کتاب «بازخوانی و زیباشناسی ابیات و عباراتی از سعدی» کتابی است که به تازگی توسط دکتر مختار کمیلی نویسنده، محقق و پژوهشگر نی‌ریزی، به رشته‌ی تحریر درآمده و منتشر شده است.
دکتر مختار کمیلی در این کتاب ۱۸۷ صفحه‌ای، سه کتاب دکتر یوسفی در مورد سعدی به نام‌های «تصحیح بوستان»، «تصحیح گلستان»، و «تصحیح غزل‌ها» را بازخوانی، نقد و تصحیح کرده است.
کمیلی در قسمت «بازخوانی» این کتاب، ابیات را دوباره خوانده وبه تصحیح و نقد آنها پرداخته است.
وی در بخش «زیبایی شناسی» از زیبایی‌های اشعار سخن گفته، به عنوان مثال چه آرایه‌هایی در متون و اشعار سعدی به کار برده شده است.
«به سعدی و ادبیات عامه» از دیگر بخش‌های این کتاب است که نویسنده کتاب در آن به تأثیر سعدی بر ادبیات عامه پرداخته است.
در این قسمت از کتاب از نی‌ریز نیز چندین بار نام برده شده است.
این کتاب که به گفته داوران از لحاظ ارزشی در جایگاه بالایی قرار دارد، حاوی مطالبی بکر و جدید و عاری از هرگونه مطالب تکراری است.
دکتر مختار کمیلی در مورد تألیف این کتاب گفت:
حدود ۲۰ سال بوستان، گلستان و غزلیات را در دانشگاه‌ها درس داده‌ام و در این ۲۰ سال هر جا نکته، مسئله و موضوعی پیدا کردم، آنها را گردآوری کردم و در نهایت شش ماه تا یک سال نوشتن این کتاب طول کشید و حاصل آن «بازخوانی و زیباشناسی ابیات و عباراتی از سعدی» شد.
البته مشابه کتاب من، کتابی ارزشمند به تألیف آقای دکتر جعفر معید که در آن به نقد کتاب بوستان پرداخته شده وجود دارد ولی هیچ یک از مواردی که من در کتاب آورده‌ام، در کتاب و مقالات آقای جعفر مؤید وجود ندارد.
این کتاب توسط انتشارات دانشگاه ولیعصر رفسنجان به چاپ رسیده است و متقاضیان می‌توانند با پرداخت هزینه، آن را از دانشگاه ولیعصر رفسنجان تهیه کنند.
متن زیر برگرفته از کتاب است:
«حاجت خواستن از درخت»
یکی از باور‌های عوام، حاجت‌خواستن از درخت و نذرکردن برای آن و بستن پارچه به شاخه‌های آن است. سعدی به این باور عامیانه در گلستانش اشاره دارد:
مهمان پیری بودم در دیار بکر که مال فراوان داشت و فرزندی خوب‌روی. شبی حکایت کرد که مرا در عمر خویش بجز این فرزند نبوده است. درختی در این وادی زیارتگاه است که مردمان به حاجت‌خواستن آنجا روند، شب‌های دراز در آن پای درخت به‌حق به نالیده‌ام تا مرا این فرزند بخشیده است... (گلستان سعدی، ۱۵۱)
