۵۳ میلیارد تومان عوارض معوق شهروندان 
در نشست هفته‌نامه نی‌ریزان فارس با شهردار نی‌ریز، اعضای شورای شهر و معاونان شهرداری، زوایای گوناگونی از بودجه‌ریزی شهرداری، پروژه‌های عمرانی و چالش‌های پیش رو بررسی شد. در این نشست، علاوه بر ارائه جزئیات بودجه سال‌های گذشته و برنامه‌ریزی برای سال آینده، راهکار‌هایی برای رفع مشکلات شهری مطرح شد.
شهردار نی‌ریز با ارائه گزارشی از عملکرد مالی شهرداری، جزئیاتی درباره روند اجرای پروژه‌های عمرانی و نحوه تخصیص بودجه بیان کرد. سجاد شاهسونی همچنین بر ضرورت مشارکت شهروندان در تحقق بودجه و اجرای برنامه‌های شهری تأکید کرد. علاوه بر سخنان شهردار، اعضای شورای شهر و مسئولان واحد‌های مختلف شهرداری دیدگاه‌های خود را درباره چالش‌های پیش‌رو و راه‌حل‌های احتمالی مطرح کردند.
از تحقق بودجه تا برنامه‌ریزی برای آینده
شهردار نی‌ریز در ابتدای جلسه با تشریح وضعیت بودجه و عملکرد مالی سال گذشته گفت: «بودجه مصوب سال ۱۴۰۲ مبلغ ۱۰۵ میلیارد تومان بود که در پایان سال ۱۰۷ میلیارد تومان محقق شد. سال ۱۴۰۳ بودجه مصوب شهرداری ۱۵۲ میلیارد تومان بود که خوشبختانه این رقم به‌طور کامل محقق شد. تا همین الآن هم ۱۸۰ میلیارد تومان وصولی بودجه بوده و تا پایان سال به حداقل ۱۹۵ میلیارد تومان خواهد رسید. ما نسبت به سال ۱۴۰۲ بودجه را یک برابر افزایش داده‌ایم؛ اما ممکن است برای برخی توقع ایجاد شود که چرا کار‌های عمرانی بیشتر از این انجام نشده است. دلیل آن این است که در سال جاری تورم زیادی به بدنه کشور وارد شده و به طور طبیعی هزینه‌های شهرداری به مقدار زیادی بالا می‌رود.»
وی در مورد تعداد پروژه‌های عمرانی اجرا شده امسال که در بودجه پیش‌بینی شده بود، گفت: «ممکن است در جایی جابه‌جایی پروژه انجام شده باشد. مثلاً در پروژه‌ای، بنا به دلایلی بحث حقوقی داشته و اجرا نشده باشد. همچنین امسال گریدر و جاروی خیابانی و دو دستگاه پرس زباله و ماشین آتش‌نشانی خریداری کرده‌ایم که در قالب همین بودجه عمرانی گنجانده می‌شود. یا این که به دلیل تورم، برخی پروژه‌ها نیمه تمام مانده باشد که آنها را متوقف و سر جمع آن را روی پروژه دیگری هزینه کرده باشیم تا تمام شود. در کل بیش از ۷۰ درصد از مواردی را که از پروژه‌های سال گذشته در بودجه پیش‌بینی شده بوده، قرارداد اجرایی آن بسته شده یا اجرا شده و برخی هم بنا به دلایلی از جمله مسائل حقوقی انجام نشده است. اگر هم پروژه‌ای را امسال نتوانسته‌ایم تمام کنیم، در سال ۱۴۰۴ بودجه خوبی برای آن پیش‌بینی کرده‌ایم.»
شاهسونی افزود: «برای سال ۱۴۰۴، بودجه بر پایه تجمیع وصولی ۹ ماهه سال جاری و سه‌ماهه سال قبل مبلغی بیشتر شده و با رشد ۷۸ میلیارد تومانی به ۲۳۰ میلیارد تومان رسیده است. با این کار تعهد خودمان را برای درآمدزایی بیشتر کرده‌ایم. از این میزان، ۶۰ درصد برای پروژه‌های عمرانی و ۴۰ درصد برای هزینه‌های جاری اختصاص داده شده و اولویت اول شهرداری تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام است.»
شهردار نی‌ریز با بیان این که مبلغی که بابت فروش زمین پیش‌بینی می‌شود، باید صد درصد صرف پروژه‌های عمرانی شود، عنوان داشت: «برای پارک خیابان امام خمینی پیش‌بینی آبشار مصنوعی در تفرجگاه کنار قلات کرده‌ایم. برای پارک شمس‌المعالی کنار درمانگاه شفا نیز پیش‌بینی بودجه کرده‌ایم تا آنجا و همچنین در خیابان نواب صفوی پارک محله‌ای اجرا شود. موضوع احداث پارک فرهنگ را نیز در مرکز شهر دنبال می‌کنیم. میدان ورودی از سمت پلنگان نیز اجرا می‌شود.»
او اضافه کرد: «تملک املاک خیابان ۳۶ متری روبروی مصلا که آن را به خیابان امام حسین وصل می‌کند، یکی از اولویت‌های ما است. آزادسازی خیابان ۲۰ متری موازی خیابان قدس نیز در اولویت‌های شهرداری قرار گرفته است. برای آزادسازی خیابان کنار مسجد نو هم چند پلاک باقی مانده است؛ بنابراین باید ببینیم نیاز هر محل چه است و بر پایه آن، پروژه تعریف و مبلغی پیش بینی می‌شود.»
شاهسونی با اشاره به رکود اقتصادی و تأثیر تورم بر شهرداری‌ها گفت: «مقایسه بودجه شهرداری نی‌ریز با شهر‌های هم‌تراز، نشان می‌دهد که این بودجه با ظرفیت‌ها و پتانسیل موجود شهر نی‌ریز همخوانی ندارد و رشد نکرده است. عواملی مانند رکود اقتصادی، تورم و محدودیت منابع مالی موجب شده برخی پروژه‌ها نتوانند به‌طور کامل اجرا شوند.»
وی در ادامه به جزئیات بودجه عمرانی سال ۱۴۰۴ اشاره کرد و اظهار داشت: «از ۲۳۰ میلیارد تومان بودجه سال آینده، ۱۳۰ میلیارد تومان برای طرح‌های عمرانی پیش‌بینی شده است. ۴۷ پروژه عمرانی برای این سال در دستور کار قرار گرفته است. از جمله برای طرح‌هایی مانند بازآفرینی محور‌های تاریخی ۳ میلیارد تومان، تملک منازل تاریخی ۲ میلیارد تومان، روشنایی معابر ۲ میلیارد تومان، پروژه تابلوگذاری خیابان‌ها ۲ میلیارد تومان، تملک زمین برای گسترش محور‌های شهری ۲ میلیارد تومان، بهسازی میادین اصلی ۲ میلیارد تومان، زیباسازی و مبلمان شهری ۳ میلیارد تومان، بهسازی خیابان احمد نی‌ریزی ۲ میلیارد تومان، بهسازی و فضاسازی پارک‌ها ۵ میلیارد تومان، پارک شمس‌المعالی ۲.۷ میلیارد تومان، خرید نهال و بذر و... یک میلیارد تومان، پارک اس پی آر و آبشار مصنوعی قلات ۵.۷ میلیارد تومان، توسعه فضای سبز ۱۲ میلیارد تومان، تکمیل تپه شهدا ۳ میلیارد تومان، تکمیل تملک پارک نواب صفوی ۲.۵ میلیارد تومان و آسفالت معابر خاکی باقی‌مانده ۵ میلیارد تومان پیش‌بینی شده است.»
چالش‌های شهری و ضرورت مشارکت شهروندان
شهردار با اشاره به مشکلات ناشی از رکود اقتصادی و افزایش هزینه‌ها بیان کرد: «کسری بودجه بیش از همه بر پروژه‌های عمرانی اثر می‌گذارد. هزینه‌های جاری مانند حقوق کارکنان کاهش‌پذیر نیست؛ اما تلاش داریم از طریق مدیریت درآمدها، وصول عوارض معوق و تشویق مشارکت شهروندان، مشکلات را برطرف کنیم.»
وی همچنین خواستار افزایش آگاهی و همکاری بیشتر شهروندان شد و اظهار داشت: «دفترچه بودجه ۱۴۰۴ و لیست سرفصل‌های درآمدی در سامانه شفافیت شهرداری منتشر می‌شود. از شهروندان انتظار داریم در زمینه پرداخت عوارض و سایر وظایف همکاری بیشتری داشته باشند.»
شفاف‌سازی مالی و توزیع متوازن زیرساخت‌ها
رئیس شورای شهر نی‌ریز، در این جلسه با اشاره به ترکیب بودجه شهرداری گفت: «۶۰ درصد بودجه به پروژه‌های عمرانی و ۴۰ درصد به هزینه‌های جاری اختصاص یافته است. البته قسمتی از این بخش عمرانی نیز صرف حقوق کارگران فضای سبز می‌شود.» وی بر لزوم شفاف‌سازی در زمینه هزینه‌کرد بودجه تأکید کرد.
سید جواد قطبی همچنین به ضرورت ایجاد زیرساخت‌های متوازن در شهر پرداخت و افزود: «زیرساخت‌هایی مانند مسیر‌های دسترسی، مراکز رفاهی و فضای سبز از ضروریات شهر هستند؛ اما بودجه محدود امکان اجرای کامل این طرح‌ها را نمی‌دهد. به همین دلیل باید با مشارکت شهروندان و جذب منابع جدید، این مشکلات را برطرف کنیم. برای رسیدن به این هدف، راه‌اندازی تعاونی‌های توسعه و عمران و مشارکت شهروندان می‌تواند کمک کننده باشد. وگرنه از ۱۸۰ میلیارد تومان وصولی بودجه امسال، شاید حدود ۵۰ میلیارد تومان صرف مسائل عمرانی شده باشد و بقیه صرف هزینه‌های جاری حقوق و دستمزد شده است.»
مشکل عوارض معوق؛ مانع بزرگ اجرای پروژه‌های شهری
در ادامه، مسئول واحد خدمات شهری شهرداری، به مشکلات مالی ناشی از پرداخت‌نشدن عوارض توسط شهروندان اشاره کرد و گفت: «شهرداری‌ها نهاد‌های عمومی غیردولتی هستند و هیچ‌گونه کمک مالی از دولت دریافت نمی‌کنند. درآمد شهرداری‌ها به پرداخت عوارض توسط شهروندان وابسته است؛ اما طبق آمار مستند، حدود ۵۳ میلیارد تومان بدهی معوق شهروندان به شهرداری وجود دارد که تنها ۳ میلیارد تومان آن، یعنی کمتر از ۵ درصد وصول شده است. این میزان ناچیز وصول عوارض، مانع بزرگی بر سر راه اجرای پروژه‌های عمرانی شهر است.»
حسین دهقان با انتقاد از نبود اهرم اجرایی برای دریافت عوارض افزود: «برخلاف اداره برق یا آب، شهرداری نمی‌تواند خدمات شهری مانند جمع‌آوری زباله یا آسفالت خیابان‌ها را متوقف کند. این باعث شده که عملاً فشاری بر شهروندان برای پرداخت بدهی‌ها وجود نداشته باشد. راه‌حل اساسی برای این وضعیت، آگاهی‌بخشی به شهروندان و تشویق به پرداخت عوارض است. همچنین خیرین می‌توانند با کمک به شهرداری، مسیر اجرای پروژه‌ها را هموار کنند. در سایر شهر‌های استان فارس، خیرین نقش پررنگی در حمایت از پروژه‌های شهری داشته‌اند؛ اما این مشارکت در نی‌ریز کمتر بوده است.»
شهروندان اشتباه برداشت نکنند؛ بودجه سال آینده تنها یک پیش‌بینی است
در ادامه، مسئول واحد حقوقی شهرداری نی‌ریز درباره برداشت اشتباه مردم از بودجه شهرداری توضیحاتی ارائه داد. وی گفت: «برخی تصور می‌کنند بودجه اعلام‌شده شهرداری، مبلغی است که در ابتدای سال به‌طور کامل در اختیار شهرداری قرار می‌گیرد؛ در حالی که این برداشت کاملاً اشتباه است. بودجه شهرداری یک پیش‌بینی درآمدی است که طی سال بعد باید محقق شود؛ مشابه بودجه‌ریزی دولت. اما برخلاف دولت که منابعی مانند نفت و گاز در اختیار دارد، شهرداری تنها به درآمد‌های ناشی از پرداخت‌های مردمی وابسته است.»
حسام بهجت‌نیا همچنین به نقش تورم در پیچیده‌تر شدن شرایط مالی شهرداری اشاره کرد و گفت: «افزایش هزینه‌ها و تغییرات قیمت‌ها، بودجه‌بندی شهرداری را تحت تأثیر قرار داده است. با این حال، شهرداری نمی‌تواند فشار مالی زیادی بر شهروندان وارد کند. دفترچه عوارض شهرداری که بخش مهمی از درآمدها را تأمین می‌کند، تحت کنترل و نظارت شورای شهر و هیئت تطبیق قرار دارد و افزایش نرخ عوارض باید با ملاحظات اجتماعی و اقتصادی صورت گیرد.»
مشارکت شهروندان و آموزش، کلید حل مشکلات شهری
سیدعلاءالدین فقیه عضو شورای شهر نی‌ریز، در این جلسه با تأکید بر نقش شهروندان در مدیریت شهری گفت: «امروزه مدیریت شهری باید بر مبنای شهروند‌محوری باشد. هر جا که مردم برخورد مسئولانه‌ای نسبت به مشکلات شهری داشته‌اند، نتایج مثبتی حاصل شده است. مردم باید بدانند که پرداخت عوارض شهری سهم بزرگی در تأمین هزینه‌های خدمات شهری دارد.»
فقیه همچنین به کاهش فضای سبز شهری و پیامد‌های آن اشاره کرد و بیان داشت: «خشکسالی‌های اخیر و کمبود منابع باعث کاهش قابل‌توجه فضای سبز شده است. این در حالی است که خانواده‌های آپارتمان‌نشین، بیش از گذشته نیازمند فضا‌های تفریحی هستند. احداث پارک‌ها و فضای سبز شهری از نیاز‌های اساسی شهروندان است و هزینه‌های زیادی دارد. پرداخت عوارض شهری یکی از راه‌های کلیدی در تحقق این طرح‌ها است.»
وی در ادامه به مشکلات پروژه‌های نیمه‌تمام و وضعیت نامناسب ورودی شهر پرداخت و گفت: «ورودی شهر، آئینه و نماد هویت شهر است و وضعیت فعلی نمی‌تواند بازتاب‌دهنده این هویت باشد.»
درآمد پایدار؛ گامی حیاتی در توسعه شهری
حمید پریش عضو دیگر شورای شهر نی‌ریز، بر ضرورت ایجاد درآمد‌های پایدار برای شهرداری تأکید کرد و گفت: «یکی از موضوعات کلیدی در این دوره شورای شهر، تحقق درآمد پایدار برای شهرداری است. این هدف با سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی، جذب بخش خصوصی و فعال کردن طرح‌هایی مانند معدن شهرداری قابل دست‌یابی است. معدن شهرداری در صورت عملیاتی شدن، می‌تواند تحولی بزرگ در شهر نی‌ریز ایجاد کند و ضمن کاهش فشار مالی، به استقلال مالی شهر کمک کند.»
پریش افزود: «این معدن می‌تواند علاوه بر فعالیت‌های عمرانی، در حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی، مذهبی، ورزشی و هنری نیز تأثیرگذار باشد. اجرای چنین طرح‌هایی نیازمند همکاری همه بخش‌ها از جمله شورا، شهرداری، فرمانداری، نماینده مجلس، رئیس دادگستری و شهروندان است.»
در این جلسه، اعضای شورا و شهرداری بر نقش مهم آموزش شهروندان و اطلاع‌رسانی دقیق در بهبود مدیریت شهری تأکید کردند. پیشنهاد‌هایی مانند اجرای برنامه‌های آموزشی درباره اصول مدیریت شهری و مشارکت شهروندان در تصمیم‌گیری‌های محله‌ای مطرح شد.
