«دانشگاه آزاد اسلامی نی‌ریز با توجه به رسالت خود در زمینه پرورش جوانان و هموطنان متخصص و متعهد، اینک با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری، اقدام به برنامه‌ریزی و انجام عملی رشته فعالیتهایی با هدف تولید دانش بنیان و اشتغال آفرینی در شهرستان نموده است.» 
اینها را مهندس حمیدرضا شکوهی، مسئول امور پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نی‌ریز می‌گوید.
او در این باره می‌گوید: «پس از جلسات متعدد در هیئت رئیسه دانشگاه، مقرر شد اقداماتی در این خصوص با همکاری حوزه معاونت علمی و معاونت اداری مالی دانشگاه صورت پذیرد. اولین اقدام ما در این زمینه، یک پروژه پژوهشی - تجاری با هدف بررسی و سنجش دقیق عوامل محیطی و امکاناتی (ویژه شرایط شهرستان نی‌ریز) با عنوان پرورش کرم ابریشم (نوغان‌داری) است. با توجه به مدت کوتاه پرورش (حدود دو ماه) پژوهش و آزمایش و بررسی‌های دقیق خود را در این زمینه از ابتدای اردیبهشت ماه سال جاری شروع کرده‌ایم و نتایج کامل این پروژه جهت استفاده عموم علاقه‌مندان ارائه خواهد شد.»
خوراک رایگان
شکوهی اضافه می‌کند:«شهرستان نی‌ریز با توجه به دارا بودن آب و هوای متعادل و درختان توت بسیار که برگهای آن تنها خوراک مورد نیاز کرمهای ابریشم است، می‌تواند به عنوان مکانی جهت گسترش تولید پیله و نخ ابریشم و صنایع مرتبط معرفی شود و بالطبع در بالا بردن امرار معاش و اشتغال خانواده‌های شهری و روستایی این منطقه مؤثر باشد.»
وی ادامه می‌دهد: «از زمستان سال گذشته و با پیگیریهای بیشتر، از فروردین ماه سال جاری با جهاد کشاورزی استان فارس هماهنگی کردیم تا با توجه به این که پرورش کرم ابریشم در این شهرستان رواج ندارد و بیشتر مربوط به استانهای شمالی به خصوص خراسان شمالی و رضوی، گلستان، گیلان، مازندران و استان مرکزی است، این کار را در منطقه خودمان با برآورد صحیح شرایط توسعه دهیم.
اقدامات اولیه
ما می‌توانیم کرم ابریشم را از ابتدا به دو صورت جعبه‌های حاوی تخم (نوقان) و یا لارو (نوزاد) تحویل بگیریم و پرورش دهیم. با هماهنگی جهاد کشاورزی استان، از طریق شهرستان پاسارگاد (به مرکزیت سعادت‌شهر) 8 جعبه حاوی تخمهای درحال تبدیل به لارو را تهیه کردیم که به دلیل شرایط نسبتاً نامناسب تفریخ (تبدیل تخم به لارو)، نگهداری و حمل و نقل و.. ، از سه جعبه آن، لارو کمتری حاصل شد و پنج جعبه نسبتاً استاندارد مناسب داشتند. هزینه هر جعبه در محل اولیه، در ابتدا 35 هزار تومان است که هزینه‌های دیگری مثل حمل و نقل و نگهداری مناسب به آن اضافه می‌شود.
این تخمهای کرم ابریشم، معمولاً به مرکزیت استانهای خراسان یا گیلان به تعداد لازم از پروانه‌های مولد تکثیر و تهیه شده و در اختیار سایر استانها و شهرستانها قرار داده می‌شود.
لوازمی مانند اقلام تهیه بستر پرورش، از جمله سفره پلاستیکی و کاغذی، پارچه یا روزنامه باطله تمیز، تورهای انتقال لارو و دستگاه رطوبت‌ساز و مواد ضدعفونی کننده محیط و لاروها نیز باید از قبل تهیه شود که در اینجا انجام و بسترهای پرورش بر روی تختهای دوطبقه قرار گرفته است.
برای تغذیه نوزاد کرم ابریشم، معمولاً در روزهای اول، برگهای ترد سرشاخه را به صورت ریز خرد می‌کنیم و حتی برگ کامل را نمی‌توانیم بگذاریم. چون فک و دهان نوزاد کرم ابریشم آن قدر قدرت ندارد که برگ سالم را جویده و بخورد؛ لذا باید از بافتهای میانی برگ استفاده کند. عمل خوراک‌دهی به لاروها روزانه سه الی چهار بار تکرار می‌شود که آنها معمولاً چند دقیقه می‌خورند و چند دقیقه استراحت می‌کنند تا گوارش برگها در بدنشان انجام شود.»
مهندس شکوهی به 5 مرحله رشد کرم ابریشم اشاره می‌کند و می‌گوید: «در سه مرحله اول، به آنها کرم جوان می‌گوییم و در دو مرحله آخر، می‌گوییم کرم بالغ.
در روزهای ابتدایی پرورش، آنها سه روز خوراک برگ توت خرد شده می‌خورند و یک روز می‌خوابند که در این مدت خواب، جلد اندازی نیز می‌کنند. در طی روزهای آتی نیز دوباره مثلاً ۴ الی ۵ روز می‌خورند و یک روز تا یک روز و نیم می‌خوابند. در نهایت به جایی می‌رسیم که 8 روز می‌خورند و یک و نیم تا دو روز می‌خوابند. این خوابیدن آنها، مرحله جلد‌اندازی یا پوست‌اندازی است که روز بعد خوراکشان به نسبت قبل خیلی بیشتر می‌شود. باید مراقب باشیم خوراکشان را متناسب دهیم تا بستر پر از برگ نشود و آلودگی و رطوبت زیادی ایجاد نکند.»
سود ده برابری
شکوهی می‌گوید: «هر خانواده شهری یا روستایی می‌تواند با اختصاص چند متر سطح ساده در منزل یا باغ، این کار را به سادگی انجام دهد و از سود چندین برابری و حتی ده برابری و بیشتر آن (نسبت به سرمایه اولیه) ظرف مدت فعالیت پرورش حدوداً ۴۵ الی ۶۰ روز استفاده کند. برای هر جعبه تخم یا لارو، البته در صورت تبدیل تمام تخمها به لارو، در روزهای آخر پرورش که کرمهای ابریشم بزرگ شده‌اند، فضایی حدود ۱۵ الی ۲۰ متر مربع لازم است. اگر افراد نخواهند مثل ما از تخت استفاده کنند، می‌توانند روی زمین و با استفاده از همین سفره‌های یکبار مصرف پلاستیکی و کاغذی، کار را انجام دهند که البته بایستی مراقب مورچه، عنکبوت و.. نیز باشند و محیط را عاری از آنها کنند.»
وی نتیجه نهایی پرورش کرم ابریشم را نه یک محصول، بلکه سه محصول ارزشمند می‌داند:
«۱- نخ بسیار ارزشمند ابریشم که در تهیه پارچه‌ها و قالی‌های ابریشم درجه یک دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد. (از هر جعبه تخم یا لارو کامل و سالم، بین ۳۰ تا ۴۵ کیلوگرم پیله تر ابریشم تولید می‌شود؛ البته اگر همه تخمها تبدیل به لارو شده و مراقبت لازم تا تبدیل آنها به پیله نهایی صورت گیرد.)
۲- کود و کمپوست بسیار مقوی و پاک که از فضولات و بقایای گیاهی باقیمانده تهیه شده و بخصوص برای گیاهان گلخانه‌ای و آپارتمانی (به دلیل عاری بودن از هرگونه قارچ و باکتری مضر) و همچنین تولید محصولات ارگانیک باغی و گلخانه ای مناسب است.
۳- تهیه خوراک طیور و آبزیان از شفیره‌های باقیمانده موجود در پیله‌های ابریشم که پس از برداشت نخ ابریشم حاصل می‌شود و پروتئین و خوراک بسیار مطلوبی برای طیور و آبزیان است و طرفداران بسیاری دارد. »
خرید تضمینی
او در مورد بازار فروش این محصولات می‌گوید: «از آنجا که قبل از تولید هر محصول باید تقاضا و بازار فروش آن را بررسی کرد، خوشبختانه با توجه به این که دولت پیله تر کرم ابریشم را امسال تضمینی به قیمت هر کیلو 97 هزار تومان می‌خرد، (حتی پیشنهادات خرید با قیمتهای بالاتر توسط کارگاه‌ها و کارخانجات نخ‌ریسی صنعتی و سنتی و صنایع مرتبط وجود دارد) مشکلی از این بابت وجود ندارد. همچنین مزایایی مثل دوره کوتاه پرورش و در دسترس بودن درختان توت بسیار در منطقه که برگهای آن تنها خوراک لاروهای ابریشم است، می‌تواند برای اشتغالزایی و ارتقاء درآمد اقتصادی خانواده‌های فعال و البته علاقه‌مند مؤثر باشد. برای استمرار و گسترش این امر می‌توان از نهال های درختان توت که با برگ‌دهی بسیار زیاد (و رشد مجدد در طی چند روز) مختص این فعالیت است، استفاده کرد.»
مسئول امور پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نی‌ریز اضافه می‌کند: «در طی مراحل پرورش، باید از عوامل دیگر محیطی مانند ایجاد و تنظیم کافی رطوبت، دما، نور و محیطی نسبتاً پاک و سالم نام برد که خوشبختانه با کمی دقت، به راحتی در خانه‌های معمولی امکان‌پذیر است. ما در حال پژوهش هستیم که ببینیم نحوه دما و رطوبت و نور در این شهرستان باید به چه میزان باشد که این امر می‌تواند در میزان محصول تولیدی تأثیر بسزایی داشته باشد. از جمله راههای تأمین رطوبت در مناطق خشکی مثل نی‌ریز، استفاده از آب‌پاشی کف، کولر آبی و دستگاه بخارساز در محیط سربسته است.»
ریزه‌کاری‌های پرورش
پژوهشگر دانشگاه آزاد نی‌ریز عنوان می‌کند: «برخی اوقات کرم ابریشم به دلیل وجود فضولات و گاز آمونیاک و رطوبت بیشتری که زیر برگها وجود دارد، آنجا می‌رود و می‌ماند و کمتر برای تغذیه بالا می‌آید. به همین دلیل ما باید دو یا سه روزی یک بار بستر و جای آنها را عوض کنیم و با استفاده از توری‌های مخصوص یا تورهای پیازی که روی آنها برگ می‌ریزیم، کرمها را به بالا بکشانیم و ترجیحاً پس از ضدعفونی جابه‌جا کنیم تا زیر برگها نمانند و تلف نشوند. بعد توری را بلند کرده و در جای دیگری (ترجیحاً بستر جدید) قرار می‌دهیم تا فضولات و برگهای خرد شده را از سطح آن بستر جمع‌آوری و تمیز کنیم. ضدعفونی و جابه‌جایی چندروزه محل پرورش کرم، به جز آن که قارچها و آلودگیهای محیطی را از بین می‌برد، باعث می‌شود که عوارض ناشی از فضولات آنها کمتر شود و این مشکل کمتر پیش بیاید.»
وی در مورد آماده‌سازی محیط امن برای پیله بستن کرمها می‌گوید: «این کار یا با استفاده از چوبهای خود درختان توت که برگهای آن توسط کرمها خورده شده انجام می‌شود یا با سیمهایی که به شکل مورب یا موازی بالای محل قرارگیری کرمها نصب می‌کنیم. سپس روزنامه‌های باطله و تمیز را روی آن به شکل آکاردئونی تا زده و آویزان می‌کنیم تا محیطی امن برای پیله بستن کرم ابریشم به وجود آوریم. این باعث می‌شود آنها احساس امنیت کنند و در پایان دوره پیله ببندند.
یک راه دیگر این است که روزنامه‌ها را مچاله می‌کنیم و اطراف قرار می‌دهیم؛ خودشان می‌آیند جای مناسب را پیدا و پیله می‌کنند. راههای دیگر ایجاد محیط پیله‌تنی، استفاده از بوته گیاهان، دسته خوشه‌های گندم، جو و برنج است که به صورت اشکال استوانه‌ای و توخالی تهیه می‌شود. استفاده از شانه تخم‌مرغ راه دیگری است که البته ممکن است دارای قارچ و باکتری و عامل بیماری باشد و باید قبل از مصرف ضدعفونی شود.»
هدف اشتغالزایی
دکتر آروین رئیس دانشگاه آزاد واحد نی‌ریز هم که برای بازدید پروژه در محل حضور دارد، می‌گوید: «با توجه به شرایطی که برای دانشگاه آزاد به وجود آمده، در کنار کارهای آموزشی مقداری هم به کارهای پژوهشی درآمدزا می‌پردازیم و یکی از کارهایی که می‌تواند اینجا به ما کمک کند تا هم کار پژوهشی انجام شود و هم درآمدی برای مردم و دانشگاه به وجود آورد، پرورش کرم ابریشم است. با توجه به علاقه‌ای که مهندس شکوهی به کارهای این چنینی دارد، از ایشان خواهش کردیم کار را شروع کند که می‌تواند توسعه زیادی داشته باشد.
هدف ما بیشتر این است که به جامعه و بخصوص جوانان کمک کنیم. برای این منظور طبق ارشادات مقام معظم رهبری و سیاست کلی دانشگاه، به سمت اشتغالزایی در قالب فعالیتهای دانش‌بنیان و پروژه‌های پژوهشی - تجاری می‌رویم. همچنین به دنبال راهکارهای دیگری برای درآمدزایی از طریق علمی هستیم تا در کنار فعالیتهای آموزشی، علمی و پژوهشی، درآمدهایی هم به وجود بیاید.»
پروژه تحقیقاتی که اردیبهشت امسال شروع شده است چگونه به مرحله ای رسیده است که نتایج آن اعلام عمومی و مطبوعاتی شده است؟ آیا این طرح پایان یافته و همراه با تاِیدیه داور بوده است؟
محقق محترم به لحاظ سابقه و پبشینه کاری چه کسی بوده است؟ آیا انتشار چنین مقالاتی واقعا همراه با ضریب اطمینان فنی و اقتصادی لازم می باشد؟
به نظرم تحقیقات در زمینه صنایع فلزی و سنگ مرتبط با صنایع مادر شهرستان اطلاع رسانی شود بهتر خواهد بود.
ارادتمند