۱۷ میلیون جوان ایرانی مجرد
آمارهای رسمی نشان میدهد حدود ۱۷ میلیون جوان ایرانی هنوز ازدواج نکردهاند؛ پدیدهای که تحت تأثیر فشار اقتصادی، بالا رفتن توقعات فرهنگی و پیچیدگیهای اجتماعی بهوجود آمده و به گفته کارشناسان، میتواند در آینده به یک بحران اجتماعی تمامعیار تبدیل شود. حتی ارائه مشوقهای دولتی و وامهای ازدواج نیز نتوانسته تمایل جوانان به تشکیل خانواده را افزایش دهد.
دههشصتیها در معرض تجرد قطعی
به گزارش فرارو، طبق دادهها، ۲۱ درصد جمعیت ایران را دههشصتیها تشکیل میدهند که شامل حدود یکمیلیون و ۲۰۰ هزار مرد و ۵۵۰ هزار زن مجرد هستند. این گروه، بهویژه زنان بالای ۴۰ سال، به دلیل محدودیت انتخاب و تمایل مردان به ازدواج با زنان جوانتر، بیش از سایرین با پدیده «تجرد قطعی» روبرو هستند. جامعهشناسان عامل اصلی این وضعیت را نااطمینانی اقتصادی، نبود امنیت شغلی و دشواری برقراری روابط در فضای فرهنگی پرتنش میدانند.
برخی مردان این نسل معتقدند شرایط اقتصادی اجازه برنامهریزی بلندمدت برای زندگی مشترک را نمیدهد. در مقابل، زنانی با استقلال مالی و تغییر نگاه به زندگی، مجرد ماندن را انتخابی شخصی میدانند؛ هرچند فشار اجتماعی بر زنان مجرد همچنان وجود دارد.
دهههفتادیها و الگوی جدید زندگی
در نسل بعد یعنی دهههفتادیها، حدود ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار مرد و یکمیلیون و ۴۰۰ هزار زن مجرد وجود دارد. در این گروه، علاوه بر مشکلات اقتصادی، تغییر اولویتها و تمایل به رشد فردی و شغلی باعث شده ازدواج در سنین پایین کمتر اتفاق بیفتد. بر پایه گفته شهلا کاظمیپور جامعهشناس، ۷۰ درصد تجرد قطعی دختران انتخاب آگاهانه است و تنها ۳۰ درصد تحت فشار شرایط اجتماعی یا اقتصادی رخ میدهد.
روایتهای شخصی نیز گویای همین واقعیت است. برخی دختران آزادی فردی را مهمتر از ازدواج میدانند و برخی شروطی مانند حق طلاق و حمایت مالی را لازمه قبول ازدواج میدانند. برخی مردان نیز از هزینههای سنگین و توقعات بالای طرف مقابل گلایه دارند.
مشکلات اقتصادی تشدید میشود
وام ازدواج که سالها ابزار تشویقی اصلی دولت بود، در سال ۱۴۰۴ افزایش نیافت و حتی منابع بانکها برای پرداخت آن نسبت به سال گذشته ۲۰ درصد کمتر شده است. به گفته بسیاری از جوانان، این وام بهتنهایی پاسخگوی هزینههای بالای مسکن و زندگی بهویژه در شهرهای بزرگ نیست و بدون امنیت شغلی پایدار، تعهد به بازپرداخت آن یک دغدغه جدی است.
کاهش نرخ ازدواج و روند افزایشی تجرد قطعی
در همین حال، معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان گفت:
نرخ ازدواج از ۴.۲۵ درصد در سال ۱۴۰۱ به ۳.۸۵ درصد در سال ۱۴۰۲ کاهش یافته است. ۱۴ درصد از زنان و ۴ درصد از مردان بالای ۴۵ سال هرگز ازدواج نکردهاند که نشاندهنده روند افزایش تجرد قطعی است. هر چند پرداخت وام ازدواج ۳۲ درصد افزایش یافته است؛ اما ۶۵۰ هزار نفر در صف دریافت وام قرار دارند.
