در یکی از مؤسسات مالی ضامن یکی از اقوام هستم. بابت پرداخت اقساط وام هم نگرانی نداشتم چون هم آدم خوشحساب و باوجدانی است و هم اقساط بطور ماهیانه از حقوق او برداشت میشود.
چند ماه که گذشت از آن مؤسسه تماس گرفتند و خواستند به اطلاع وامگیرنده (که شمارهاش عوض شده بود) برسانم که بابت تأخیری که هر ماه در پرداخت اقساط دارد ممکن است در آخر جریمه زیادی شامل او شود. مکالمه زیر بین ما انجام شد:
- مگر اقساط معوق دارد؟
- خیر ولی اداره .... اقساط ایشان را ١٢ روز دیر به حساب بانک میریزد و بابت این ١٢ روز هر ماه جریمه میشود.
- خب به نظر شما عادلانه است؟
- من کاری ندارم. این سیستم است و خودبهخود جریمه میزند. فردا نگوید خبر ندادید!
- خب این بنده خدا چارهای ندارد. این یک مشکل اداری است و کاری از دست او بر نمیآید.
- به خودش مربوط است. میتواند یک قسط را جلوجلو بپردازد تا دیرکرد نخورد.
- میدانم که در توان او نیست این کار را انجام دهد. همین اقساطی که ماهیانه کم میشود برای او که یک کارمند ساده است چیزی باقی نمیگذارد.
- خب دیگر خودش میداند.
سؤال این است که آیا این شیوه برخورد با یک وامگیرنده، بر اساس شأن انسانی است؟
این روزها که بیشتر مردم با مشکلات اقتصادی دست و پنجه نرم میکنند و واقعاً از سر اضطرار و به ناچار از بانک وام با بهره بالا میگیرند، آیا باید تا پایان پرداخت اقساط چنین تندیهایی ببینند؟
البته که باید اقساط به موقع پرداخت شود ولی آیا بانکها شأن وامگیرنده و ضامن را رعایت میکنند؟ در همین مثال بالا وامگیرنده باید شکایت به کجا ببرد؟
کشور ما داعیه اسلامی بودن دارد، و در عین حال به گفته همگان و از آن بالاتر مراجع محترم تقلید، یکی از ربویترین سیستمهای بانکی دنیا را دارد و سرمایهگذاری در آن و وامگرفتن از آن ، انسان و مال او را آلوده به بهره و سود و ربا میکند.
مراجع محترم دریافت جریمه دیرکرد وام را حرام دانستهاند از جمله حضرت امام خمینی(ره)، آیتا... نوری همدانی و آیتا... بهجت.
حذف این جریمهها باید به صورت دستورالعمل از سوی بانک مرکزی ابلاغ شود که تاکنون نشده و بحثهایی نیز در این باره در مجلس و بانک مرکزی در جریان است.
ای کاش رهبری محترم نظر به جایگاهی که دارند به این قضیه ورود میکردند و سیستم بانکی ما پالایش میشد.
شایسته است که رؤسا و کارمندان بانکها حداقل شأن انسانی مردم را لحاظ کنند و با لحن ملین و آرام با مردم سخن بگویند.
یکی از رؤسای بانکها به حقیر میگفت این که چه تعداد ضامن و با چه تضمینهایی برای یک وام بگیریم و چقدر به بدهکار بانکی سخت یا آسان بگیریم همه دست رئیس بانک است و این که بهانه میآوریم که سیستم چنین است و چنان و از بالا به ما فشار میآورند، همه بهانه است و همه چیز دست خود ماست.
او میگفت: اعطای وام به سود بانک است و درآمد زیادی برای بانک دارد و بانکها عملاً از سودهای اعلامی ١٨ تا ٢٣ درصد خیلی بیشتر میگیرند و مردم هم متوجه نمیشوند.
او میگفت: در حالی که ما باید به دنبال مردم برویم و خواهش کنیم که از ما وام بگیرند، خود مردم میآیند و در انتظار میمانند و دست ما را میبوسند تا وام با سودهای هنگفت بگیرند و خودشان را به دردسر بیندازند.