پای درس حکیم دکتر حسین الهی قمشه‌ای - پس (ای رسول حقایق الهی را) به یاد مردمان بیاور همانا که تو تنها یک یادآورنده‌ای و هیچگونه سیطره و سلطه و حاکمیت بر آنها نداری. (غاشیه/ ٢١و٢٢)
این جهان عرصه عرضه و پیشنهاد است برای انتخاب، که به دست مردم صورت می‌گیرد. فرشتگان عرضه می‌کنند خوبیها را و دعوت به خوبیها می‌کنند و مردم مختارند که بپذیرند یا نپذیرند. شیطان نیز وسوسه‌های خود را که دعوتهای او به رذائل و پستی‌هاست عرضه می‌کند و باز آدمی در برابر شیطان آزاد است که آن وسوسه‌ها را بپذیرد یا رد کند و در روایات آمده است که مردم در روز قیامت هجوم می‌آورند بر شیطان که تو ما را گمراه کردی. شیطان در پاسخ گوید که من خود را بر شما تحمیل نکردم و زور نگفتم بلکه فقط عرضه کردم. شما می‌توانستید نپذیرید. به خاطر همین اختیار است که آدمی مسئول اعمال و نتایج کارهای خویش است. رسول نمی‌تواند هر که را بخواهد هدایت کند که فرمودند: «انک لا تهدی من احبت ولکن الله یهدی من یشاء» تو نمی‌توانی هر که را خواهی هدایت کنی بلکه این خداست که هر که را بخواهد هدایت می‌کند.
بنابراین کار رسول یادآوری و تجدید خاطر کردن است به آنچه خداوند در کتاب فطرت ما نگاشته و ما از آن غفلت کرده‌ایم. و اگر فرموده است: اقم الصلوه لذکری، نماز را بپای دار به‌خاطر یادآوری من، مقصود همین است که به سبب این نماز به خاطر آوری مرا که پروردگار توام و عهد و پیمان دیرین خود را با من به سبب این نماز تجدید کن و بگو ای پرودگار عالمیان مرا به راه مستقیم فطرت برقرار دار و ثابت قدم فرما. خداوند در سوره یاسین به این عهد اشاره کرده و معلوم است که رفتن به صراط مستقیم تعهد ماست و بی شک وقتی تعهد کردیم می‌دانستیم که آن تعهد چیست و امروز می دانیم الّا آن که آن را به سبب غلبۀ هوای نفسانی از یاد برده ایم.
پس این قرآن ذکر و یادآوری است . «ان هو الاذکر للعالمین»، این کتاب نیست مگر تذکری برای عالمیان.
- خيلي خوب است كه انسان زيباييها و خوبيها را ستايش كند و خوبيهاي مردم را بيان كند. آنوقت اگر اين ستايش براي خودِ حق باشد، برمي‌گردد به حق. ولي اگر اين ستايش را براي اين كرد كه به يك چيز دني و حقيري برسد، آنوقت اين ستايش مانع مي‌شود بين انسان و حق، و نشانه دلبستگي به اين دنيا است.
- بوي كبر و بوي حرص و بوي آز
در سخن گفتن بيايد چون پياز
اگر شامه ظاهري ما سالم باشد، بوي پياز را مي‌توانيم تشخيص دهيم. اگر شامه باطني ما هم سالم باشد مي‌توانيم تشخيص دهيم و مي‌توانيم اطلاعات را بگيريم.
- در زندگی مهم این نیست که به ایده‌آل زندگیتان برسید. بلکه مهم این است که در مسیر رسیدن به ایده‌آل زندگیتان حرکت کنید.
- اگر در دل آدمی یاد خدا باشد، به هر کلمه‌ای که او را بخواند، مقبول درگاه است و اگر آن یاد و آن شوق و آن عشق نباشد، الله و رحمان و ایزد و یزدان، جز صدایی و صفیری نخواهد بود.
بعضی مترجمان قرآن به انگلیسی، کلمۀ «الله» را همه جا به همین صورت عربی حفظ کرده‌اند و اصراری نامعقول دارند که «الله» غیر از «God» یا معادلهای آن در زبانهای دیگر است. الله، خداوند تمامی ادیان الهی است.
