یک ضربالمثل قدیمی انگلیسی میگوید شما میتوانید اسب را به سمت آب هدایت کنید، اما نمیتوانید حیوان را مجبور به نوشیدن بکنید. از قرن شانزدهم این اصطلاح برای توصیف دشواری واداشتن افراد به عمل در جهت منافعشان استفاده میشود. اکنون، اما تحقیقات دانشمندان نشان میدهد استفاده از این عبارت برای قرنها احتمالاً اشتباه بوده و اسبها آنقدر هم کمهوش نیستند. بر اساس مطالعهای که در دانشگاه ناتینگهام ترنت انگلستان انجام شده است، اسبها توانایی فکر کردن و برنامهریزی از قبل را دارند و بسیار باهوشتر از آن هستند که دانشمندان قبلاً تصور میکردند.
لوئیز ایوانز، محقق و نویسنده اصلی مطالعه، در این باره گفت: «پیش از این تحقیقات نشان داده بود که اسبها به محرکها واکنشهای آنی نشان میدهند، آیندهنگری ندارند و برای اقدامات خود برنامهریزی نمیکنند. در حالی که مطالعه ما نشان میدهد آنها از پیامدها و نتایج اعمال خود آگاه هستند.»
محققان برای آزمایش اسبها، یک بازی ۳ مرحلهای را برای ۲۰ اسب اجرا کردند و در آخر دریافتند اسبها به نحوی روش بازی خود را عوض میکنند که بتوانند با کمترین تلاش، بیشترین جایزه را دریافت کنند.
مرحله اول بازی به این نحو بود که اگر اسبی یک تکه کارت را با پوزه خود لمس میکرد، خوراکی پاداش میگرفت.
در مرحله دوم، محققان یک چراغ خطر را به بازی اضافه کردند. به این نحو که اگر چراغ خاموش بود و اسبها کارت را لمس میکردند، به آنها یک خوراکی داده میشد.
در مرحله سوم محققان یک جریمه در نظر گرفتند؛ به این صورت که اگر چراغ روشن بود و اسبها کارت را با پوزهشان بو میکردند به آنها غذایی تعلق نمیگرفت.
محققان مشاهده کردند که اسبها در ابتدا چراغ را نادیده گرفتند و بدون توجه به روشن بودن یا نبودن چراغ، به طور بیرویه کارت را لمس میکردند. اما رفته رفته تیم پژوهشگران متوجه شد که اسبها در زمان مناسب کارت را با پوزه خود لمس میکنند تا گرفتار جریمه نشوند و بتوانند خوراکی را دریافت کنند.
محققان میگویند این تغییر فوری استراتژی نشان میدهد که اسبها دارای سطح بالاتری از استدلال شناختی، نسبت به آنچه قبلاً تصور میشد، هستند.
به گفته آنان، نوع بازی اسبها را ملزم میکرد که به گونهای هدفمند به آینده فکر کنند تا بتوانند آنچه را میخواهند به دست بیاورند.
آقای ایوانز میگوید یافته جدید میتواند به جا افتادن این ایده کمک کند که در تمرینات آمادهسازی و پرورش اسبها نیازی نیست روشهای بد یا خیلی خشن به کار گرفته شود تا عملکرد خوبی از اسبها به دست بیاید.