اسناد، ایمیل‌ها و مصاحبه‌های موجود حاکی از آن است که مقامات اسرائیلی از یک سال پیش سند نقشه حمله حماس را در اختیار داشتند؛ اما مقامات نظامی و اطلاعاتی اسرائیل این طرح را زیادی بلندپروازانه فرض کرده و عملیاتی شدن آن از سوی گروهی به قد و قواره حماس را دشوار ارزیابی کرده بودند. اما کجای کار اشتباه بود؟ بنا به گزارشی که روزنامه آمریکایی نیورک‌تایمز منتشر کرد، نقشه عملیات حماس حدودا ۴۰ صفحه داشته و مقامات اسرائیلی آن را با اسم رمز «دیوار شهر اریحا» می‌شناسند.
این سند مرگبارترین روز حمله در تاریخ اسرائیل را ریز به ریز و نکته به نکته ترسیم کرده است، البته بی‌آنکه تاریخ مشخصی برای آغاز چنین حمله‌ای قید شده باشد. این محتوای ترجمه شده که توسط نیویورک‌تایمز مورد بررسی قرار گرفته، یک حمله روشمند برای درهم شکستن استحکامات اطراف نوار غزه، تصرف شهر‌های اسرائیل و حمله به پایگاه‌های کلیدی نظامی را به تصویر می‌کشد.
نقشه عملیات دارای چه جزئیاتی بوده است؟
به نظر می‌رسد آنچه که در روز هفتم اکتبر روی داد اجرای مو به موی همین سند بوده است. این سند اشاره می‌کند که در ابتدا باید یک رگبار راکتی انجام شود، سپس هواپیما‌های بدون سرنشین برای از کار انداختن دوربین‌های امنیتی و مسلسل‌های خودکار در امتداد مرز پرواز می‌کنند، و افراد مسلح هم همزمان به طور دسته جمعی با پاراگلایدر، موتورسیکلت و پیاده به داخل خاک اسرائیل هجوم می‌آورند. چیزی که عینا در روز هفتم اکتبر اتفاق افتاد.
علاوه بر این‌ها، این طرح شامل جزئیاتی در مورد مکان و تعداد نیرو‌های نظامی اسرائیل، مراکز ارتباطی و سایر اطلاعات حساس بود و همین مسئله این سؤال را مطرح می‌کند که اصلاً حماس چگونه توانسته این اطلاعات را به دست آورد و نکند که اطلاعات از داخل تشکیلات امنیتی اسرائیل درز کرده باشد.
به گزارش نیویورک‌تایمز، این سند جهت استحضار به اطلاع و رؤیت بسیاری از رهبران نظامی و اطلاعاتی اسرائیل می‌رسد، اما کارشناسان ذیربط به این نتیجه می‌رسند که حمله‌ای در این مقیاس و با این سطح از جاه‌طلبی، از توانایی‌های حماس خارج است.
البته مشخص نیست که آیا بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل یا دیگر رهبران ارشد سیاسی نیز این سند را دیده‌اند یا خیر.
در ماه ژوئیه، یعنی چند ماه بعد از رؤیت این سند و درست سه ماه قبل از آغاز حملات، یک تحلیلگر کهنه‌کار آژانس اطلاعات اسرائیل، هشدار می‌دهد که حماس یک تمرین آموزشی یک روزه ضربتی انجام داده که شبیه به مطالب سند مذکور است.
این تحلیلگر در قالب ایمیل‌های رمزگذاری شده می‌نویسد که «من کاملاً این موضوع را رد می‌کنم [که برخی معتقدند]که این سناریو تخیلی است.» او در ایمیل خود می‌نویسد که این تمرین آموزشی حماس کاملاً با «محتوای سند دیوار اریحا» مطابقت دارد. او در ادامه اشاره می‌کند که «این نقشه برای شروع جنگ طراحی شده است و فقط حمله به یک روستا نیست.»
مقامات اسرائیلی به طور خصوصی اعتراف می‌کنند که اگر ارتش این هشدار‌ها را جدی می‌گرفت و نیرو‌های کمکی قابل توجهی را به سمت جنوب هدایت می‌کرد، اسرائیل می‌توانست شدت حملات را کم کند یا حتی از آن‌ها جلوگیری کند. عملیات طوفان الاقصی در هفتم اکتبر در حال حاضر به عنوان بدترین شکست اطلاعاتی اسرائیل از زمان حمله غافلگیرانه‌ای است که منجر به جنگ اعراب و اسرائیل در سال ۱۹۷۳ شد.
پشتوانه همه این ناکامی‌ها یک باور نادرست و مهلک بود؛ اینکه حماس فاقد توانایی حمله است و جرئت انجام این کار را نخواهد داشت. مقامات گفتند که این باور آنقدر در دولت اسرائیل ریشه دوانده بود که آن‌ها شواهد جلوی چشمشان را هم نادیده گرفتند.
سند دیوار شهر اریحا تنها یکی از چندین نمونه از طرح‌های حمله حماس در طول این سال‌ها است. به عنوان مثال، در یک یادداشت وزارت دفاع اسرائیل به سال ۲۰۱۶، که به رؤیت روزنامه تایمز رسیده است، آمده: «حماس قصد دارد رویارویی بعدی را به داخل خاک اسرائیل بکشاند».
در این یادداشت آمده است که چنین حمله‌ای به احتمال زیاد شامل گروگان‌گیری و «اشغال یک محله اسرائیلی (و شاید حتی تعدادی از جوامع)» خواهد بود.
«به یک باره وارد دروازه اصلی شهر آنان شوید»
اسم این سند به خاطر استحکامات باستانی دور شهر اریحا در کرانه باختری امروزی نامگذاری شده بود. جزئیات حمله حماس در این سند از این واضح‌تر نمی‌شد. به عنوان مثال، این گزارش جزئیات حملات راکتی برای پرت کردن حواس سربازان اسرائیلی و فرار آن‌ها به پناهگاه‌ها را شرح داده است.
بر طبق این نقشه، نیرو‌های حماس سپس ۶۰ نقطه از دیوار مرزی را می‌شکنند و از مرز به خاک اسرائیل هجوم می‌برند.
این سند با آیه ۲۳ سوره مائده در قرآن شروع می‌شود که ترجمه فارسی آن می‌شود «شما [به یک‌باره]وارد دروازه [اصلی شهر آنان]شوید و هنگامى‌که وارد شدید، پیروز خواهید شد.»
در رزمایش یک روزه‌ای که حماس در ماه ژوئیه ترتیب داده بود، جنگجویان حماس از همان آیه قرآن استفاده کردند. همچنین این آیه از روز هفتم اکتبر به طور گسترده در فیلم‌ها و بیانیه‌های تبلیغاتی حماس استفاده شده است.
یکی از مهمترین اهداف ذکر شده در این سند، تسخیر پایگاه نظامی اسرائیل در کیبوتص رعیم بود که محل استقرار لشکر غزه است؛ لشگری که قرار بود مسئول حفاظت از منطقه باشد. پایگاه‌های دیگری که تحت فرمان لشکر قرار داشتند نیز در فهرست حمله قرار گرفتند. حماس این هدف را نیز در هفتم اکتبر عملیاتی کرد و به رعیم یورش برد و بخش‌هایی از پایگاه را در نوردید.
اشتباه اسرائیل کجا بود؟
نیویورک تایمز در مطلب خود می‌نویسد که مقامات گفته‌اند که جسارت این طرح به قدری زیاد بود که موجب شد آن را دست کم بگیرند. به هر حال همه ارتش‌ها از این طرح‌ها می‌نویسند و خیلی اوقات آن‌ها را عملیاتی نمی‌کنند.
مضافاً این که مقامات اسرائیلی ارزیابی کرده بودند که حتی اگر حماس حمله کند، ممکن است چند ده نیرو بیشتر نداشته باشد، نه اینکه صد‌ها نفر در نهایت حمله کنند.
اسرائیل نیز نتوانست به درستی حماس را نیت‌خوانی کند. این گروه برای گرفتن مجوز ورود فلسطینی‌ها برای کار در اسرائیل مذاکره کرده بود. مقامات اسرائیلی این مذاکرات را نشانه‌ای در نظر گرفته بودند که خب پس حماس به دنبال جنگ نیست.
البته دفتر وزیر دفاع اسرائیل در سپتامبر ۲۰۱۶، یادداشت فوق محرمانه‌ای را تنظیم کرده بود که حماس تسلیحات پیچیده، دستگاه‌های مسدود کننده موقعیت‌یاب و پهپاد خریداری کرده است. وزارت دفاع اسرائیل همچنین اعلام کرده بود که حماس در یک دوره دو ساله ۶ هزار نفر را به صفوف خود اضافه کرده و نیروی جنگی خود را به ۲۷ هزار نفر رسانده است. بر اساس این یادداشت، حماس به دنبال این بوده که تا سال ۲۰۲۰ شمار نیرو‌های خود را به ۴۰ هزار نفر برساند.
موسی ابومرزوق عضو ارشد حماس گفت: می‌خواهیم بخشی از سازمان آزادی بخش فلسطین باشیم و به اصول این سازمان احترام خواهیم گذاشت.
آقای ابومزروق،
باعث افتخارید که خودتان را از بند دولتهای خناس که هدفشان فقط به کشتن دادن مردم بیگناه غره است رها می‌کنید فرصت را از دست ندهید فوراً اسلحه را زمین بگذارید گروگانها را آزاد کنید بهانه را از اسرائیل جنایتکار بگیرید...