روایت رئیس شبکه از شیوع محدود سرخک، نبود درمانگاه خصوصی، کمبود دارو و واکسن، و تعطیلی اندوسکوپی حوزه بهداشت و درمان شهرستان نی‌ریز با چالش‌های متعددی مواجه است؛ اما در عین حال برنامه‌های گسترده‌ای برای رفع این مشکلات و بهبود خدمات بهداشتی و درمانی در دست اقدام است.
دکتر فرزین بابایی سرپرست شبکه بهداشت و درمان شهرستان نی‌ریز که از ابتدای اسفند ۱۴۰۳ در این پست منصوب شده، در گفتگو با نی‌ریزان فارس، به بررسی وضعیت کنونی، مشکلات حوزه سلامت و راهکار‌های موجود برای ارتقاء خدمات بهداشتی و درمانی این شهرستان پرداخت که مهمترین بخش‌های آن را در زیر می‌خوانید:
مشکلات اصلی در نی‌ریز کمبود پایگاه‌های اورژانس
نی‌ریز تنها ۶ پایگاه اورژانس فعال دارد و این تعداد برای شهرستانی با این وسعت ناکافی است. ۱۳ پایگاه اورژانس برای شهرستان تصویب شده، اما به دلایل مختلف نظیر مشکلات ساخت‌وساز، کمبود بودجه و نبود آمبولانس، فقط تعداد محدودی از آنها عملیاتی شده است.
یکی از مناطق بحرانی، بنِه‌کلاغی است که در صورت وقوع حادثه و نیاز به انتقال به بیمارستان، آمبولانس‌ها باید مسیر طولانی چند ساعته را طی کنند و در این مدت منطقه وسیعی که تحت پوشش آن پایگاه ۱۱۵ است فاقد پوشش ۱۱۵ خواهد بود. این وضعیت می‌تواند خطرات جانی برای افراد حادثه‌دیده داشته باشد؛ به‌ویژه در مسیر‌های پرخطر و ترانزیتی.
مشکلات بیمارستان نی‌ریز
بیمارستان دارای ۲۰۰ تخت مصوب است و در حال حاضر تنها ۱۱۷ تخت فعال دارد که با نگاه مثبت مجموعه دانشگاه علوم پزشکی و پیگیری‌های نماینده مجلس، فرماندار و مجموعه بهداشت ودرمان، امیدواریم توسعه بیمارستان به حد مطلوب برسد.
بخش‌هایی از بیمارستان از نظر ساختاری ناقص است؛ برخی قسمت‌ها تکمیل نشده و محوطه بیمارستان نیز نیاز به استانداردسازی دارد.
نیاز به توسعه بخش‌های درمانی: به‌عنوان‌مثال، بخش‌های داخلی مردان و زنان، جراحی مردان و زنان، و بخش‌های مراقبت ویژه (ICU جراحی و ICU داخلی) باید گسترش یابند.
کمبود تجهیزات و نیروی انسانی
بخش زیادی از کارکنان بهداشت و درمان شهرستان در آستانه بازنشستگی هستند و طی چند سال گذشته استخدام متناسبی صورت نگرفته است.
کمبود پزشکان متخصص در حوزه‌هایی مثل جراحی مغز و اعصاب، بیهوشی و چشم‌پزشکی، شهرستان را با چالش مواجه کرده است. برای مثال:
جراح مغز و اعصاب فعلی تنها ۲۰ روز از ماه در دسترس است.
برخی حوزه‌ها نیز تنها یک نیروی متخصص دارند که پاسخگوی نیاز منطقه نیست.
اقدامات و برنامه‌های در حال اجرا:
افزایش پایگاه‌های اورژانس
تا امروز، یکی از آن ۷ پایگاه جدید با اخذ مجوزدر مرحله تجهیز و آماده‌سازی قرار دارد و قرار است در صورت تأمین ساختمان مناسب، اولین پایگاه از ۷ پایگاه جدید در خردادماه افتتاح شود. همچنین تفاهم نامه ساخت پایگاه دوم در بنه کلاغی عقد شده و به زودی با همت خیرین، دهیاری و شورای آن منطقه کلنگ‌زنی خواهد شد؛ لذا بنده از همین جا از بقیه دهیاران و شورا‌ها برای کمک به بهداشت و درمان و اقدام مشابه دعوت می‌کنم. همچنین یک موتور اورژانس برای دسترسی سریع‌تر در مناطق شهری مستقر شده است.
تقویت ساختار بیمارستان
برنامه‌هایی برای افزایش تعداد تخت‌های بیمارستانی و بهبود استاندارد‌های بخش‌های مختلف مطرح شده است.
پیشنهاد شده به‌جای توسعه طبقات بیمارستان، از فضای پشت ساختمان برای ساخت بخش‌های جدید استفاده شود تا فضای بیشتری در دسترس قرار گیرد.
جذب نیروی متخصص
از طریق نیروی طرحی و همچنین مشارکت با دانشگاه علوم پزشکی، برنامه‌ریزی برای تأمین نیروی انسانی در حال اجرا است.
گفتگو‌هایی با همت نماینده شهرستان و مسئولان وزارت بهداشت برای جذب متخصصین بیشتر نیز در دست پیگیری است. تا چند ماه آینده، تعداد جراحان مغز و اعصاب به دو نفر افزایش خواهد یافت و مشکلات ناشی از اعزام بیماران کاهش می‌یابد.
اصلاح ساختار‌های عمرانی
چندین مرکز درمانی و خانه بهداشت در شهرستان وجود دارد که هنوز حصارکشی و محوطه‌سازی نشده‌اند. این مراکز مقرر است در کمیته برنامه‌ریزی و بودجه‌ریزی ماده ۱۰۰ امسال از محل اعتبارات فرمانداری و بودجه‌های عمرانی تکمیل شوند.
اهمیت بهداشت و درمان نی‌ریز
دکتر بابایی تأکید کرد که حوزه بهداشت و درمان از مهمترین بخش‌های خدمات‌رسانی به مردم است؛ خدماتی که بُعد حیاتی دارد و نیازمند حمایت همه‌جانبه از سوی دولت و سایر بخش‌هاست. وی با اشاره به هماهنگی‌های انجام‌شده با نماینده شهرستان، از تلاش برای جذب بودجه‌های عمرانی نظیر اعتبار ماده ۱۰۰ فرمانداری و اعتبارات نفت و گاز خبر داد.
کمبود درمانگاه‌های خصوصی و تأثیر بر سیستم دولتی
به گفته دکتر بابایی، شهرستان نی‌ریز فاقد درمانگاه‌های خصوصی فعال است و بیشتر مراکز درمانی وابسته به نهاد‌های دولتی و نیمه‌دولتی همچون بیمارستان‌ها، درمانگاه تأمین اجتماعی و درمانگاه شفا هستند. این موضوع باعث افزایش بار مراجعات به بخش دولتی شده که توان پاسخگویی به حجم زیاد درخواست‌ها را ندارد و به شکایات و نارضایتی عمومی دامن می‌زند.
وضعیت درمانگاه کمیل
یکی از مسائلی که به ویژه نمود پیدا کرده، وضعیت درمانگاه کمیل است که پس از انتقال بیمارستان به خارج شهر، در محل بیمارستان قدیم راه‌اندازی شده است. این مرکز به دلیل پیش‌بینی نشدن از قبل، نداشتن ساختار و چارت تشکیلاتی مناسب، کمبود نیروی انسانی و تبلیغات، خدمات باکیفیتی ارائه نمی‌دهد و تعداد مراجعات آن بسیار پایین است. دکتر بابایی تأکید کرد که این درمانگاه به‌طور موقت با نیرو و پرسنل امانی بیمارستان اداره می‌شود و پزشکان به صورت ساعتی فعالیت می‌کنند.
وی اظهار داشت: «راهکار پیشنهادی ما واگذاری این درمانگاه به بخش خصوصی با تعرفه دولتی است تا بتوانیم خدماتی مانند ویزیت پزشک عمومی، تزریقات و سرم‌درمانی را با کیفیت بهتر ارائه دهیم.»
وی همچنین اضافه کرد: «در حال پیگیری دریافت پروانه درمانگاه عمومی هستیم تا شرایط واگذاری به بخش خصوصی تسریع شود.»
ظرفیت مغفول سرمایه‌گذاری بخش خصوصی
دکتر بابایی اشاره کرد که در حال حاضر ظرفیت‌های قابل‌توجهی برای سرمایه‌گذاری در حوزه درمانگاه‌های خصوصی در نی‌ریز وجود دارد. او از عدم استقبال سرمایه‌گذاران و نگرش محافظه‌کارانه آنها انتقاد کرد و گفت: «سرمایه‌گذاران اغلب به دلیل نگرانی از مشکلات مالی وارد این حوزه نمی‌شوند؛ با وجود این که تجربه شهر‌های دیگر نشان می‌دهد که این سرمایه‌گذاری‌ها پرسود بوده است.»
مرکز بهداشت کوی سجاد
این مرکز که مدتی تعطیل بود، اکنون در حال بازسازی بوده و طبق قرارداد پیمانکار، امیدواریم تا پایان سال آماده ارائه خدمت شود. این مرکز به عنوان پایگاه بهداشتی بیشتر بر ارائه مراقبت‌های نوزادان، کودکان و نوجوانان و مادران باردار وسلامت عمومی و خدمات مامایی متمرکز خواهد بود.
برنامه بازسازی درمانگاه ولیعصر
ساختمان درمانگاه ولیعصر به دلیل فرسودگی قابل اعتماد نیست. دکتر بابایی عنوان کرد که برنامه‌هایی برای مقاوم‌سازی این مرکز و حتی احداث ساختمانی جدید در محل آن وجود دارد که در مرحله استعلام استحکام بنا و اعلام نظر کارشناسان رسمی دادگستری هستیم.
این مرکز ممکن است تلفیقی از خدمات درمانگاهی و اداری شبکه بهداشت شود.
توسعه خدمات شبانه‌روزی در قطرویه
وی گفت: «درمانگاه قطرویه یکی از مراکز مستعد تبدیل به مرکز شبانه‌روزی است و براساس تفاهم‌نامه‌ای که با همکاری مجموعه فولاد غدیر آماده شده، امیدواریم با همت بلند این مجموعه و شخص مدیرعامل و دید مثبت مجموعه فولاد به همکاری با حوزه سلامت، خدمات شبانه از ساعت ۸ شب تا ۸ صبح تحت مدیریت این مجموعه انجام شود. هدف از این طرح رفع نیاز‌های درمانی بخش قطرویه در شیفت شب و کاهش بار مراجعات به مرکز شهرستان است.»
چالش درمانگاه‌های شهری و روستایی
در حال حاضر دو درمانگاه قطرویه و مشکان از ۸ صبح تا ۸ شب و درمانگاه‌های روستایی شهرستان در حال حاضر از ۸ صبح تا ۱۴ فعالیت می‌کنند و ارائه خدمات در سایر ساعات به طور محدود صورت می‌گیرد. دکتر بابایی تأکید کرد که فاصله زیاد برخی از این روستا‌ها از مرکز شهرستان، ضرورت شبانه‌روزی‌کردن درمانگاه‌ها را دوچندان کرده که توسط فرماندار و نماینده شهرستان به صورت مداوم در حال پیگیری است.
نیاز به ارتقاء خدمات درمانگاهی
بابایی با اشاره به فقدان امکانات تخصصی نظیر رادیولوژی در درمانگاه‌ها و نبود زایشگاه در این مراکز، خواستار جذب سرمایه‌گذاری برای توسعه زیرساخت‌های درمانی در شهرستان نی‌ریز شد.
مشکلات دارویی، دفع زباله‌های عفونی و آندوسکوپی بیمارستان کمبود دارو و مشکلات داروخانه بیمارستان
سرپرست شبکه بهداشت و درمان نی‌ریز یکی از مشکلات اصلی شهرستان را وضعیت نامناسب داروخانه بیمارستان عنوان کرد. او توضیح داد که این داروخانه به بخش خصوصی واگذار شده و پیمانکار به دلیل نپرداختن مطالبات از طرف مجموعه ما، قادر به تأمین مناسب دارو‌ها نبود. وی اشاره کرد که بدهی بیمارستان به پیمانکار در سال ۱۴۰۳ حدود ۱۹ میلیارد تومان بوده که ۱۲ میلیارد تومان از آن در فروردین ماه سال جاری پرداخت شده است. با این حال، مسئله کمبود دارو به صورت کشوری همچنان به‌ویژه برای دارو‌های ضروری مانند «مترونیدازول» و «کا سی ال» وجود دارد.
کمبود‌های کشوری نیز به مشکلات منطقه‌ای افزوده شده و سهمیه‌های اندک دارو‌ها برای شهرستان مانع از تأمین نیاز بیماران شده است. دکتر بابایی از سهمیه‌بندی این دارو‌ها توسط وزارت و دانشگاه علوم پزشکی خبر داد و تأکید کرد برای رفع کمبود‌های دارویی تلاش زیادی انجام شده است.
مشکل دفع زباله‌های عفونی و اخطار به متخلفان
دفع زباله‌های عفونی مطب‌ها و مراکز درمانی نیز یکی دیگر از مسائل جدی شهرستان است. دکتر بابایی اعلام کرد که پیمانکار دفع زباله‌های عفونی با برخی مطب‌ها قرارداد ندارد؛ زیرا این مطب‌ها حاضر به پرداخت هزینه‌ها نشده‌اند. او افزود که حدود ۸۰ درصد مطب‌ها قرارداد دفع پسماند دارند؛ اما حدود ۲۰ درصد هنوز اقدامی در این زمینه نکرده‌اند که دلیل آن را عدم ارائه خدمت مناسب از طرف پیمانکار عنوان نموده‌اند.
وی تأکید کرد که جلسه‌ای با پیمانکار دفع پسماند شهرداری و همچنین با نظام پزشکی برگزار خواهد شد تا با مطب‌هایی که قرارداد ندارند، اتمام حجت شود و در صورت عدم همکاری، اقدامات قانونی علیه آنها صورت گیرد. علاوه بر مطب‌ها، دفع نامناسب زباله‌های بیمارستانی نیز همچنان چالش‌برانگیز و نیازمند نظارت و پیگیری مداوم است.
تعطیلی بخش آندوسکوپی بیمارستان نی‌ریز
بخش آندوسکوپی بیمارستان نی‌ریز از مهرماه سال گذشته تعطیل شده و هنوز فعالیت‌های آن از سر گرفته نشده است. دکتر بابایی پس از گفتگو با دکتر صدر رئیس بیمارستان شهدای سلامت اظهار داشت که قبلاً این بخش توسط دکتر علوی (متخصص داخلی) فعال بوده، اما به‌علت نبود پزشک و عدم تمایل متخصص جدید، خدمات آندوسکوپی فعلاً متوقف شده است.
وی اظهار امیدواری کرد که با حضور یک فوق تخصص گوارش از فسا، این بخش دوباره راه‌اندازی شود. او در ادامه توضیح داد که یکی از راهکار‌ها می‌تواند آموزش و دوره‌دیدن یکی از سه متخصص داخلی موجود در نی‌ریز (دکتر آرمون، دکتر سلیمانی و دکتر قاسم‌پور) باشد تا بتوانند خدمات آندوسکوپی را ارائه دهند.
مشکلات کمبود واکسن نوزادان و شیوع محدود بیماری سرخک در نی‌ریز
رئیس شبکه بهداشت و درمان نی‌ریز از کمبود واکسن‌های نوزادان و مشکلات تأمین آن در سطح شهرستان خبر داد. همچنین گزارشی از ارسال موارد مشکوک و اقدامات پیشگیرانه ارائه شد.
کمبود واکسن نوزادان
رئیس شبکه بهداشت و درمان نی‌ریز با اشاره به کمبود واکسن‌های ضروری از جمله واکسن پنتاوالان و هگزاوالان، این مشکل را ملی دانست و علت آن را تأخیر در تأمین مواد اولیه توسط کارخانه‌های تولیدی اعلام کرد.
وی تصریح کرد: «اولویت تزریق با نوزادانی است که دچار تأخیر در برنامه واکسیناسیون شده‌اند؛ این تأخیر‌ها به‌تدریج رفع خواهد شد.» طبق آمار ارائه‌شده، پیش از دریافت واکسن‌های جدید، ۳۴ مورد تأخیر واکسیناسیون در شهرستان ثبت شده که با توزیع جدید، اکثر موارد به‌روزرسانی شده‌اند.
شایعه نبود واکسن و اقدامات پیشگیرانه
وی تأکید کرد که کمبود واکسن محدود بوده و خطر جدی برای نوزادانی که برنامه واکسیناسیون آنها اندکی به تأخیر افتاده ایجاد نخواهد کرد. بابایی افزود: «واکسن‌های جدید با اولویت‌هایی مشخص توزیع شده و امید می‌رود از نیمه اردیبهشت مشکل به‌کلی برطرف شود.»
بیماری سرخک و واکنش سریع
در رابطه با بیماری سرخک، دکتر بابایی خبر از چندین مورد مشکوک داد. در واقع همه افراد در کشور نسبت به بیماری سرخک واکسن دریافت کرده اند و گروه‌های خطر این بیماری شیرخواران زیر ۱۸ ماه و مادران باردار هستند که واکسن دریافت نکرده‌اند و در صورت ابتلا، آنها ممکن است دچار وخامت حال شوند.
وی اعلام کرد: «همه افرادی که با بیمار مشکوک با نتایج مثبت آزمایشگاهی در ارتباط بوده‌اند، دوباره واکسینه خواهند شد و همچنین اقدامات ویژه‌ای در مدارس مرتبط انجام شده است.» وی تأکید کرد سرخک بیشترین خطر را برای نوزادان زیر ۱۸ ماه و زنان باردار دارد که امکان دریافت واکسن ندارند.
طبق برنامه وزارت بهداشت، واکسن‌های جدید در حال توزیع است و نوبت‌های تزریق برای کودکان در بازه استاندارد زمانی هماهنگ می‌شود. همچنین تأکید شده که سرخک بیماری قابل کنترل است؛ اما رعایت واکسیناسیون و مراقبت‌های لازم از اهمیت بسیاری برخوردار است.
دکتر بابایی از تلاش‌های شبکه بهداشت برای بهبود کیفیت خدمات بهداشتی، چه از لحاظ سخت افزاری و ساخت اماکن و تأمین تجهیزات و نیروی انسانی و چه از نظر نرم‌افزاری و کیفیت ارائه خدمات و ارتقاء شاخص‌های بهداشتی شهرستان خبر داد. وی افزود: «برنامه‌هایی در دست اجرا است که در آینده جزئیات بیشتری از آن به اطلاع عموم خواهد رسید.»
رئیس شبکه بهداشت در پایان گفت: «ضمن دعوت از همه گروه‌های مردمی به همکاری، همفکری و راهنمایی با مجموعه بهداشت و درمان، از تلاش‌های شبانه‌روزی و کمک‌های همیشگی مجموعه خیرین، به‌ویژه مجمع خیرین سلامت شهرستان صمیمانه سپاسگزارم.»
