هفته گذشته انتخاب فیلم نگهبان شب ساخته رضا میرکریمی به عنوان نماینده ایران برای معرفی به اسکار «شاخه بهترین فیلم بین‌المللی» با جنجال زیادی در بین اهالی سینما روبرو شده است. برخی بر این اعتقادند که فیلم نگهبان شب هیچ شانسی برای راهیابی به لیست ۱۵ فیلم انتخابی اولیه اسکار ندارد و حتی مخالفت و موافقت با آن به جناح بندی‌های سیاسی هم کشیده شد.
فارغ از هرگونه جناح‌بندی و با نگاهی واقع‌بینانه باید گفت، مهمترین قضیه‌ای که باید مدنظر داشته باشیم این است که فیلم انتخاب شده برای معرفی به اسکار چه پشتوانه بین‌المللی داشته است؟ یعنی چه کمپانی در آمریکا پخش فیلم را عهده‌دار است؟
برخلاف سایر جوایز اسکار، جایزه اسکار بهترین فیلم بین‌المللی- که پیشتر اسمش بخش بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان بود- به شخصی خاص اعطاء نمی‌شود و گرچه کارگردان اثر آن را دریافت می‌کند، اما در واقع جایزه به طور کل متعلق به کشور فرستاده فیلم به آکادمی محسوب می‌شود.
در مرحله مقدماتی ۱۵ فیلم انتخاب شده و در مرحله بعد ۵ فیلم که از میان آن‌ها فیلم برنده اسکار بین الملل مشخص خواهد شد.
بر پایه تجربه ادوار گذشته فیلم‌هایی مناسب ارائه هستند که معمولاً در جشنواره‌های معتبر جهانی به نمایش درآمده و یک شناخت بین‌المللی قبلی از آن‌ها به وجود آمده است.
جشنواره‌هایی مانند کن، ونیز، برلین، لوکارنو و تورنتو از مهمترین آن‌ها هستند و بعد از آن‌ها جشنواره‌های الف جهانی را می‌توان در این زمره دانست.
قدرت و اعتبار کمپانی پخش کننده و ایجاد کمپین تبلیغاتی برای معرفی فیلم در آمریکا از نکات مهم این ماجراست.
چه‌بسا اگر کمپانی آمازون پخش آمریکای شمالی فیلم «فروشنده» فرهادی را در اختیار نداشت، شاید سرنوشت اسکار دوم در کارنامه ایران به گونه‌ای دیگر رقم می‌خورد.
هر فیلمی که بتواند در آمریکا کمپانی پخش کننده قویتری داشته باشد از شانس بالاتری برخوردار است.
پرسش این است که سازمان سینمایی، بنیاد فارابی یا هر نهاد دیگری آیا هیچ کمک و حمایتی از پخش و دیده شدن نماینده ایران در این عرصه بزرگ سینمای جهان کرده‌اند؟ و آیا اصلاً در این زمینه قدرتی و توانی برای انجام کاری دارند؟
تاکنون ۵ فیلم ایرانی موفق شده‌اند تا نام خود را در جمع نامزد‌های شاخه فیلم بین‌الملل اسکار قرار دهند.
تمام این ۵ فیلم نیز پخش‌کننده برتر جهانی داشتند.
«بچه‌های آسمان» در دوره هفتاد و یکم با میرامکس، «جدایی نادر از سیمین» در دوره هشتاد و چهارم با سونی پیکچرز کلاسیکس، «فروشنده» در دوره هشتاد و نهم با ممنتوفیلمز، «خورشید» در دوره نود و سوم با سلولوئیددریمز و «قهرمان» در دوره نود و چهارم با آمازون استودیوز قرارداد داشتند و این استودیو‌ها موفق شدند تا بیشترین میزان تبلیغات و اکران را برای این فیلم‌ها در نظر بگیرند.
سال گذشته فیلم «جنگ جهانی سوم» با وجود آن که در جشنواره ونیز حضور داشت و حتی دو جایزه هم گرفته بود به همین لیست ۱۵ فیلم مقدماتی راه پیدا نکرد.
دلیل این که می‌گوییم نگهبان شب شانسی برای اسکار امسال ندارد کاملاً ساز و کار سینمایی دارد.
