مشکلی که امروزه بیش از هر زمان دیگری به زندگی اقتصادی میلیون‌ها ایرانی گره خورده و آن‌ها را با ضرر و زیان‌های پیش‌بینی نشده‌ای روبرو ساخته است. به طوری که طبق تحقیقات و پژوهش‌های انجام شده، تا پیش از این، ۱۰ میلیون شهروند ایرانی از طریق اپلیکیشن اینستاگرام کسب درآمد می‌کردند.
در عصر اینترنت به راحتی می‌توان یک سنت قدیمی را با ایده‌گرفتن از دیگران و دادن رنگ و لعاب احیاء کرد و با ذوق و سلیقه، آن هنر را به نمایش گذاشت و به عنوان منبع درآمد برای خود در نظر گرفت.
۸۰ درصد دریم‌کچر‌های زیبای مهتاب دوستی به خارج از استان ارسال می‌شود. می‌گوید: «آنلاین کارکردن را دوست دارم. هم درآمد خوبی دارد و هم می‌تواند باعث اشتغالزایی شود. فقط فروش غیرحضوری دارم و از طریق اینستاگرام، با فروشگاه‌هایی آشنا شدم که سفارش کار عمده قبول می‌کنم و سفارشاتم که زیاد شود، دو سه نیروی کمکی می‌گیرم.»
ادامه می‌دهد: «متأسفانه قطعی و فیلترینگ شبکه‌های مجازی لطمه زیادی به مشاغل اینترنتی زده است. من در حال حاضر چند سفارش قبول کرده‌ام؛ اما اگر این قطعی ادامه پیدا کند، در بلندمدت مطمئناً بازار ما هم کساد می‌شود. تا به امروز شبکه‌های داخلی را نصب نکرده‌ام و تا جایی که مجبور نشوم، به طرف آن‌ها نمی‌روم. به هر طریق شده با اینستاگرام وارد می‌شوم؛ چون اکثر مشتریان من از اینستاگرام هستند.»
نیاز به سرمایه آنچنانی و مکان خاصی ندارد
راضیه حیدری گوهر تراشی است که با تراش سنگ و ساخت اشکال، برای خودش کسب درآمد می‌کند. می‌گوید: «۷ سال پیش با این کار آشنا شدم و از طریق تلگرام شروع به کار کردم و الان چند سال است از طریق اینستاگرام به صورت آنلاین کارم را جدی‌تر ادامه می‌دهم.۷۰ درصد کارهایم به خارج از استان مثل تهران، شمال کشور، اصفهان و ... ارسال می‌شود. خیلی از دوستان و یا آشنایانم هم به صورت آنلاین فروش پوشاک، مواد غذایی و کالا‌های ورزشی دارند. فیلترینگ شبکه‌های مجازی به کار‌ها ضربه زده است و ظلم بدی به جوانان شد. آن‌ها از سر بیکاری به دنبال کار آنلاین رفتند، زحمت کشیدند، مشتری جذب کردند و کارآفرین شدند. اما یک مرتبه همه چیز به هم ریخت. من که پیام‌رسان‌های داخلی نصب نکردم. چون بحث اعتمادسازی است و کسی نمی‌داند با چه دنیایی قرار است ارتباط برقرار کند.»
او به مزایای فروش آنلاین اشاره می‌کند و می‌گوید: «مزیتی که دارد این است که نیاز به سرمایه اولیه آنچنانی و مکان خاصی ندارد. برای فروش به تمامی کشور و جهان دسترسی دارد و اگر روزی اینستاگرام را برای همیشه قطع کنند، برای آنلاین‌شاپ‌ها خطر بزرگی است.»
روبیکا برنامه جالبی نیست
فریبا کشاورز دو سالی است که با تشویق‌ها و حمایت‌های همسرش مشغول درست‌کردن گیفت عروسی است. می‌گوید: «در خانه کار می‌کردم و از فروش آنلاین راضی بودم. مشتریانم علاوه بر نی‌ریز، از شهرستانهای اطراف و خارج استان هم سفارش می‌دادند. بعضی از روز‌ها خواهرانم نیز در تهیه سفارشات به کمکم می‌آمدند. اما این یک‌ماه قضیه فرق کرده است. از پیام‌رسان‌های داخلی روبیکا را نصب کردم؛ اما نه تنها برنامه جالبی نیست، بلکه مصرف اینترنت و هزینه بالایی دارد که برای کسب و کار مقرون به صرفه نیست.»
با فیلترشکن به اینستاگرام می‌آیم
بر پایه گزارش سال گذشته مرکز آمار ایران، ۱۱ میلیون نفر از طریق شبکه‌های مجازی کسب درآمد می‌کنند؛ به طوری که حدود ۱۰ میلیون نفر یعنی ۹۰ درصد از طریق اینستاگرام در حال کسب درآمد هستند.
طاهره سلطانی می‌گوید: «الان بیشتر شغل‌ها اینترنتی شده؛ آنلاین‌شاپ‌ها، شال و روسری، ویزیت‌های آنلاین ماما و چقدر کار مردم راحت شده بود. من خودم کیک‌های خانگی درست می‌کنم که طرفداران زیادی دارد و علاوه بر نی‌ریز، ازشهرستان‌های فسا، استهبان و... هم مشتری دارم. با قطع شبکه‌های مجازی، کسب و کارم کمتر شده و به سختی وارد اینستاگرام می‌شوم. چون مشتریانم مخالف برنامه‌های داخلی هستند، مجبورم برای قبول سفارشات با فیلترشکن وارد شوم.»
برخورد خوبی با مردم نشد
پریسا رجبی به همراه برادرش اشکان رجبی کار طراحی و اجرای دکوراسیون داخلی را دارند. می‌گوید: «بیشتر کار ما فعالیت در دو شبکه‌ای است که در حال حاضر قطع شده. مشتری از اینستاگرام ایده می‌گیرد یا کارهای اجرایی ما را در صفحه شخصی‌مان می‌بیند. نقشه و عکس از منزلشان می‌فرستد و ما طبق سلیقه‌اش چند کار را طراحی و به او تحویل می‌دهیم تا بین آن‌ها انتخاب کند. حالا با وجود شرایط پیش‌آمده نمی‌توانیم به صورت آنلاین کار کنیم و این یک ضرر است. درست است حضوری هم کار می‌کنیم؛ اما مشتری‌های ما از شهر‌های ارسنجان، سیرجان، بندرعباس و خیلی از نی‌ریز‌های مقیم شیراز هستند.»
بازار کساد نیست؛ روش کسب و کار فرق کرده است
بازار کساد بود. با خود گفت مگر نیاز شهرستان به کالای من چقدر است؟! تصمیم گرفت با کمک از فضای مجازی علاوه بر فروش در شهرستان، فروش غیرحضوری در کشور هم داشته باشد و کار خود را گسترش دهد. وقت گذاشت، آموزش دید، تبلیغ کرد و فروشش چند برابر شد. هم حضوری هم غیر حضوری؛ اما الان ...
هادی زردشت مغازه کفش‌فروشی دارد و ۳ سال است در کنار فروش حضوری، به صورت آنلاین نیز کار می‌کند. می‌گوید: «فروش اینترنتی را که شروع کردم، به کسب و کارم رونق داد. من معتقدم با اینستاگرام و شبکه‌های مجازی می‌توان جامعه هدف را بیشتر کرد. باید بازار من به وسعت ایران باشد. نباید کفشی بیاورم که فقط مد نظر جامعه شهرستانِ من باشد. در همین ماه شهریور گذشته، شاید نزدیک به ۵۵ جفت کفش به شیراز ارسال کردم و این برای من راضی کننده بود و باعث پیشرفت کارم شد. الان خدا را شاکرم؛ چرا که مشتریان زیادی در خارج از استان دارم. از تهران گرفته تا مازندران، تبریز، اصفهان، شیراز و.»
می‌گوید: «دنیا به سمت پیشرفت می‌رود و باید شیوه کسب و کار را تغییر داد. بعد از اختلال اینترنت، تصمیم گرفتم کانال ارتباطی‌ام را قطع نکنم. پیام‌رسان‌های روبیکا، سروش و ایتا را قبول ندارم و نصب نکردم. تصمیم گرفتم از طریق سایت اقدام کنم و کار فروشم بهتر شد. به نظر من باید راه ارتباط با مشتری را پیدا کرد و آگاهی و علم خود را بالا برد. متأسفانه با فیلترینگ این برنامه‌ها هیچ فکری به حال آنلاین‌شاپ‌ها نکردند. من مغازه‌دار هستم و حداقل اگر فروش آنلاین نشد، فروش حضوری دارم. اما چه بسیار اشخاصی هستند که با وام وارد این کار شدند و فروش غیرحضوری تمام زندگی‌ا‌شان بود و متأسفانه ضربه خوردند.»
با یک گوشی هوشمند می‌توان به درآمد رسید
در ابتدا به نظر می‌رسید که ماجرای قطع واتس‌آپ و اینستاگرام، حداکثر تا یک هفته ادامه خواهد داشت؛ اما الان وارد ماه دوم شده است. چه کسی فکرش را می‌کرد روزی برسد که قطعی اینترنت نقل مجالس و محافل شود و تا این اندازه زندگی مردم را سخت کند.
فاطمه دختر جوانی است که برای پول توجیبی خود، از طریق شبکه‌های مجازی محصولات آرایشی می‌فروشد. می‌گوید: «همه از مزایای کار اینترنتی می‌گفتند که در خانه و با یک گوشی می‌توانی کسب درآمد کنی. با سرمایه یک میلیونی کار خودم را شروع کردم و وقتی توانستم مشتری کمی جذب کنم، امیدوار شدم. اما فکرش را نمی‌کردم که قطعی اینترنت، این قدر طولانی بشود. از یکی از دوستانم پولی قرض کردم که چند کالا بیشتر بیاورم بفروشم و یک‌ماهه به او پس بدهم؛ اما تا به امروز حتی نتوانستم تبلیغی داشته باشم.»
کاری که با فیلتر کردن کساد شد!
از نظر محمدجواد دهقان، با فیلتر شدن دو شبکه مجازی، نه تنها به فروش لطمه خورده، بلکه به خرید آنلاین هم ضربه زده است. می‌گوید: «الان مثل قدیم نیست که طرف بلند شود و در مغازه‌ها دنبال جنس بگردد؛ با یک تلفن کارش را انجام می‌دهد. ما به صورت عمده خرید و فروش ظروف یکبار مصرف را انجام می‌دهیم. عکس کالا را می‌بینیم، فاکتور صادر و با اینترنت پرداخت می‌شود. سپس با فروشنده ارتباط تصویری برقرار می‌کنیم. او هم جنس را می‌بیند و خرید و فروش انجام می‌شود. متأسفانه با قطع شبکه‌های ارتباطی خارجی، بازار افت کرده و حتی خود کارخانه‌ها هم اعتراض دارند؛ چون در شبکه‌های داخلی مخاطب زیادی نیست. درست است که الان خیلی‌ها با فیلترشکن وارد اینستاگرام شده‌اند، اما متأسفانه به دلیل کندی و اختلال اینترنت، هماهنگی‌ها به موقع و درست انجام نمی‌شود.»
ادامه می‌دهد: «کسب وکار‌های آنلاین الان خیلی زیاد شده است؛ به ویژه برای خانم‌ها. هر کاری مزایا و معایب خودش را دارد؛ اما ما با فروش غیرحضوری مشکلی نداشتیم و کار خوب پیش می‌رفت.»
ازخانم نظری و نی ریزان فارس متشکرم.حداقل حرف ما زده شد. 
