سهم عجیب بیماریهای قلبی در مرگ و میر نیریزیها
در سال ۱۴۰۳، تعداد ۴۴۷ نفر در شهرستان نی ریز فوت شدهاند که این تعداد نسبت به سال ۱۴۰۲، میزان ۱۱.۷۵ درصد افزایش را نشان میدهد. 
در سال ۱۴۰۳، نزدیک به ۷۵ درصد مرگ و میرها (۲۴۵ نفر) در شهرستان نیریز به علت بیماریهای غیرواگیر (بیماریهای قلبی و عروقی، سرطانها و حوادث) اتفاق افتاده است. این در حالی است که این بیماریها اغلب قابل پیشگیری و قابل کنترل هستند و میتوان از بروز مرگ و میر ناشی از آن پیشگیری کرد یا پیشرفت آنها را به تأخیر انداخت.
بیماریهای قلبی و عروقی، سرطانها و حوادث جادهای و ترافیکی، همچنان سه علت عمده مرگ و میر در شهرستان نیریز محسوب میشوند. به طوری که بیماریهای قلبی و عروقی بیش از تقریباً ۵۵ درصد از مرگ و میرها را در شهرستان نیریز به خود اختصاص داده است.
از این رو، با اجرای اقدامات پیشگیرانه، تشخیص به موقع و درمان مناسب، میتوان پیامدهای بیماریهای قلبی و عروقی را کاهش داد یا به تعویق انداخت. ابتلا به بیماریهای زمینهای از جمله دیابت، فشارخون، چاقی، نارسایی کلیوی و... از مهمترین علل سکتههای قلبی و مغزی است. برنامههای تشخیصی و پیشگیرانه برای بیماری دیابت (افراد ۲۵ سال و بالاتر) و فشارخون (افراد ۱۸ سال و بالاتر) در تمام مراکز ارائه دهنده خدمات بهداشتی و درمانی سطح شهرستان انجام میشود.
با توجه به این که بیش از ۹۰ درصد موارد ابتلا به فشارخون ممکن است هیچ گونه علامت مشخصی نداشته باشند، شرکت همشهریان در برنامههای غربالگری بیشترین کمک را به سلامت افراد میکند.
همچنین، ارزیابی افراد از نظر خطر بروز سکتههای قلبی و مغزی در ۱۰ سال آینده برای تمام افراد بالای ۳۰ سال در تمام مراکز ارائه دهنده خدمات بهداشتی و درمانی در حال انجام است. این در حالی است که انتقال افراد مشکوک به سکته قلبی و مغزی در زمان طلایی به مراکز درمانی، میتواند مرگ ناشی از سکته را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.
در سال ۱۴۰۳، مرگ و میر به علت حوادث جادهای در جمعیت شهرستان (۳۴ نفر) متأسفانه ۲۱.۴۳ درصد افزایش داشته که اجرای اقدامات سختگیرانهتر قوانین راهنمایی و رانندگی، افزایش ایمنی معابر ترافیکی و جادهها و کاهش رفتارهای پرخطر در بین رانندگان وسایل نقلیه بویژه جوانان میتواند در کاهش مرگ و میر این حوادث مؤثر باشد.
تعداد موارد مرگ به علت حوادث غیر عمدی در شهرستان، ۵۰ درصد افزایش را نشان میدهد. مهمترین حوادث غیرعمدی منجر به فوت در شهرستان مسمومیت با گاز مونواکسید کربن و غرق شدگی بوده که با توجه به شروع فصل گرما و افزایش احتمال شنا در استخرهای کشاورزی، رعایت نکات ایمنی در این خصوص توسط کشاورزان و عموم مردم ضروری است. ضمن این که اتخاذ استراتژیهای پیشگیرانه در خصوص پیشگیری از مسمومیت با گاز مونواکسید کربن، با شروع فصل سرما نیز ضروری به نظر میرسد.
آمار مرگ و میر به علت بیماریهای تنفسی در سال ۱۴۰۳، میزان ۱۰۰ درصد افزایش را نشان میدهد (۴۸ نفر). این افزایش میتواند به علت افزایش نارسایی تنفسی ناشی از کهولت سن و پیامدهای طولانی مدت ناشی از مصرف دخانیات باشد. اگرچه نقش افزایش آلودگی هوا در طولانی مدت و افزایش بیماریهای تنفسی از جمله آسم هم نیاز به بررسی دارد. به طور کلی، به کارگیری استراتژیهای کاهش مصرف دخانیات، کاهش مواجهه با آلودگیهای محیطی به ویژه در محل کار، کاهش آلودگیهای محیطی در منزل و فراهم آوردن شرایطی به دور از مواد حساسیتزا برای بیماران مبتلا نارساییهای مزمن تنفسی و آسم میتواند در کاهش مرگ و میر ناشی از این بیماریها مؤثر باشد. ضمن این که در بیماران با تشخیص قطعی آسم، مصرف دارو مهمترین اصل در کاهش بروز حملات آسم و مرگ و میر آنها است.
علاوه بر این، مرگ و میر ناشی از سرطانها در شهرستان نیز افزایش ۵.۷۷ درصدی را نشان میدهد (۵۵ نفر). اگرچه نوع سرطانهای منجر به فوت در سال ۱۴۰۳ با سال ۱۴۰۲ متفاوت است، اما ۲۵ تا ۲۷ درصد از مرگهای ناشی از سرطان در شهرستان به سرطان ریه اختصاص دارد. از آنجا که بیش از ۹۰ درصد افراد مبتلا به سرطان ریه سابقه مصرف دخانیات و بویژه سیگار را گزارش میکنند، اجرای سیاستهای کاهش مصرف دخانیات توسط سیاستگذاران سلامت امری ضروری است. ضمن این که باید اجرای سیاستهای کاهش مواجهه با دود دست دوم سیگار توسط کسانی که با افراد سیگاری زندگی میکنند نیز مد نظر قرار گیرد. اگرچه در حال حاضر برنامه غربالگری عمومی برای سرطان ریه در کشور اجرا نمیشود، ولی افراد مبتلا به سرفه طولانی مدت یا تنگی نفس میتوانند برای بررسی از نظر ابتلا به سرطان ریه به پزشک مراجعه کنند. همچنین، افراد بالای ۵۰ سال با مصرف روزانه بیش از ۲۰ نخ سیگار، باید به صورت دورهای از نظر ابتلا به سرطان ریه بررسی شوند.
از طرف دیگر، با توجه به روند افزایش عوامل خطر سرطانها از جمله افزایش مصرف فستفودها، کمتحرکی، مصرف الکل و دخانیات و... نمیتوان انتظار کاهش بروز سرطانها در شهرستان را داشت. اما با تشخیص زودهنگام و شروع به موقع مداخلات درمانی، میتوان مرگ و میر ناشی از این بیماریها را کاهش داد. مراجعه برای تشخیص زودهنگام سرطان، کلیدیترین اصل در کاهش مرگ و میر آن است. بنابراین، افراد باید در صورت مشاهده علائم هشدار دهنده، برای بررسی بیشتر به مراکز تشخیصی مراجعه کنند.
مهمترین علائم هشداردهنده سرطان عبارتند از:
۱- وجود هرگونه توده یا سفتی در بدن
۲- تغییر در اندازه و رنگ خالها
۳- سوء هاضمه یا مشکل در بلع
۴- مشاهده هر گونه خونریزی غیر طبیعی از مجاری طبیعی بدن
۵- کاهش وزن بدون دلیل
۶- تغییر در اجابت مزاج
۷- سرفه طولانی مدت و خشونت در صدا.
غربالگری برای تشخیص به موقع سه سرطان شایع در کشور (پستان، دهانه رحم و روده بزرگ) در گروههای پرخطر در تمام مراکز ارائه دهنده خدمات بهداشتی و درمانی انجام میشود. غربالگری سرطان روده بزگ برای جمعیت ۵۰ تا ۶۹ سال و غربالگری سرطان پستان برای زنان ۳۰ تا ۵۹ سال به صورت رایگان در حال انجام است.
به طور کلی، برای کاهش بار فزاینده بیماریهای غیرواگیر، افراد باید اصول سبک زندگی سالم را رعایت و آن را به خانواده، فرزندان و دوستان نیز توصیه کنند. داشتن الگوی غذایی سالم (رژیم غذایی کمکالری، کمنمک، کمچرب و سرشار از فیبر)، مصرف نکردن الکل و دخانیات، داشتن فعالیت بدنی مطلوب (حداقل ۱۵۰ دقیقه فعالیت با شدت متوسط در هفته)، کنترل وزن و کاهش چاقی و مدیریت و کنترل استرس و فشارهای روانی، از جمله اصول یک سبک زندگی سالم است.
