجب تقویت سفرههای آب زیرزمینی شرق نیریز و انتقال آب به شهر نیریز شود.
کلیات طرح 11 سال پیش در هفتهنامه عصر نیریز تیتر یک شد با این عنوان: «راهكارهایی برای تأمین آب در نیریز و مهار خشكسالی»
اکنون که سیل بزرگ سلطانشهباز خسارات جانی و مالی زیادی به بار آورده و خانوادههای زیادی را عزادار کرده، بد ندیدیم باری دیگر اشارهای به این طرح داشته باشیم. طرحی که در صورت اجرا میتوانست سیلاب عظیم سلطانشهباز را مهار کند و از شدت آن بکاهد و چه بسا جلو این همه خسارت را بگیرد.
مهندس رضا شاهسوندی کارشناس بازنشسته آب و خاک جهادکشاورزی نیریز که خود بانی طرح بوده مینویسد:
اگر در آن زمان فکری اساسی در این خصوص شده بود شاید اتفاقی چنین تلخ رخ نمیداد.
این پیشنهاد در سال ۱۳۹۰ مطرح و در شورای کشاورزی ارائه شد و با دعوت از کارشناسان سازمان آب منطقهای فارس و بازدید از محل، با توجه به موقعیت منطقه و بررسی عکسهای هوایی، اجرای آن مورد تأیید کارشناسان سازمان آب استان فارس نیز قرار گرفت که مدارک آن موجود است.
با توجه به نظرات فنی و کارشناسی در چنین مواقعی از سال بر اثر پدیده نوسانات جنوبی (اِلنینیو) و افزایش گرمای زمین در مدارهای ۱۵ درجه شمالی و جنوبی و انتقال جریانات هوایی که تمایلات حرکتی شمالی - جنوبی دارند و در مسیر بادهایی که از دریای عمان و خلیج فارس به سرحدات حاشیهای ارتفاعات در کویر میوزند قرار دارند و تشکیل شرایط بارشی (آدیاباتیک) در توده مرطوب، بارش باران در کویرها و به ویژه ارتفاعات چسبیده به کویر (شبیه موقعیت کوههای نیریز که مشرف به کویر قطرویه میباشد) افزایش عجیبی پیدا میکند.
این افزایش بارشها در سالهای اخیر روند صعودی داشته که بر اثر آن، سیلابهای تابستانی به راه میافتد.
یکی از مسیلهایی که همواره بر اثر بارشهای تابستانی به جریان میافتد مسیل اسلامآباد در شرق نیریز است.
در بالادست مسیل اسلامآباد - هرگان در کلیه فصول سال بخصوص در فصلهای گرم بارندگی رخ میدهد. این مسیل دارای شرایطی نظیر عدم پوشش گیاهی، شیب تند، بافت نفوذناپذیر خاک و... میباشد.
تحقیقات محلی در سالهای 1389 و 1390 نشان میدهد که طی 8 مرحله نزولات جوی صورت گرفته، به علت توپوگرافی خاص، این نزولات تبدیل به روانآبهای سطحی گردیده که در نهایت تشکیل سیلاب میدهد و در هر مورد بارندگی حدود 5/1 تا 2 میلیون متر مکعب آب از منطقه عبور میکند که ضمن شستشوی خاک در مدت زمان کوتاه، خساراتی را به اراضی، باغات و اماکن روستایی و دامی و مراتع زیر دست وارد میآورد. به عنوان نمونه در اواسط تیرماه سال 1390 بارندگی در هیچ منطقهای از شهرستان رخ نداد اما در مسیل اسلامآباد که شامل کوههای مشرف بر قطرویه- ریزاب و... میباشد در اثر بارندگی رخ داده 2/1تا5/1 میلیون متر مکعب سیلاب طی چند ساعت با زدن خسارت از منطقه خارج شد.
با توجه به مکانیابی و موقعیت ویژه و خاصی که در منطقه وجود دارد میتوان آب این مسیل را با احداث بندخاکی به ارتفاع حدود 10 الی 15 متر و عرض حدود 300 متر در بالادست اسلامآباد مهار نمود و با حفر کانال خاکی به طول تقریبی 5 کیلومتر، آب را به سمت شهر نیریز هدایت کرد. با احداث این بند خاکی تقویت سفرههای آب زیرزمینی در مسیر و سفرههای آب بالادست، چاههای آبفا شهری به منظور تأمین آب شرب، و حتی انتقال مقادیری آب به دریاچه بختگان را شاهد خواهیم بود. به علاوه با مهارِ بخشی از سیلابی که در نهایت به سلطانشهباز میرسد، میتوان از حجم سیلاب ویرانگر آن منطقه کاست و جلو خسارات جانی و مالی را گرفت.
این طرح به همفکری، همدلی و دلسوزی همه مسئولان اعم از نماینده مجلس، فرماندار، بخشدار مرکزی، امور آب، منابع طبیعی، راه و شهرسازی و حتی بخش خصوصی نیاز دارد. باید با مشخص نمودن فرد یا گروهی طرح را بررسی، نقشه اجرایی را تهیه و اعتبار لازم برآورد شود و پس از تأمین اعتبار اجرایی گردد.