نام «الله» و «علی» در دل سرزمین وایکینگها
کشف کتیبههای عربی با نام الله روی لباسهای باستانی، ارتباط وایکینگها با اسلام را از زاویهای جدید و شگفتانگیز آشکار میکند. آیا تاریخ را باید بازنویسی کرد؟ باستانشناسان با کشف کتیبههای عربی حاوی نام الله روی لباسهای تدفین وایکینگها، فرضیهای تکاندهنده مطرح کردهاند که تصویر کلاسیک جنگجویان وایکینگ را به چالش میکشد. این یافته شگفتانگیز نه تنها سؤالات جدیدی درباره تاریخ آنها ایجاد میکند، بلکه میتواند دیدگاه ما را نسبت به تعاملات فرهنگی و مذهبی در قرون وسطی به کلی دگرگون کند.
محققان در سوئد با بررسی دقیق لباسهای خاکسپاری وایکینگها به کشفی حیرتانگیز دست یافتند. روی این پارچههای ابریشمی که قدمت آنها به قرن نهم و دهم میلادی میرسد، نوارهایی با خط کوفی گلدوزی شده است.
خط کوفی که قدیمیترین شکل خوشنویسی عربی محسوب میشود، هزاران کیلومتر دورتر از خاستگاه اصلی خود پیدا شده است. این کشف مهم که با روشهای نوین تحلیل نساجی ممکن شده، میتواند شواهد محکمی از تأثیر اسلام بر وایکینگها ارائه دهد و تصورات رایج را به چالش بکشد.
این کتیبهها صرفاً الگوهایی تزئینی نیستند، بلکه به وضوح نام الله را در خود جای دادهاند. به گفته کارشناسان، استفاده از چنین نمادهای مقدسی در لباسهای مخصوص تدفین، اهمیت ویژهای دارد. مراسم خاکسپاری بازتاب عمیقترین باورهای یک فرهنگ درباره جهان پس از مرگ است؛ بنابراین، این یافته نشان میدهد که باورهای اسلامی برای وایکینگها اهمیت معنوی داشته است. این موضوع فرضیه ارتباط وایکینگها با اسلام را بسیار جدیتر میکند و این سؤال را پیش میکشد که آیا آنها صرفاً تحت تأثیر بودهاند یا شاید برخی از آنها حتی دین اسلام داشتهاند.
آنیکا لارسون، باستانشناس نساجی در دانشگاه اوپسالا، این ایده را یک قدم فراتر میبرد. او به ارتباط میان این یافته و متون اسلامی اشاره میکند و میگوید در قرآن آمده که ساکنان بهشت لباسهایی از ابریشم به تن خواهند کرد. این موضوع میتواند دلیل استفاده گسترده و معنادار از ابریشم در مقبرههای عصر وایکینگها را توضیح دهد. این یک الگوی هدفمند است، نه یک غنیمت تصادفی. بنابراین، این پارچهها صرفاً غنیمت جنگی یا کالای تجاری نبودهاند، بلکه نمادی از یک باور پذیرفته شده بودهاند.
تا پیش از این، بسیاری از باستانشناسان آثار شرقی یافتشده در مقبرههای وایکینگها را نتیجه غارت یا تجارت راه دور میدانستند. اما لارسون معتقد است این مدل توضیحی سادهانگارانه دیگر برای همه چیز کافی نیست. این کشف کتیبههای اسلامی در مقبره وایکینگها نشان میدهد که ارتباطی عمیقتر، پیچیدهتر و معنویتر بین این دو فرهنگ وجود داشته است. این یافتهها تاریخ را از نو روایت میکنند و ما را به بازنگری در مورد دنیای به هم پیوسته وایکینگها و همسایگانشان وادار میکنند.
