آلوده کردن محیط اجتماعی و طبیعی را خرابکاری یا در اصطلاح جامعه‌شناسی وندالیسم (Vandalism) می‌گویند. موارد زیر مصادیق خرابکاری هستند:
١- ریختن زباله در کوچه و خیابان
٢- رهاکردن فاضلاب در کوچه و جداول
٣- آلوده‌کردن محیط زیست خصوصاً طبیعت
٤- نوشتن روی در و دیوار ساختمانهای عمومی و سرویس‌های بهداشتی
٥- تخریب وسایل نقلیه عمومی مانند اتوبوس و احد
٦- کنده‌کاری روی تنه درختان
٧- تخریب وسایل ورزشی استادیوم‌ها و باشگاه‌های ورزشی
٨- تخریب وسایل بازی در پارکها
خوشبختانه با افزایش سطح سواد، تحصیلات و آگاهی‌های عمومی این مصادیق در حال کاهش است اما هنوز وجود دارد.
چند روز قبل در یکی از بلوارهای اصلی شهر نی‌ریز با ماشین در حال عبور بودم، خانم جوانی که راننده سواری‌پژو ٢٠٦ سفیدرنگ وتمیزی بود، مقداری کاغذ روزنامه باطله و دستمال کاغذی مصرف شده را خیلی راحت از دریچه ماشین به وسط بلوار ریخت که باد آن را در اطراف پراکنده کرد، بسیارتعجب کردم؛ چون این کار غیراخلاقی و غیراجتماعی نه به سن و سال این راننده می‌خورد و نه به نوع خودرو سواری‌اش.این خودرو سرنشین دیگری نداشت که بتوان این کار را به آنها نسبت داد.
به راستی چرا در برخی مواقع و بعضی اعضای جامعه تصور می‌کنند نتایج و پیامد بد این کارهای خلاف اخلاق شهروندی به آنها و خانواده و اطرافیانشان برنمی‌گردد؟چرا تصور می‌کنند از جامعه جدا هستند و به عبارتی دقیقتر چرا جامعه را متعلق به خودشان و خودشان را متعلق به جامعه نمی‌دانند؟ یعنی با جامعه احساس بیگانگی می‌کنند؟!
بیگانگی با جامعه، فریب‌دادن خود است؛ اعضای جامعه همانگونه که شیخ اجل، سعدی(رحمت خداوند بر او باد) فرموده: «اعضای یک پیکرند». بنابراین تصور اینکه ما می‌توانیم خود را سلولی جدا از این پیکر فرض کنیم، کاملاً اشتباه است. عواقب ورود یک ویروس، باکتری و میکروب به یک سلول از این پیکر، بر روی کل جسم و روان اثر می‌گذارد و همان سلول پذیرنده را بیمار و چه بسا نابود سازد.
صاحب یک منزل مسکونی یا مغازه که فاضلاب را در کوچه و خیابان رها می کند، اولین قربانی آن فرزندان خودش هستند که با پای آلوده و یا ماشین آلوده وارد همان خانه می‌شوند و عوامل بیماری را وارد همان خانه می‌کنند! و البته بعد همسایه و دیگران.
همین خانم راننده که کار غیرمسئولانه‌اش را در بالا گفتم، اگر زباله‌هایی را که در روز روشن در بلوار اصلی شهر ریخت، شهروند دیگری به کوچه محل سکونت ایشان بریزد چه برداشتی می‌کندوچه قضاوتی خواهد داشت؟
البته مجدداً تکرار می‌کنم وندالیسم و خرابکاری، خوشبختانه در حال کاهش است، مخصوصاً سیگار کشیدن در معابر، اماکن و مجالس عمومی، اما همان تعداد کمی که هنوز نمی‌خواهند به این مسئله اجتماعی توجه کنند، خوب است بدانند هیچ شهروندی از جامعه جدا نیست، جامعه متعلق به فردفرد اعضایش می‌باشد و بالعکس. بنابراین به حقوق فردی، اجتماعی و شهروندی خود و دیگران احترام بگذاریم.
شاد و سالم وموفق باشید
