تفاوت کیفیت و قیمت در بازار فست‌فود نی‌ریز از حق نگذریم، فست‌فود‌ها از غذا‌های پرطرفدار هستند.
از کنارشان که رد می‌شوی، گاهی بوی آن با اعصاب و روانت بازی می‌کند و در این بین، ساندویچ فلافل و کتلت از ارزانترین فست‌فود‌ها و ساندویچ‌ها به شمار می‌روند.
طی بررسی‌های انجام شده، به این نتیجه رسیدیم که قیمت اغلب فست‌فود‌ها و خصوصاً پیتزا‌ها و هات‌داگ‌ها در نی‌ریز همسان و مطابق با نرخنامه اتحادیه صنف خواربار و اغذیه و تربار است؛ از فست‌فود‌های آبادزردشت و بولوار پاسداران گرفته تا فست‌فود‌های بولوار شهید سلیمانی و خیابان طالقانی...
در این میان، اما قیمت ساندویچ فلافل و کتلت کمی نوسان دارد.
به طور مثال کتلت و فلافلی را که نرخنامه آن را ۲۹ هزار تومان اعلام کرده، در برخی مغازه‌ها به قیمت ۴۵ هزار تومان و در برخی مغازه‌ها به قیمت پایین‌تر از نرخنامه یعنی ۲۷ هزار تومان به فروش می‌رود.
پیتزا دانیال واقع در بولوار پاسداران، از فست‌فودی‌هایی است که قیمت خوراکی‌هایش مطابق با نرخنامه است؛ هرچند از قیمت‌گذاری آن راضی نیست.
می‌گوید: «به خدا بهترین جنس‌ها را استفاده می‌کنیم و اصلاً نمی‌صرفد. الان ما از محصولات دمس که بهترین مارک است استفاده می‌کنیم.
گوجه شده کیلویی ۳۵ هزار تومان و یک دانه سس می‌خریم برای هر ساندویچ ۱۵۰۰ تومان. ما دوست داریم جنس‌هایمان را ارزانتر بدهیم؛ اما مواد اولیه گران است.
الان پول گاز برای من ۳ میلیون تومان آمده و برق ۱۰ میلیون تومان؛ اجاره مغازه هم که به کنار. می‌گوییم قیمت‌ها را بالا ببرید، اما بعد از مدت‌ها نرخ ساندویچ ۲۸ هزار تومانی را کرده‌اند ۲۹ هزار تومان.
همین دیروز شیراز بودم و دیدم نرخ ساندویچ‌ها و فست‌فود‌های شیراز چقدر بالاتر از اینجا است.
اعتراض هم که می‌کنیم، می‌گویند آن‌ها کرایه‌اشان سنگین است و مجبورند، پس ما چه؟ ما باید چکار کنیم؟»
به یکی از فست‌فودی‌های بولوار شهید سلیمانی سر می‌زنیم. قیمت غذا‌ها را روی دیوار نصب کرده؛ قیمت‌هایی که با نرخنامه تفاوتی ندارد.
فروشنده هرچند اشاره می‌کند مشکل آن چنانی ندارد، اما از کم شدن مشتری‌ها چندان راضی نیست.
می‌گوید: «کلاً بازار همه چیز راکد است؛ فست‌فود‌ها هم به همین ترتیب. پس نمی‌شود زیاد به آن خرده گرفت.»
فست‌فود بیز در خیابان طالقانی از دیگر فست‌فودی‌هایی است که نرخ پیتزا‌ها و هات‌داگ‌هایش مطابق با نرخنامه است؛ اما مسئول آنجا با این موضوع موافق نیست.
محسن حائم می‌گوید: «دیدگاه مسئولان نی‌ریز نسبت به فست‌فود‌ها اشتباه است. مسئولان توقع دارند همه فست‌فود‌ها از یک مارک سوسیس، کالباس، پنیر پیتزا و... استفاده کنند تا قیمت‌های همه یکسان باشد. خب این نظر اشتباه است.
اگر این طور باشد که باید طعم همه غذا‌های نی‌ریز به یک صورت باشد.
مسئولان باید اجازه دهند هر فست‌فودی آن‌طور که می‌خواهد مارک اجناسش را انتخاب کند و به همین ترتیب قیمت‌فست‌فودهایش را افزایش دهد.
با این کار بین فست‌فودی‌ها رقابت ایجاد می‌شود و انتخاب به دست مشتری می‌افتد.
شاید کسی دوست داشته باشد در همبرهایش صد در صد گوشت استفاده کند و کسی ۵۰ درصد، خب نباید بین این دو نفر تفاوت باشد؟
نباید قیمت آن‌ها فرق داشته باشد؟
اصلاً در هر صنفی، کسی که از مواد درجه یک استفاده می‌کند و بیشتر هزینه می‌کند، حق دارد به همان میزان جنس خود را گرانتر بفروشد؛ ولی در نی‌ریز این گونه نیست.»
وی ادامه می‌دهد: «من ماهیانه ۳۰ میلیون تومان اجاره مغازه می‌دهم و سال ۹۷، ۳۵۰ میلیون تومان هزینه دکور مغازه‌ام شده است.
همیشه سعی کرده‌ام از مواد باکیفیت در کالباس‌ها و دیگر مواد خوراکی‌ام استفاده کنم.
مغازه‌های دیگری هم هستند که واقعاً کیفیت کار برایشان مهم است.
خب نباید بین این فست‌فودی‌ها و دیگر مغازه‌هایی که از جنس مرغوب استفاده نمی‌کنند، تفاوت باشد؟
امیدوارم مسئولان واقعاً در این مورد تجدید‌نظر کنند.»
در این بین، اما نرخ کتلت‌ها و فلافل‌ها کمی متغیر است.
یک فروشگاه کتلت و فلافلی، کتلت‌هایش را دانه‌ای ۴۵ هزار تومان و فلافل‌هایش را دانه‌ای ۴۰ هزار تومان می‌فروشد.
در مورد زیادتر بودن قیمتهایش نسبت به نرخنامه می‌گوید: «ما از بهترین نخود نی‌ریز برای فلافل‌هایمان استفاده می‌کنیم.
نخود اعلای نی‌ریز را می‌گیریم کیلویی ۶۰ هزار تومان.
خیلی از مغازه‌ها فلافل آماده و کارخانه‌ای درون ساندویچ می‌گذارند و می‌دهند دست مردم؛ اما ما همه چیزش را خودمان درست می‌کنیم.
قبل از چرخ‌کردن مواد، سه چهار بار آب نخود را عوض می‌کنیم تا نفخش از بین برود.»
گوجه‌هایش را نشان می‌دهد: «گوجه‌ها را ببینید، همه گوشتی و آبدار و تازه.
جنس باکیفیت می‌دهم دست مردم. به همین خاطر هم از آبادزردشت گرفته تا آخر خیابان طالقانی، همه از مشتری‌هایم هستند.»
ساندویچی شهید ذوالفقاری برخلاف مغازه قبل، ساندویچ کتلت و فلافلش را دانه‌ای ۲۷ هزار تومان و زیر قیمت نرخنامه می‌فروشد.
می‌گوید: «راضی هستم. اغلب مشتری‌هایم کسانی هستند که برای مراسم و تولد از من خرید می‌کنند و به همین دلیل فروشمان بالا است.
تعداد زیاد می‌فروشیم و سودمان را کمتر می‌گیریم. این باعث می‌شود هم من راضی باشم و هم مشتری. با این وجود از کیفیت کارمان هم نمی‌زنیم؛ می‌بینید که جلوی چشم مشتری فلافل را سرخ می‌کنم و ساندویچ را می‌پیچم.
نه سویا، نه هیچ افزودنی دیگری به فلافل اضافه نمی‌کنم.
مشتری هم زیاد دارم؛ خصوصاً مشتری فلافل، از نی‌ریز گرفته تا داراب و فسا و استهبان و سیرجان و حتی کرمان و کسانی که فلافل را دانه‌ای می‌خرند و فریز می‌کنند.
البته از حق نگذریم، بعضی از ساندویچی‌ها حق دارند قیمت ساندویچ‌هایشان را گرانتر بفروشند.
من اینجا و در این مغازه کوچک، سه میلیون تومان بیشتر اجاره نمی‌دهم؛ اما خیلی از فست‌فود‌ها کرایه مغازه‌شان بالا است.»
فست‌فودی نایفل در خیابان سرداران کتلت‌هایش را ۳۷، فلافلش را ۳۵ و بندری‌اش را ۶۰ هزار تومان می‌فروشد.
می‌گوید: «مواد باکیفیت استفاده می‌کنیم و اجاره مغازه‌مان بالا است.
نان‌هایمان هم کنجدی و بزرگتر از سایز‌های معمولی است. جنس‌هایمان هم همگی خانگی و دست‌ساز هستند.
هر کس برای یک بار از ساندویچمان بخورد، مشتری‌اش می‌شود؛ خصوصاً از گردلقمه‌مان که در نی‌ریز هیچ‌کس جز ما آن را کار نمی‌کند.
همین گردلقمه را بنا داشتیم ۷۵ هزار تومان قیمت بگذاریم؛ اما برای این که انصاف را رعایت کنیم، زده‌ایم ۶۵ هزار تومان.»
ساندویچی تپلی آقای پورپاریزی در کنار استادیوم نیز ساندویچ‌هایش را زیر قیمت نرخنامه می‌فروشد؛ کتلت و فلافل‌هایش را ۲۷، بندری‌ها را ۴۵ و همبر مخصوصش را ۸۰ هزار تومان.
می‌گوید: «دو ماهی بیشتر نیست مغازه‌ام را راه انداخته‌ام و به همین دلیل قیمت‌ها را پایین زده‌ام.
اما شاید تا یک ماه دیگر کمی قیمتشان را تغییر دادم؛ مثلاً ۳۰ هزار تومان. کتلت و فلافل‌ها را هم خودم آماده می‌کنم و دست‌ساز هستند.»
*****
در این بین، اما رئیس اتحادیه صنف خواربار و اغذیه و تربار که خود این نرخنامه را تنظیم کرده، معتقد است نرخنامه باید آزاد و دست خود واحد صنفی باشد.
مجید کاویانی می‌گوید: «نرخ دستوری نتیجه خوبی ندارد و وقتی انتخاب دست خود مشتری باشد، قیمت‌ها خود به خود تنظیم می‌شود.»
او ادامه می‌دهد: «فست‌فود از نظر قانون جزو کالا‌های گروه سه است. قیمت یک فست‌فود در هر مغازه بر پایه کیفیت و مکان مناسب و اجاره‌اش ممکن است متفاوت باشد.
اما مسئله اجاره مکان در این نرخ دستوری دیده نشده است.»
می‌گوید: «ما از جهت هماهنگی بین نرخها، یک نرخنامه برایشان درج کرده‌ایم که حتی از لحاظ قانونی صحیح نیست.
در واقع نرخنامه باید دست خود واحد صنفی باشد و او می‌تواند خودش قیمت درج کند. وظیفه نظارت و کنترل بر واقعی بودن نرخی که درج کرده، اما به عهده ما و بازرسی اتاق اصناف است.»
کاویانی عنوان می‌کند: «شهر‌های دیگر این طور نیست.
مثلاً شیراز بر پایه مواد مصرفی در فست‌فود و مکان آنجا ممکن است قیمت‌ها خیلی متفاوت باشد.
ما در حال تلاشیم که این اتفاق در نی‌ریز هم بیفتد و نرخها کلاً آزاد شود و دستوری نباشد.
این کار از نظر قانونی قابل انجام است؛ بند قانونی داریم که این‌ها جزو گروه سه هستند و نرخ باید فقط توسط خود واحد صنفی بر پایه درجه‌بندی آنالیز و استهلاک و اجاره مکان تعیین شود.»
وی در عین حال می‌گوید که واحد‌های صنفی فست‌فود نرخنامه را رعایت می‌کنند: «ما سعی کرده‌ایم نرخنامه را بر پایه بهترین کیفیت درج کنیم.
بعضی‌ها حتی سعی کرده‌اند نسبت به نرخنامه تخفیف هم بدهند؛ اما فعلاً کسی بیشتر از نرخنامه ارائه نداده است.
نرخِ بیشتر به شرط استفاده از مواد بیشتر و بهتر، از نظر ما قابل قبول است؛ اما از نظر تعزیرات نه.
ما گفته‌ایم این نرخنامه پایه اصلی است و مثلاً همبر دستی مخصوص با صد گرم گوشت باید این قیمت باشد.
حال اگر کسی ۲۰ گرم بیشتر گوشت استفاده کند، می‌تواند به قیمت بیشتری بدهد؛ البته باید آنالیز آن مشخص شود و این طور هم نیست که هر نرخی بخواهند درج کنند.»
رئیس اتحادیه صنف خواربار و اغذیه و تربار ادامه می‌دهد: «البته بعضی فست‌فودی‌ها هم می‌گویند شاید با آزادشدن نرخ کارشان سخت‌تر شود.
وقتی صاحب مغازه خود نرخ بدهد، باید آنالیز آن هم مشخص باشد و بتواند بازرسی اتاق اصناف را توجیه کند که این قدر هزینه کرده‌ام.»
وی می‌گوید: «به نظر من نرخنامه باید هفتگی و بر پایه تغییر قیمت مواد اولیه تغییر کند.
اما متأسفانه برای گرفتن تأییدیه نرخنامه جدید، با ما همکاری خوبی نمی‌شود.
این باید دست رئیس اتحادیه باشد تا بر پایه گران‌شدن مثلاً گوشت، سریع آن را به روز کند.»
