سرطان پستان

محدثه نیک‌منش کارشناس ارشد تغذیه

پویش سرطان پستان- ماه اکتبر ( ٩مهر تا ٩ آبان )

سلامت فرد و به ویژه زنان و مادران از مفاهیم زیربنایی توسعه در هر جامعه است. بانوان حدود نیمی از جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند و نه تنها مسئول سلامت خود بلکه بیشترین مراقبتها را در راستای بهداشت خانواده و جامعه انجام می‌دهند. به این ترتیب وضعیت سلامت زنان تأثیر به سزایی بر سلامت فرزندان، خانواده و جامعه پیرامون آنها دارد و چنانچه این موضوع نادیده گرفته شود، سلامتی خانواده و جامعه نیز دچار آسیب خواهد شد.

امروزه یکی از بیماری‌های نگران کننده در سلامتی زنان، سرطان پستان است. در اکثر کشورهای دنیا سرطان پستان شایعترین سرطان در زنان است. در ایران نیز این بیماری در صدر سرطان‌های زنان قرار دارد و در حال افزایش ا ست.

بروز سرطان پستان بر حسب سن فرد متفاوت است و با توجه به آخرین آمار رسمی در ایران در سنین ۴۵-۵۵ سالگی بیشترین ابتلا گزارش شده است. در حال حاضر در ایران بروز این بیماری حدود ۴۴ نفر در ۱۰۰ هزار نفر است که قریب یک پنجم تا یک ششم بروز در برخی کشور‌های غربی است.

خوشبختانه، برنامه‌های پیشگیری، غربالگری و تشخیص زودهنگام این بیماری می‌تواند در تشخیص به موقع آن و متعاقباً درمان‌پذیری بیماری و مؤثر بودن اقدامات مختلف درمانی کمک نماید و نیاز بیمار به درمان‌های پیچیده و گران قیمت را کمتر کند.

چه كسانی مستعد ابتلا به سرطان پستان هستند؟

• استعداد ژنتیکی: سابقه خانوادگی سرطان پستان، تخمدان و برخی از انواع دیگر سرطان‌ها می تواند خطر را افزایش دهد.

• جهش‌های ژنتیکی: جهش‌های ارثی شناخته شده در ژن‌هایی مانند BRCA1و BRCA21که در فرد یا نزدیکان او شناسایی شده‌اند.

• سن: خطر با افزایش سن، به ویژه پس از ۴۰ سالگی افزایش می‌یابد.

• سابقه شخصی سرطان پستان و تخمدان: داشتن سرطان در یک پستان خطر ابتلا به پستان دیگر را افزایش می‌دهد.

• سابقه پرتودرمانی به قفسه سینه خصوصاً در سنین زیر ۳۰ سال

• عوامل هورمونی: قاعدگی زودرس، یائسگی دیررس، و هورمون درمانی می‌تواند خطر را افزایش دهد.

• سبک زندگی: چاقی، مصرف الکل و دخانیات و عدم فعالیت بدنی منظم از عوامل خطر شناخته شده هستند.

• سابقه باروری: نداشتن فرزند می‌تواند بر خطر ابتلا تأثیر بگذارد.

• شیردهی: شیردهی به ویژه شیردهی به مدت دو سال به ازای هر فرزند از عوامل پیشگیری از سرطان معرفی شده است.

• بافت متراکم پستان: بافت غده‌ای متراکم می‌تواند خطر را افزایش دهد.

• عوامل محیطی: قرار گرفتن در معرض تشعشعات یونیزان می‌تواند به خطر ابتلا به سرطان کمک کند.

علائم سرطان پستان و تشخیص زودهنگام آنها

مهمترین علائم ضایعات بدخیم پستان عبارتند از:

• توده یا تورم پستان یا زیر بغل

• تغییر در شکل (عدم قرینگی) یا قوام (سفتی) پستان

• تغییرات پوستی پستان شامل هر یک از موارد زیر:

◻پوست پرتقالی

◻التهاب یا قرمزی پوست

◻زخم پوست

◻پوسته پوسته شدن

◻تغییرات نوک پستان

◻فرورفتگی پوست به داخل(Dimpling)
 
◻ترشح خود به خودی خونی (و با احتمال کمتر آبکی) نوک پستان از یک مجرا