3 اقامتگاه بومگردی و 600 مسافر در 6 ماه در شش ماهه نخست امسال ۶۰۰ مسافر به نی‌ریز آمده‌اند و در ۳ اقامتگاه این شهرستان سکونت کرده‌اند.
بی‌شک یکی از مسائلی که باعث رونق یک شهر می‌شود، طبیعتاً جاذبه‌ی توریستی و صنعت گردشگری آن شهر است.
نی‌ریز یکی از شهرستان‌های کهن و باقدمت استان فارس است، شهری که شاید اگر کمی در این مورد بیشتر به آن بهاء داده شود، می‌تواند گردشگران بیشتری را به خود جذب کند.
در همین زمینه گفتگویی با حمیدرضا هادی رئیس اداره میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی نی‌ریز انجام دادیم که در ادامه می‌خوانید.
بومگردی چیست؟
رئیس میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی نی‌ریز ابتدا به تعریف بومگردی می‌پردازد.
ببینید! گاهی افراد از محیط شهرنشینی و زندگی ماشینی خسته می‌شوند و دوست دارند برای مدتی محیط آرام، سنتی و دلچسب زندگی سنتی را نیز تجربه کنند و از غذاها، گفتگو با روستائیان، گشت در فضای بکر روستا و مشارکت در کار‌های روزمره جامعه محلی و سنتی روستا لذت ببرند.
بوم گردی دقیقاً یعنی اینکه ما چند ساعت یا چند روز را در یک زندگی دیگر در روستا یا یک اقامتگاه سنتی و محلی با همان اتاق‌های کاهگلی، حضور در مطبخ‌های قدیمی و پخت غذا روی آتش، سادگی زندگی میزبان و صفا و صمیمیت جامعه محلی و... را تجربه کنیم مسلماً هر بوم و اقلیم؛ فرهنگ، آداب و سنن، غذا، پوشش و لهجه‌ی خاص خود را دارد.
سه اقامتگاه دارای مجوز
در حال حاضر سه اقامتگاه دارای مجوز بهره‌برداری در نی‌ریز داریم سرای آبی‌بی، سرای جاوید و اجاق آقابزرگ در مشکان که این سه خانه دارای مجوز هستند. پنج خانه‌ی دیگر نیز درشهرستان موافقت اولیه را گرفته‌اند که احتمالاً تا قبل از عید یکی از این اقامتگاه‌ها به بهره‌برداری برسد و البته به بهره‌برداری نرسیدن بعضی از این اقامتگاه‌ها به خاطر عدم تجهیز و تکمیل مجموعه، پاسخ نگرفتن استعلام و یا فراهم نکردن شرایط برخی از ادارات مختلف مانند آتش‌نشانی، بهداشت، اماکن و... است و باید جواب مثبت این ادارات جهت اخذ پروانه بهره‌برداری به این اداره ارائه شود.
۶۰۰ اقامت در ۶ ماه
هادی در رابطه با تعداد میهمانانی که به نی‌ریز آمده‌اند گفت: میهمانان بصورت مناسبتی و پذیرایی و شرکت در برنامه‌های اجرایی بیش از ۶۰۰۰ نفر و اقامتی حدود ۶۰۰ نفر بوده‌اند.
نرخ‌گذاری بومگردیهای نی‌ریز
او در رابطه با نحوه‌ی نرخ‌گذاری خانه‌های بوم گردی گفت: نرخ‌گذاری اقامتگاه‌های بومگردی با توجه به بوم و منطقه‌اشان، نحوه‌ی پذیرایی و مکان اقامت‌شان در اقصی نقاط کشور متفاوت است. در این مورد یک نرخ کلی توسط هیأت مدیره جامعه حرفه‌ای اقامتگاه‌های بومگردی هر استان که منتخب مدیران اقامگاه‌ها می‌باشند بر پایه درجه اقامتگاه تعیین و ابلاغ می‌شود، سپس اقامتگاه‌هایی که خدمات متفاوت ارائه می‌کنند و اعتراضی بر این نرخنامه داشته باشند بسته به نوع پذیرایی، نوع بافت سنتی و بعضاً برنامه‌های که در کنار اقامت و پذیرایی مانند گشت‌های نیم‌روزه و... که در برنامه‌اشان دارند، می‌توانند درصدی به نرخ مصوب با استناد به خدمات متفاوت و پذیرش میهمان اضافه نمایند که در صورت استانداردسازی اقامتگاه‌ها نرخ‌ها به صورت اختصاصی برای هر اقامتگاه و خدمات آن تعیین می‌شود. به طور مثال یک شب اقامت در اقامتگاه روستایی با یک وعده صبحانه، ناهار و شام با مواد ارگانیک و گشت نیم روزه در طبیعت یا دیدن آثار تاریخی روستا با خدمات یک اقامتگاه در فضای شهری متفاوت است و در واقع این نوسان قیمت به خاطر تفاوت در خدمات و نحوه پذیرایی با مواد غذایی ارگانیک و تفریح همراه با راهنمای محلی است بنابراین قیمت در تمامی اقامتگاه‌های بومگردی با توافق میهمان جهت دریافت خدمات متفاوت‌تر تعیین می‌گردد.
معرفی اقامتگاه‌های نی‌ریز
هادی در پاسخ به این سؤال که برای معرفی بومگردیهای نی‌ریز در سایت‌های معتبر بومگردی چه کرده و آیا بومگردیهای نی‌ریز در این سایت‌ها وجود دارد؟ گفت: ببینید سایت‌هایی در این زمینه وجود دارند که خودشان بنا به برنامه، طرح تبلیغاتی و اقتصادی خود با هتل‌ها، اقامتگاه‌ها، مهمان‌سراها، پانسیون‌ها، وارد مذاکره شده و در ازای دریافت مبالغی آدرس و شماره تماس و امکانات تأسیسات گردشگری را تبلیغ کرده و حتی امکان رزرو این تأسیسات را فراهم می‌کنند مثل سایت شب، ایران بومگردی، رادار ۳۶۱، بلد، لیدوما تریپ، نشان، کوچیتا و... که با جستجو در آن‌ها می‌توانید بوم گردی‌های نی‌ریز را مشاهده کنید.
این اداره به طور کلی به معرفی شهرستان، آثار تاریخی و... می‌پردازد که معرفی این تأسیسات گردشگری را نیز شامل می‌شود و مدیران خود اقامتگاه‌ها و تأسیسات گردشگری هستند که با فراهم ساختن امکانات و اجرای برنامه‌های خاص و خلاقانه و یا بستن یک برنامه سفر یا پکیج تور می‌توانند تبلیغ و میهمانان بیشتری را میزبان باشند. این یک برنامه کاملاً شخصی است و به صورتی نیست که چنین سایت‌هایی از ما بخواهند مکان‌های بومگردی را به آنان معرفی کنیم و اگر درخواست کنند قطعاً همکاری خواهیم نمود، ولی در خصوص تأیید این اماکن و اصالت مجوز و خدمات با این اداره در تماس هستند و پس از تائید نسبت به تبلیغ و ... اقدام می‌نمایند.
بنده همیشه به مدیران این اقامتگاه‌ها گفته‌ام که با حفظ اصالت‌های خود سعی کنید برنامه تعریف کنید و متفاوت باشید چرا که وجود یک تفاوت در دو منطقه است که یک سفر شکل می‌گیرد.
جایگاه جشنواره‌های مختلف در نی‌ریز
از او پرسیدیم: با توجه به اینکه از پیک کرونا گذر کرده‌ایم برای شناخت شهرستان نی‌ریز، در فصول مختلف (مانند فصل انار) چرا جشنواره‌ی برگزار نمی‌کنید؟ گفت: همانطور که رشته‌ی گردشگری رشته‌ای بین بخشی است، برنامه‌های فرهنگی و اجرایی که قرار است در حوزه گردشگری نماد و بازخورد بیرونی داشته باشد نیز بین بخشی است، یعنی بدین صورت نیست که به عنوان مثال اداره میراث فرهنگی بگوید من به تنهایی می‌خواهم جشنواره انار برگزار کنم وقتی می‌گوییم جشنواره انار برگزار کنیم باید یک هم افزایی بین نهاد‌ها و اداراتی همچون فرمانداری، دفتر نماینده مجلس، جهاد کشاورزی، اداره صمت، میراث فرهنگی، فرهنگ و ارشاد اسلامی، تعاون روستایی و... و بخش خصوصی منتفع از محصول انار و دیگر داشته‌های نی‌ریز باشد که بتوان برنامه را اجرا و بخشی از منابع مالی را نیز تأمین کرد.
به طور مثال سال گذشته جلسه‌ای در اداره صمت برگزار شد که پیشنهاد اجرای جشنواره انار مطرح گردید. بنده بخشی از کار‌های اجرا شده و اقلام تهیه شده فرهنگی که در جشنواره انار سال ۹۱ تهیه شده بود ارائه دادم و همه دوستان موافق برگزاری جشنواره بودند، ولی محدودیت منابع مالی مانع از اجرای کار شد.
امیدواریم با حمایت فرمانداری محترم و مشارکت بخش خصوصی به عنوان مسئولیت‌های اجتماعی نه تنها جشنواره انار بلکه بتوان مجموعه‌ای از رویداد‌های شهرستان را تعریف و اجرا کنیم.
برگزاری جشنواره‌ها مثل جشنواره انار یک بهانه است برای معرفی شهرستان و داشته‌های آن به عنوان مثال در جشنواره انار قشر خاص و صنف مرتبط با موضوع جشنواره‌ها هستند که مطالب علمی جشنواره (مثلاً کرم گلوگاه انار) و یا دیگر مطالب مرتبط را دنبال می‌کنند، ولی این حواشی جشنواره‌ها مثل: نمایشگاه‌های صنایع دستی، نمایشگاه صنایع مختلف شهرستان، نمایشگاه محصولات کشاورزی، نمایشگاه محصولات بومی و صنعتی انار، بازی‌های بومی محلی، نمایشگاه‌های هنری، تهیه مشتقات انار همچون رب انار، رنگرزی و... جذابیت ایجاد می‌کند و باعث جذب میهمانانی از سایر نقاط به این شهرستان می‌شود.
البته جشنواره‌های این چنینی در صورت اجرای هر ساله و مشخص بودن تاریخ اجرای آن می‌تواند باعث جذب گردشگر و برنامه‌ریزی دفاتر خدمات مسافرتی برای برگزاری یک تور به مقصد این جشنواره‌ها و شهرستان مجری باشد.
تعطیلی ادارات و مدارس در پنج‌شنبه‌ها می‌تواند فرصت خوبی باشد که رویداد‌های تک زمانی و تک مکانی را تعریف و اجرا نمود که البته همکاری سایر دستگاه‌ها را لازم داریم در همین راستا اخیراً جشنواره‌ها و رویداد‌هایی که در نی‌ریز می‌تواند برگزار شود به فرمانداری و اداره کل نیز اعلام کردیم تا در تقویم رویداد‌های استان گنجانده و در صورت همکاری مجموعه شهرستان اجرایی شود.
روز نی‌ریز
این مسئول اداره ادامه داد: من فکر می‌کنم این ما هستیم که باید رویداد‌ها را تعریف کنیم. من بار‌ها در جلسات شورای اداری و دیگر جلسات گفته‌ام ادارات می‌توانند مراسم فرهنگی‌اشان (هرچند مختصر) را در محوطه آرامگاه استاد میرزا احمد نی‌ریزی برگزار کنند و این برنامه‌ها در یک تاریخ تثبیت تا تبدیل به یک رویداد شود و یا پیشنهاد دادم سالروز برگزاری کنگره احمد نی‌ریزی (۵ خرداد)، ۹ اَمرداد ماه سالروز ثبت اولین اثر تاریخی شهرستان (مسجد جامع کبیر) یا هر تاریخ خاص دیگر را به عنوان «روز نی‌ریز» معرفی و اجرای برنامه به طور ثابت هر ساله داشته باشیم.
همانطور که شهرستان‌های همجوار ما بطور ثابت سالانه روزی به عنوان روز شیراز (۱۵ اردیبهشت)، روز استهبان (۷ مهر) و روز داراب (۵ فروردین) دارند و هر ساله برنامه‌هایی را اجرا می‌کنند.
در بحث رویداد‌ها امسال برای اولین بار با تدبیر آموزش و پرورش نی‌ریز و همفکری و همکاری این اداره برنامه بوم مدارس همزمان با هفته میراث فرهنگی در محوطه آرامگاه استاد میرزا احمد نی‌ریزی برگزار شد که همشهریان استقبال بسیار خوبی از این برنامه کردند و یک نشاط و شادابی بین معلمان، دانش‌آموزان و همشهریان ایجاد شد که مورد تحسین کارشناسان اداره کل آموزش و پرورش نیز قرار گرفت.
حتی چندین روز بعد از اتمام این برنامه شاهد مراجعه همشهریان در این مجموعه بودیم که برای حضور در این برنامه آمده بودند که این نشان از خلاء برنامه‌های فرهنگی همچون جشنواره‌ها در نی‌ریز می‌دهد.
نقش نی‌ریز در گردشگری
مسئول اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در پاسخ به این سؤال که نی‌ریز در میان یک شاهراه جاده‌ای قرار دارد، چرا جایگاه مناسبی در گردشگری ندارد گفت: جای مناسب برای گردشگران یعنی داشتن امکانات تفریحی، تأسیسات اقامتی و پذیرایی.
ببینید! ما به عنوان متولی، در مورد شکل‌گیری یک بومگردی، ایجاد یک مجتمع گردشگری و تفریحی یا شکل‌گیری یک مجتمع گردشگری عمومی و یا هر تأسیسات دیگر که جذابیت ایجاد کند موافقت اصولی آن را صادر می‌کنیم و در این راه همانطور که گفتم پاسخ استعلام برخی از ادارات نیاز است که برای شکل‌گیری این تأسیسات باشد و نباید صرفاً به قوانین خشک و بی‌روح استناد کرد.
به عنوان مثال ما و گردشگران با توجه به موقعیت و شرایط مقصدمان، چمدان سفر می‌بندیم و آن شرایط را آگاهانه انتخاب و یا از یک دفتر خدمات مسافرتی یک تور خریداری می‌کنیم بنابراین تمامی شرایط را قبول کردیم، قبول کردیم که در اقامتگاه بومگردی بایستی در یک اتاق قدیمی و کاهگلی بیتوته کنیم، قبول کردیم که نان تازه را در یک مطبخ قدیمی که پخته می‌شود میل کنیم، قبول کردیم که غذایی را که روی اجاق در یک مطبخی که دیوار‌های آن سرامیک و کاشی نیست پخته می‌شود بخوریم و همانطور که در تعریف بومگردی اشاره کردم بسیاری از گردشگران به دنبال قرار گرفتن در چنین شرایطی هستند پس اداراتی که می‌بایست در زمینه گردشگری همراهی و پاسخ استعلام دهند باید همکاری کنند تا تحریف فرهنگی صورت نگیرد و اصالت اینگونه مکان‌ها حفظ شود.
مدیران اقامتگاه‌ها به خوبی می‌دانند که یکی از شرایط حفظ حیات مقاصد گردشگری خود سلامت غذایی میهمانان است، بنابراین حساسیت ویژه‌ای دارند و با ادارات ناظر مرتبط همکاری حداکثری خواهند داشت.
یکی دیگر از رسالت‌های اقامتگاه‌های بومگردی احیاء، توسعه و ترویج آداب و سنن فراموش شده یا در حال فراموشی و یا سنت‌های در جریان همانند: مراسم جشن تولد، حنابندان، بله برون، عقد و عروسی، ولیمه سفر‌های زیارتی، سفره‌های نذری، مراسم مذهبی، مراسم خواستگاری و... است که متقاضی دوست دارد به جای اینکه مراسم را در خانه و یا مکان دیگر برگزار نماید در یک محیط سنتی و تاریخی مراسم خود را اجرا نماید، بنابراین نهاد‌های نظارتی چنانچه در اجرای این آداب و سنن هنجارشکنی صورت نگیرد با مدیران این اقامتگاه‌ها همکاری می‌نمایند. پس مجموعه این همکاری‌ها سبب خواهد شد تا تأسیسات گردشگری، تفریحی و اقامتی در کنار شاهراه قرار گرفتن نی‌ریز عملی شود.
در بحث سرمایه‌گذاری این اطمینان را به سرمایه‌گذاران خواهیم داد که تا اخذ پروانه بهره‌برداری، مشاور و در کنار این عزیزان خواهیم بود تا ان‌شاا... با حمایت فرماندار محترم و نظر مساعد سایر ادارات تعداد تأسیسات گردشگری (مجموعه‌های گردشگری و خدمات رفاهی بین راهی) که موافقت اصولی دارند به بهره‌برداری برسند.
اقامتگاه گردشگری در بلوار امام رضا
او در رابطه با اقامتگاه گردشگری در بلوار امام رضا گفت: این درست است که باید قانون اجرا شود، ولی این دیدگاه ماست که قانون را خشک ببینیم یا اجازه دهیم کمی تلطیف شود و منجر به ایجاد یک مجموعه اشتغالزا و گردشگری گردد. بنده به عنوان مسئول وظیفه خود می‌دانم که حتی در اجرای برنامه‌ها و طراحی مجموعه‌ها به متقاضیان مشاوره دهم. همانطور که قرار است در بلوار امام رضا یک مجتمع گردشگری عمومی اجرا شود. به طراح پیشنهاد دادم و تأکید کردم تمام المان‌های تاریخی و فرهنگی شهر مانند مقسم خبار، آسیاب خبار، پهنه‌ای برای بازی‌های بومی محلی، نماد مسجد جامع کبیر و... در این مجموعه دیده شود تا میهمان و گردشگری که به این مجموعه پای می‌گذارد در یک نگاه تمامی شهر را ببیند و جهت دیدن خود آثار نیز ترغیب شود.
امیدوارم با دید مثبت همکاران و مسئولان شهرستان موانع رفع شود و خیلی از تأسیساتی که در مسیر اجرا هستند به بهره‌برداری برسند تا تحولی بزرگ درحوزه گردشگری در شرق فارس را شاهد باشیم.
/ نمایی از اقامتگاه بومگردی سرای جاوید/ عکس: سعیده صحراگرد؛ نی‌ریزان فارس/ آبان 1401
