کمبود دبیر کارآمد در شهرستان نیریز و برخی مشکلات نظام آموزشی، رتبههای پایین کنکور را در مقایسه با دیگر شهرستانها رقم زده است. 
کمبود دبیر کارآمد در شهرستان نیریز و برخی مشکلات نظام آموزشی، رتبههای پایین کنکور را در مقایسه با دیگر شهرستانها رقم زده است.
مرجان خواجه احمدی، مشاور آموزش و پرورش که ۲۴سال است انتخاب رشته میکند، در این باره گفت: «تقریباً ۳ تا ۴ سال است که دانشآموزان بااستعداد ما در کنکور رتبهای را که واقعاً میخواهند، به دست نمیآورند. »
وی با بیان این که دانشآموزان نیریزی راه را درست نمیروند، عنوان کرد: «مشکل اصلی این است که بچههای نیریز به حاشیه رفتهاند. هیچ وقت نگفتند فلانی چقدر درس میخواند؛ میگفتند چه کسی مشاورش است و کجا کلاس خصوصی میرفته؛ در صورتی که همه اینها فرع است. »
خواجهاحمدی افزود: «متأسفانه شاید نزدیک به صد نفر از دانشآموزان ما، امسال مشاورانی از شهرستانهایی مثل استهبان و شیراز داشتند که نتیجه مطلوبی در پی نداشته است. در حالی که تعداد زیادی از دانشآموزان استهبان و فسا راه درست را انتخاب کردند و رتبههای ۲ و 3 رقمی آوردند. اگر کنکور و امتحان نهایی سخت است، برای آنها هم باید سخت باشد. »
او گفت: «میلیاردها تومان از پول نیریز امسال بابت مشاورههای ۲۰ میلیونی، ۳۰ میلیونی و کمپهای ۶۰ میلیونی و ۵۰ میلیونی و کلاسهای خصوصی کلان که واقعاً نیازی به آن نیست، هزینه شد. در حالی که دانشآموزان باید به دبیران خوب نیریز اعتماد کنند. در واقع باید درس بخوانند؛ وگرنه دبیر و مشاور غیر بومی معجزه نمیکند.»
خواجهاحمدی هشداری در این زمینه داد: «من قبلاً هم به آموزش و پرورش گفتم که ۳ تا ۴ سال دیگر، بیشتر دبیران متوسطه اول و دوم ما از استهبان و فسا خواهند بود و دبیر نیریزی نخواهیم داشت. چون بچههای ما دیگر قبول نمیشوند و شهرستانهای دیگر سهمیه ما را گرفتهاند.»
ناصر الهیار مشاور آموزشی اما معتقد است: «این تصور وجود دارد که برآیند و عملکرد سیستم آموزشی را باید در کنکور ببینیم. در حالی که ما میدانیم کنکور بخش کوچکی از نتیجهای است که ما از نظام آموزشی دنبال میکنیم. در حقیقت ملاکهای زیادی وجود دارد که مغفول و پنهان مانده است؛ مثل توان کارآمدی، خلاقیت مهارتهای خود مراقبتی، مهارتهای مدیریت هیجان یا مهارتهای تصمیمگیری و حل بحران.»
وی با بیان این که در موضوع کنکور باید کمیت و کیفیت را ببینیم، اظهار داشت: «به نظر میآید ما در نیریز با یک مشکل روبرو هستیم. در شهرستانهای اطراف ما، دانشآموزان هم از جهت سطح خانواده و هم سطح فرهنگی و امکانات و آموزش، تقریباً نزدیک به هم هستند. اما میبینیم که رتبههای زیر هزار دیگر شهرستانها خیلی بیشتر است و آمار قبولی آنها در فرهنگیان خیلی بیشتر از نیریز است؛ انگار آنها سهمیه قبولیهای نیریز را هم میبلعند. پس ما باید به سراغ سیستم آموزشیامان برویم؛ حتماً در آموزش با آنها تفاوت داریم که نتیجه بهتری میگیرند.»
وی افزود: «ممکن است این سوء تفاهم ایجاد شود که دبیران ما خوب کار نمیکنند یا آموزش ما کمکاری میکند؛ من نمیخواهم این را بگویم. من میخواهم بگویم اشکال جای دیگری است و بخشی از آن از اینجا نشئت میگیرد که ما دبیر کارآمد به اندازه کافی نداریم.
تعداد دبیران ما در دروس تخصصی واقعاً محدود است و وقتی محدودند، تعداد مدارس محدودی را پر میکنند. در نتیجه بسیاری از مدارس از استفاده از این دبیران کارآمد محروم و دانشآموزان آسیبپذیر میشوند؛ به خصوص این که در دو سال اخیر نتایج کنکور با نتایج امتحانات نهایی گره خورده است.
پس چون دبیر کارآمد به اندازه کافی نداریم عملاً بخشی از دانشآموزانمان را از دست میدهیم.
نکته بعد این که به نظر میرسد ما با یک ضعف آموزشی در مقاطع پایینتر مثل متوسطه اول و ابتدایی روبرو هستیم. در مدارس نمونه دولتی به خاطر این که دانشآموزان حد نصاب نمره را نمیآورند، در بعضی از رشتهها ظرفیت پر نمیشود. مثلاً در برخی کلاسها ظرفیت ۳۵ نفر است و دانشآموز پذیرفته شده ۱۵ نفر است؛ لذا نیمی از ظرفیت برای یک رشته خاص خالی میماند. یا پذیرفتهشدن نیریزیها در مدارس تیزهوشان شهرهای دیگر در مقطع متوسطه اول به ندرت اتفاق میافتد. وقتی به آمار مدارس تیزهوشان استان نگاه میکنیم، میبینیم که مدارس ما در نیریز جزو چند مدرسه آخر استان هستند. باید به سراغ عدالت ریشهای برویم که همه دانشآموزان بتوانند از دبیر کارآمد استفاده کنند .»
الهیار گفت: «یک مقدار هم مربوط به انگیزه خود دانشآموزان است که به نظر میرسد در این زمینه کار جدی انجام نمیشود و ما در آن بخش هدایت تحصیلی نیز با مشکل روبرو هستیم. چون تعداد زیادی از دانشآموزان به خاطر فضای خانواده و جوی که وجود دارد، به سمت رشته تجربی گرایش پیدا میکنند.
خانوادهها بدون توجه به توانایی و علایق فرزندشان، ناخواسته فضای ذهنی را برایشان ایجاد میکنند که باید حتماً به رشته تجربی برود و دانشآموز هم میپذیرد. ضعف در هدایت تحصیلی و کار مشاورهای هم که در مقطع متوسطه اول وجود دارد، دلیل دیگری است که غربالگری درستی انجام نمیشود تا دانشآموز به سمت درستی برود که میتواند در آن نتایج بهتری بگیرد. »
الهیار به نقش آموزش و پرورش شهرستان در این زمینه اشاره کرد و گفت: «مدیریت آموزش و پرورش نیریز باید بتواند دبیرانی جذب کند که بتوانند سیستم آموزشی را ارتقا دهند. هر چند آنها محدودیتهایی در پذیرش و جذب دارند، اما این معضلی است که باید به دست مدیریت یا کارشناسان آموزش و پرورش حل شود. به جز جذب نیروهای کارآمد، موضوع ارتقاء نیروهای موجود با آموزشهای ضمن خدمت یا آموزشهای دورهای که گروههای آموزشی در شهرستان میتوانند برای همکاران برگزار کنند، میتواند کمک زیادی به بالا بردن سطح نظام آموزشی و توانمندی دبیرانمان کند. »
وی افزود: «بخشی هم مربوط به نگهداری دبیران کارآمد است که ما در چند سال اخیر تعداد زیادی از آنها را از دست دادهایم؛ تعدادی انتقالی گرفتند و از شهر رفتند و به جای آنها دبیران خوبی جایگزین نشده و دست شهرستان خالی مانده است.
گروههای آموزشی در آموزش و پرورش یک گروه مرجع هستند و بخشی از کارشان کمک به دبیران در هر رشته به شکل تخصصی است تا تواناییهایشان را از نظر مهارتهای تدریس، مهارتهای آموزشی و تعمیق اطلاعات افزایش دهند. اما به نظر میرسد گروههای آموزشی در چند سال اخیر کارآمدی خودشان را از دست داده و به یک گروه نظارتی تبدیل شدهاند.»
الهیار پیشنهادات و توصیههایی هم به دانشآموزان دارد، از جمله:
- تلاش برای شناسایی توانایی و علائق خود و انتخاب رشته تحصیلی مناسب در پایان دوره متوسطه اول
- هدفگذاری و تلاش آموزشی بر پایه نقاط ضعف وقوت خود از پایه دهم
- ایجاد تعادل در مطالعه دروس به صورت تستی وتشریحی
- اعتماد به خود و پرهیز از مقایسه خود با دیگران
- برنامهریزی برای رفع نیازهای آموزشی ضروری خود
