چرا سد چشمه عاشق روز به روز بی‌آب‌تر می‌شود؟ 
عکس: نارنما سال 1397
سال ۱۳۹۵ بود، چند ماه قبل از افتتاح رسمی سد چشمه عاشق.
بارندگی بسیار شدید جنوب فارس را با خود بُرد و شرق استان را با بارندگی‌های عجیب و غریب روبرو کرد.
گوراب ریزاب به ناگهان از هم گسیخته شد و این روستا به زیر آب رفت.
حجم آب ورودی سد چشمه عاشقِ ۶۰ میلیون مترمکعبی به حدی بود که قبل از بهره‌برداری بیش از ۴۳ میلیون متر مکعب آب را در خود دید.
پس از آن وزیر نیرو با آب و تاب آمد و در اردیبهشت ۱۳۹۶ سد را افتتاح کرد. حجم سنگینی آب پشت سد به حدی بود که نقشه‌های فراوانی برای آن ریخته شد از گل‌گهر که خود را طالب این آب نشان داد تا فولاد غدیری که پیشاپیش مبلغ ۷ میلیارد تومان برای انتقال آب سد به فولاد به آب منطقه‌ای پرداخت نمود.
۶ سال می‌گذرد و روزبه‌روز حجم آب پشت سد کم می‌شود و هر ساله نیز حدود ۳ میلیون متر مکعب آب کشاورزی از دل این سد تخلیه می‌گردد.
کار به جایی رسید که گل‌گهر خیلی زود پای خود را از این سد کنار کشید البته برخی‌ها می‌گفتند فشار مسئولان و مردم عامل این مسئله بوده است. بعد از آن فولاد نیز روی این سد حسابی باز نکرد و بنا شد تا آب خود را از خط انتقال آب خلیج فارس تأمین کند و حالا حجم آب پشت سد به ۷.۹۸ میلیون متر مکعب رسیده است و بر پایه آمار اعلامی آب منطقه‌ای فارس در حال حاضر ورودی آب به این سد صفر می‌باشد و میزان بارندگی ثبت شده در آن منطقه ۵۴.۸ میلی‌متر می‌باشد. یک میلیون متر مکعب از این آب غیرقابل استفاده و برای پایداری سد می‌باشد که به اصطلاح حجم مرده نامیده می‌شود.
گویا سد چشمه عاشق رسم عاشق‌کشی را به خوبی یاد گرفته و اینگونه عاشقان آب را نا امید کرده است.
چشمه عاشق سدی پر ریسک
رئیس منابع آب شهرستان نی‌ریز معتقد است تمام بررسی‌های فنی تا قبل از ایجاد یک سد انجام شده است. مشاورینی در سطح یک تمام عوامل لازم برای سد سازی از جمله زمین‌شناسی، آب و هوا، اقلیم‌شناسی، فرهنگ آن منطقه و دیگر فاکتور‌ها را بررسی کرده‌اند و این سد ساخته شده است.
من نمی‌توانم با یک حساب سر انگشتی بگویم که سد آینده‌ای مطمئن دارد یا خیر؟
عبداله خیراندیش می‌گوید: همان‌گونه که دیدید به دلیل ریسک‌پذیر بودن سد چشمه عاشق سهم صنعت از آب این سد حذف شد و کارخانه‌های فولاد و سیمان به دنبال منابع آبی دیگری هستند. همین نشان دهنده آن است که نباید روی این سد حساب ویژه‌ای باز کرد.
چشمه عاشق نمی‌تواند آب شرب شهرستان را تأمین کند
با رئیس پیشین منابع آب نی‌ریز که سال‌های سال در این شهرستان بود و در مراسم افتتاحیه سد نیز حضور داشت گفتگو کردیم، او در حال حاضر در اداره کل در شیراز مشغول به کار است.
فریدون حیدری چشمه عاشق را سدی با ریسک خیلی بالا معرفی کرد و گفت: در سال ۱۳۹۵ بارندگی خوبی آمد همراه با سیلاب‌های عجیب و غریب و ۴۱ میلیون مترمکعب آب پشت سد جمع شد، اما بعد از آن مشخص شد که این سد دارای دبی پایداری نیست.
من اعتقاد دارم که نباید بر روی این سد حساب ویژه‌ای باز کرد و حتی احداث تصفیه‌خانه برای این سد در جهت تأمین آب شرب شهرستان نی‌ریز و دیگر مناطقی که برای آن مشخص شده، اشتباهی بزرگ می‌باشد.
با توجه به حقابه‌های کشاورزی که هر سال بین ۳ تا ۴ میلیون به کشاورزان داده می‌شود شاید این سد بتواند بخشی از آب شرب روستا‌های اطراف را تأمین کند و قابل توجیه باشد، اما اینکه به دنبال آن باشیم تا حجم زیادی از آب شرب شهرستان را تأمین کند، انتظاری بی‌مورد است.
وی با بیان اینکه پیش‌بینی‌های احداث این سد قبل از انقلاب شده است گفت: عوامل مختلفی در وضعیت حال حاضر سد به وجود آمده است به عنوان نمونه در آن زمانی که تحقیقات انجام می‌شد تبخیر آب ۱۰۰۰ میلی‌متر بود، اما الان به ۳۰۰۰ میلی‌متر رسیده است، دما افزایش یافته، مناطق مختلف حوضه آبریز خشک شده‌اند و سیلاب‌های کمی وارد سد می‌شوند.
رئیس پیشین منابع آب شهرستان نی‌ریز در ارتباط با سد رودبال گفت: آن سد نیز وضعیتی بهتر از سد چشمه عاشق ندارد و با وجود اینکه حجم سد ۸۲ میلیون مترمکعب است، اما متأسفانه فرار آب بسیار زیادی دارد و خیلی سریع به واسطه‌ی مناطق آهکی و سطح آب، پایین می‌رود و نمی‌توان روی آن برای تأمین آب شرب حساب ویژه‌ای باز کرد.
آب پشت سد رودبال در حال حاضر ۱۹.۸۷ میلیون متر مکعب است.
او در ارتباط با وضعیت فعلی آب شرب شهر نی‌ریز گفت: فعلاً منطقه پلنگان در نی‌ریز حریم ۲۵ ساله اعلام شده و حفر چاه ممنوع است و به نظر می‌رسد از منابع آب مناسبی برخوردار باشد و حداقل تا ۸-۷ سال آینده با بحران آب روبرو نخواهید شد.
گزارش: محمد جلالی
