- همه عمرتان را صرف این بدنی که قرار است سر آخر غذای کرم‌ها شود نکنید.
صرف یک چیزی بکنید که فرشتگان می‌خواهند بردارند و ببرند
- این یک تعریف از تقواست که تمام اعمالت را روی سرت بگذاری و بروی بازار دوری بزنی و شرمنده نشوی
- خداوند این امکان را به ما داده که هر روز خودمان را اصلاح کنیم.
مغفرتی بالاتر از این هست که هر روز با محاسبه نفس، می‌توانی خودت را اصلاح کنی؟
- شیطان اگر آدمی را وسوسه کرد و بر او پیروز نشد حظ می‌کند و می‌گوید «آدم» این است.
ولی به کسی که وسوسه‌اش کرد و تسلیم شد هیچ حرمتی نمی‌گذارد و می‌گوید این، نوکر خودمان است.
- «بشنو از نی، چون حکایت می‌کند / از جدایی‌ها شکایت می‌کند»
سخن را از نی باید شنید.
از آن کس که نیست.
آن کس که هست از هوا‌های خود می‌گوید و حدیث نفس می‌کند و حکایت او شکایت از محرومیت‌ها و ناکامی‌های خاکی اوست.
یا حکایت توفیقات وهمی و خیالی که او را متکبر و مغرور می‌کند و به جور و ستم وا می‌دارد.
-، اما آن کس که بندبند وجودش را از هوا‌های خویش خالی کرده و، چون نی لب خود را بر لب معشوق نهاده و دل به هوای او و نفس او سپرده است، حکایتی دیگر و شکایتی دیگر دارد.
انبیا از جنس نی بودند.
چون به هوای دل خویش سخن نمی‌گفتند، چنانکه در قرآن در صفت رسول اکرم آمده است: و ما ینطق عن الهوی إن هو الّا وحی یوحی.
او از هوای دل خویش سخن نمی‌گوید و این (قرآن) نیست مگر آنچه به او وحی شده است.
دین‌بیان، نی مقام انسان کامل یا کمال مرتبه انسانی است که در آن مرتبه شخص هرچه گوید همان است که معشوق در او دمیده و هرچه کند همان است که فرمانش از معشوق رسیده است.
- هر چیزی آدم را یاد مشابهت‌های خودش می‌اندازد و شبیه خودش می‌کند.
اگر ما دائم چشممان به هرچیز نازیبایی بیفتد، به تدریج ذوق زیبایی از ما می‌رود بعدهم خلقمان تنگ می‌شود.
