اخیراً وزیر ارشاد در سخنانی گفت: «یکی از راههای بالا بردن سرمایه اجتماعی و کاهش فاصله مردم با مسئولان شنیدن حرف مردم است.»
شنیدن، هنر بزرگ و بسیار با ارزش و اثرگذاری است؛ چیزی که کمتر جامعه ما به آن عادت دارد. توانِ شنیدن ما پایین است. شاید همه ما تجربه کردهایم که در حین صحبت با دیگران، طرف مقابل قبل از تمام شدن صحبت ما به وسط میپرد و حرف ما را قطع میکند. حتی اگر محترمانه تذکر دهیم و یادآور شویم که لطفاً سخنان بنده را بشنوید بعد آماده شنیدن صحبتهای شما هستم، باز تحمل کم است.
به نظر میرسد در فرهنگ و نظام تربیتی ما عادت به سخن گفتن یک طرفه، نهادینه شده لذا توان شنیدن سخن طرف مقابل کم است به ویژه شنیدن سخن مخالف فرهنگ سیاسی ما به این گرفتاری بیشتر دچار است. مدیران در سطوح مختلف، عموماً عادت به سخنرانی یکسویه دارند و بسیار کم پای سخن مردم به ویژه مخالفان مینشینند؛ یعنی رایج شدن آسیبی به نام «متکلم وحده» بودن.
دنیای مدرن بر مبنای گفتگو بنا شده. اصولاً میتوان دموکراسی را شنیدن حرف مردم دانست از راههای گوناگون. یکی از عناصر مهمِ جامعه دموکراتیک آن است که به مخالفان اجازه حرف زدن و انتقاد کردن میدهد. به عبارتی دموکراسی متکی به آزادی بیان است. مدیران جامعه دموکراتیک حرف مردم را از راههای:
- چهره به چهره
- شنیدن حرف مردم به ویژه مخالفان در جلسات علنی رو در رو
- خواندن و شنیدن حرف مردم و مخالفان به ویژه احزاب مخالف از طریق رسانههای مکتوب، شنیداری، دیداری، مجازی و...
تجربه نشان داده حکومتهایی که به مردم میدان سخن گفتن را در فضایی آرام و منطقی دادهاند، موفقتر، پایدارتر و توسعه یافتهتر بوده و هستند. به همین لحاظ است که وزیر محترم ارشاد که خود فردی فرهیخته، فعال سیاسی، روزنامهنگار و عضو هیئت علمی بوده به خوبی به این نقیصه در جامعه و رابطه بین مردم و مسئولان پی برده که تأکید دارد مسئولان بیشتر بشنوند. هرچند اگر اوضاع اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی کنونی کشورمان را در نظر بگیریم باید محکم و مستدل بگوییم زمان آن است که مسئولان سکوت کنند و شنونده درد دلها، پیشنهادها، اعتراضها، انتقادها و سؤالهای مردم باشند. چون تعداد میکروفونهای مدیران کم نبوده و نیست در حالی که میکروفونهای مردم در مقابل مدیران بسیار کم است. فاطمه مهاجرانی سخنگوی دولت اخیراً گفت: توسعهیافتگی حتماً نیاز به شنیدن دارد، حتماً نیاز دارد که از «زنده باد مخالف من» بگوییم و به سخنان دیگران گوش دهیم. توسعهیافتگی با تحجر جمع نمیشود.
امید است مدیران به این نیاز مهم جامعه توجه کنند و در عمل پای سخن مردم بنشینند.
شاد و سالم و موفق باشید