دهه اول محرم ١٤٣٩مهشیدی (١٣٩٦ خورشیدی) پایان یافت. هر سال در حین برگزاری مراسم سوگواری حسین‌بن‌علی(ع) انتقاداتی توسط مردم یا سخنرانان مطرح میشود. اما متأسفانه فراموش میشود واقدامی نمی گردد تا سال دیگر و انتقادی جدید و بعضاًتکراری.
از این جهت در این نوشتار نقاط مثبت و منفی را می‌کاویم تا مردم، هیئتهای مذهبی، وعاظ، علما، مداحان و صاحب‌نظران هرگونه انتقاد و پیشنهادی دارند مطرح‌کنند و درسالهای بعد از میزان نقاط ضعف کاسته و بر نقاط قوت افزوده شود. إن‌شاءا...
الف: نقاط مثبت:
١- حضور عاشقانه و خودجوش مردم در مراسم عزاداری در تکایا، حسینیه‌ها، منازل و ... برای سینه‌زنی، زنجیرزنی، روضه‌خوانی، سخنرانی، قرائت زیارت عاشورا و ... .
٢- سنت دیرپای حضور در مصلای نماز جمعه، صحن مطهر امامزادگان و گلزار مطهر شهدا در عصر تاسوعا و عاشورا که این تجمع در گذشته‌ای نه چندان دور در کاروانسرای سروی انجام می‌شد وخوشبختانه با توسعه صحن شهدا، امامزادگان و احداث مصلا در اقدامی شایسته و بایسته به این مرکز مذهبی، فرهنگی ومقدس منتقل گردید.
٣- محتوا وکیفیت نوحه‌ها با رشدی کم وکند سالانه بهتر میشود.
٤- پوشش و توزیع خوب هیئت‌ها در محلات و سطح شهر
٥- تجمع خوب و با معنویت پس از مغرب در روبروی حسینیه مطهری (سر زیرکان) قرائت نوحه‌های «ماه امشب سر مزن»و «فلک شوی واژگون» که مرحوم حاج‌محمدحسن ضمیری(رحمت خداوند بر او باد) از چندین ده‌سال قبل با استفاده از یک بلندگوی دستی بنای آن را نهاد و انصافاً با معنویت خوبی برگزار می‌شد و میشود.
ب) نقاط منفی
١- محتوای نوحه‌ها هنوز به کیفیت مطلوب، خوب و قابل دفاعی نرسیده است و هنوز برخی نوحه‌ها از مستندات تاریخ عاشورا و کربلا برخوردار نیست. به عبارت ساده محتوای نوحه فاقد سند معتبر تاریخی است؛ حتی متأسفانه هنوز مداحی‌هایی صورت می‌گیرد ...
... که استاد شهید مرتضی مطهری در کتاب تحریفات عاشورا که بعداً به ضمیمه کتاب «نهضت حسینی» چاپ شد، آنها را مردود و فاقد اعتبار می‌داند.
٢- از تجمع بسیار جالب عصرهای تاسوعا و عاشورا استفاده کافی برده نمی‌شود، به نظر می‌رسد با توجه به افزایش جمعیت و افزایش تعداد هیئت‌ها سال به سال مردم وهیئت‌ها کمتر از این تجمع بهره می‌برند؛ البته امسال عصرتاسوعا و عاشورا نظام یافته‌تر و بهتر شد.
٣- تجمع در خیابان ولیعصر در روبروی حسینیه مطهری (سرزیرکان)که ترکیبی از هیئتهای مختلف و مردم علاقه‌مند است اما دوستان حسینیه مطهری میزبانی، برنامه‌ریزی و اجرای آن را برعهده دارند، علی رغم افزایش سالانه جمعیت از کیفیت و معنویت آن کاسته میشود. که علت آن طولانی شدن برنامه، تعدد مداحان و عدم استفاده از مداحی که بتواند یادآور دو نوحه مشهور و پرمعنویت مرحومین دانشور و سازگار باشد (بی‌توجهی به بُعد نستالوژیک که بسیار مهم است)
ج) پیشنهادات
رفع مشکل شکلی و محتوایی نوحه‌ها. باید دانست نوحه یک شعر غمگین و تراژیک است که برای داشتن کمیت وکیفیت مطلوب باید به سه بُعد آن توجه شود:
١- اعتبار سند تاریخی که رخداد آن در شعر به تصویر کشیده میشود. یعنی موضوعی که در نوحه مطرح میشود از نظر تاریخ اسلام، به ویژه تاریخ قیام امام‌حسین دارای اعتبار باشد. جریان شهادت امام حسین (درود خد اوند بر او باد) و یارانش از نامه‌های ارسالی مردم کوفه و اصرار یزید بر بیعت امام حسین با وی و اعزام مسلم پسرعموی امام‌حسین به کوفه شروع میشود و با حرکت امام حسین همراه خانواده و اصحاب از مدینه به مکه و سپس به کربلا، توقف ده روزه در کربلا، ماجراها و وقایع بین راه، نامه‌ها، مذاکرات، سخنرانی‌ها و خطابه‌های امام حسین در طول این مدت با صحابیان همراه و با اعضای خانواده، ارسال پیامهای کتبی و شفاهی به سران قبائل، مذاکرات با سران سپاه یزید و نمایندگان او و نهایتاً شروع جنگ و به شهادت رسیدن امام حسین و یارانش و به اسارت رفتن اعضای خانواده و علی‌بن‌حسین - امام سجاد - و درنهایت بازگشت اسرا به مدینه پایان می‌یابد.
شعرا در اشعار خود سعی کرده‌اند به موارد بالا بپردازند. اما بسیاری از این شعرا، چه درگذشته وچه در زمان حال مورخ مطلع از رخدادهای ذکر شده نبوده و نیستند. لذا بعضی وقایعی را در شعر و نوحه آورده اند که واقعیت ندارد. برای رفع این مشکل لازم است از متخصصان و فارغ‌التحصیلان تاریخ اسلام به ویژه کسانی که پژوهش‌های آنها بیشتر روی رخداد کربلا و عاشورا بوده استفاده شود و و قایع معتبر در اختیار شعرا قرار گیرد.
٢- مشکل صنایع ادبی نوحه‌ها: برخی اشعار نوحه‌ها از نظر صنایع ادبی، ضعیف است و مشکلات زیادی دارد. برای رفع آن لازم است از ادیبان ومتخصصان استفاده شود و مداحان نوحه‌های خود را قبل از خواندن در اختیار اهل فن قرار دهند و رفع نقص نمایند. استفاده از ظرفیت انجمن‌های شعر و ادب واساتید ادبیات فارسی بسیار ضروری است.
٣- ضعف موسیقایی نوحه‌ها.
نوحه شعری است که باید با آهنگ خوانده شود و زنجیرزن وسینه‌زن به راحتی بتواند سینه یا زنجیر بزند. سینه زنان و زنجیرزنان بارها در حین سینه‌زنی و زنجیرزنی «گیر» می‌کنند، یا نوحه‌خوان دچار «گیر» در آهنگ نوحه میشود؛ این به علت ضعف در آهنگ وموسیقی نوحه است. هرنوحه بسته به نوع ومحتوا نیازمند دستگاههای خاصی در موسیقی و در نتیجه آهنگ سازی بر مبنای آن است؛کمااینکه در قرائت قرآن کریم از هفت مقام (نغمه) استفاده میشود: بیات، رست، سگاه (سیکاه)، حجاز، صبا،چهارگاه (چهارکاه)، نهاوند (نهونه). به عنوان مثال در قرائت آیات مربوط به نشانه‌های الهی از مقامات سگاه، چهارگاه، رست و برخی از گوشه‌های حجاز استفاده میشود. (١)
مداحان براساس سلیقه خود آهنگ نوحه را انتخاب می‌کنند در حالیکه بعضاً هیچ اطلاع موسیقایی خصوصاً در زمینه آهنگ‌سازی ندارند. برای رفع این نقیصه لازم است از انجمن موسیقی که خوشبختانه از اساتید باتجربه خوبی برخوردار است، استفاده شود.
خلاصه کلام اینکه برای مداحی و عزاداری هرچه بهتر و مطلوب‌تر سرور و سالار شهیدان لازم است اداره تبلیغات اسلامی از همین الان دست به کار تشکیل و ارتباط دادن بین سه ضلع یک مثلث شود. مثلثی که قاعده آن مورخان و فارغ‌التحصیلان رشته تاریخ اسلامند، ضلع دیگر شعرا و ادیبان باذوق وسومین ضلع آهنگسازان و موسقی دانان. خوشبختانه هر سه ضلع در شهرستان نی‌ریز در دسترس هستند.
ضمن پوزش از طولانی‌شدن مطلب، ارائه پیشنهاد برای رفع سایر موارد منفی را به شماره بعد موکول می‌نمایم. امید است علماء، وعاظ،مداحان، سازمانهای مردم نهاد همچون انجمن‌های شعر و ادب ، موسیقی، اداره تبلیغات اسلامی وسایر اعضای شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی نقطه نظرات خود دراین زمینه را جهت چاپ در هفته نامه مطرح فرمایند.
شاد وسالم و موفق باشید
پی‌نوشت:
١- ولایتی، علی اکبر (١٣٨٢) پویایی فرهنگ و تمدن اسلام و ایران، جلد دوم، تهران: مرکز چاپ وانتشارات وزارت امورخارجه، صص٢١٨ تا ٢٢٠.
دم اونی گرم که خونشو ریخت به پای اعتقادش تا یکم رشد کنه کمی / دنیا داره مرد کم مثل حسین و مسیح 
