هاری ویروسی که مغز را به وحشت میاندازد!
هر سال حدود ۶۰ هزار نفر در جهان بر اثر هاری جان خود را از دست میدهند روابط عمومی شبکه بهداشت و درمان نیریز
هاری یک بیماری ویروسی حاد و کشنده است که دستگاه عصبی مرکزی انسان و همهی حیوانات خونگرم را درگیر میکند. مخزن اصلی بیماری در گوشتخواران اهلی و وحشی مانند سگ، گربه، گرگ، روباه و شغال است و در درجه بعد، حیوانات علفخوار مانند گاو، گوسفند، بز، اسب و الاغ نیز ممکن است آلوده شوند.
انسان زمانی به هاری مبتلا میشود که توسط حیوان آلوده گاز گرفته شود یا بزاق حیوان با زخم یا مخاط بدن تماس پیدا کند.
هر سال حدود ۶۰ هزار نفر در جهان بر اثر هاری جان خود را از دست میدهند و نزدیک به سه میلیارد نفر در معرض خطر ابتلا هستند.
بیش از ۹۵ درصد مرگهای ناشی از هاری در آسیا و آفریقا گزارش میشود.
وقتی یک گاز گرفتن میتواند مرگآور باشد
اهمیت این بیماری در مرگومیر بالای آن است؛ زیرا اگر فرد پس از گزش بهموقع اقدام نکند، پس از مدتی علائم بیماری ظاهر میشود و متأسفانه در آن مرحله هیچ درمانی وجود ندارد.
راه انتقال بیماری معمولاً از طریق گاز گرفتن، لیسیدن زخم یا تماس بزاق حیوان آلوده با دهان، چشم یا بینی است.
حتی خراش یا پنجهزدن گربه یا سگ بیمار نیز میتواند موجب انتقال ویروس شود.
علائم هاری در انسان
دورهی خاموش (کمون) بیماری ممکن است از ۱۰ روز تا دو سال طول بکشد، اما معمولاً بین ۲ تا ۱۲ هفته است.
پس از آن علائم اولیه ظاهر میشوند:
احساس خارش و گزگز در محل گازگرفتگی سردرد، تب، بیقراری، ترس و تغییر رفتار در مراحل بعدی، بیمار دچار تحریکپذیری شدید، ترس از نور، باد و حتی دیدن آب میشود. با دیدن آب یا شنیدن صدای آن ممکن است دچار تشنج و حمله شود.
در مرحلهی نهایی، فلج دستگاه تنفس رخ میدهد و بیمار جان خود را از دست میدهد.
پیشگیری، تنها راه نجات
هاری درمان ندارد، اما بهراحتی قابل پیشگیری است. اگر شخصی توسط حیوانی گاز گرفته شد:
◻ محل زخم را بلافاصله با آب و صابون بهمدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه بشویید.
◻ سریعاً به نزدیکترین مرکز بهداشت یا خانهی بهداشت مراجعه کنید.
◻ در صورت نیاز، واکسن ضد هاری و سرم ضد هاری و واکسن کزاز تزریق شود.
◻ دورهی واکسن را کامل کنید؛ ناتمام گذاشتن آن میتواند مرگبار باشد.
کودکان در معرض بیشترین خطر
بیشتر موارد گزش در کودکان و نوجوانان رخ میدهد.
متأسفانه برخی از آنها از ترس والدین، تزریق واکسن یا پاره شدن لباس، موضوع را پنهان میکنند؛ اشتباهی که ممکن است به قیمت جانشان تمام شود.
به کودکان خود یاد بدهید:
◻ با سگ و گربه بازی یا شوخی نکنند.
◻ به حیوانات سنگ یا جسمی پرتاب نکنند.
◻ به حیواناتی که در حال غذا خوردن یا عصبی هستند نزدیک نشوند.
حیوانات خانگی را جدی بگیرید
◻ حیوان خانگی خود را نزد دامپزشک ببرید و واکسیناسیون هاری را بهموقع انجام دهید.
◻ از رها کردن یا تحریک سگ برای حمله به دیگران خودداری کنید.
◻ سگها را در روز بسته نگه دارید و از تماس آنها با سگهای ولگرد جلوگیری کنید.
◻زباله و باقیماندهی غذا را در محیط رها نکنید تا حیوانات ولگرد جذب نشوند.
اقدامات فوری برای حیوانگزیدگی
در کشور ما به دلیل بومی بودن هاری، هر نوع گزش از سوی حیوانات خونگرم باید مشکوک به هاری تلقی شود.
مراحل ضروری عبارتند از:
◻ شستوشوی زخم با آب و صابون به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه.
◻مراجعه فوری به مرکز خدمات سلامت یا بیمارستان.
◻تزریق واکسن ضد هاری در سه نوبت.
◻تزریق سرم ضد هاری و واکسن ضد کزاز در صورت لزوم.
◻عدم بخیه زخم تا حد امکان، زیرا تماس با هوا باعث از بین رفتن ویروس میشود.
◻ در صورت امکان، حیوان مهاجم به مدت ۱۰ روز تحت نظر دامپزشکی قرار گیرد. اگر حیوان علائم هاری داشت یا مرد، واکسیناسیون باید کامل انجام شود.
سخن پایانی
هاری شاید نامی قدیمی باشد، اما هنوز در کمین غفلت ماست.به یاد داشته باشیم:
◻ هاری درمان ندارد، اما پیشگیری از آن آسان است.
◻ تنها با چند دقیقه شستوشوی زخم و مراجعهی بهموقع به مراکز بهداشت، میتوان جان انسان را نجات داد.
