تاریخچه کاراته
در ابتدا کاراته بیشتر در اختیار ارتش بود و عمومی نبود، تا اینکه شخصی به نام آقای « گودرزی» کاراته را به صورت عمومی به استان فارس آورد. بعد از آن شاگردان گودرزی به نامهای «استاد حبیب اسماعیلی» و «استاد محمود اسماعیلی» آن را ادامه دادند که محمود از همان اوایل انقلاب به خارج از کشور رفت و در حال حاضر نیز در یکی از شبکههای تلویزیونی آموزش کاراته میدهد.
پایهگذار کاراته در نیریز
«نوروز چالاکی»، زادهی قائمشهر که در حال حاضر نیز یکی از بهترین مربیان کشور است در اواخر سال 1358 و اوایل 1359 خورشیدی، این ورزش را به نیریز آورد. چالاکی آن زمان در شیراز به صورت شراکتی در مغازهای خیاطی میکرد.
زندهیاد «حسین ضیغمی» از بچههای نیریز و کاراتهکاران خوب استان که آن زمان با چالاکی دوست بود، به او پیشنهاد داد تا به نیریز بیاید و هم خیاطی جداگانهای برای خودش داشته باشد و هم باشگاه کاراته را راهاندازی کند.
چالاکی اوایل سال 1359 ابتدا مغازه خیاطی در خیابان شعله راه انداخت و سپس اولین باشگاه کاراته را در نیریز دایر نمود.
آن زمان نیریزیها کاراته را فقط در فیلمها دیده بودند و اغلب نمیدانستند کاراته یک ورزش است و فکر میکردند از کاراته فقط در دعواها استفاده میشود. با آغاز به کار باشگاه چالاکی، خیلیها در این رشته ثبتنام کردند، بعضیها ماندند و برخی هم ورزش رارها کردند تا اینکه چالاکی در سال 1362 از نیریز رفت.
جالب است بدانید در حال حاضر سه عضو ثابت تیم ملی از همین قائمشهر است و خانواده چالاکی نیز همه کاراتهکارند و به جرئت میتوان گفت اصلاً شالوده تیم ملی، از چالاکی است به طوری که پسرش «تورج» مربی تیم ملی رده سنی امید، دخترش «فاطمه» در رشته کاراته زنان فعالیت دارد و 7 سال نیز عضو تیم ملی بوده و در حال حاضر نیز به عنوان مربی تیم دانشگاه آزاد در سوپر لیگ فعالیت دارد. «حلیمه حسینی» همسر نوروز چالاکی نیز مربی است.
کاراته نیریز بعد از چالاکی
بعد از برگشت چالاکی به زادگاهش، باشگاه کاراته برای دو سال تعطیل شد. سال 1364 استاد «عباس فرجام» یکی از همدورهایهای ما برای مدت کوتاهی باشگاه را راهاندازی کرد اما بنا به دلایلی تعطیل شد.
پس از آقای فرجام و در سال 1365 بنده باشگاه را با همکاری «استاد عباس خرمدل» در سالن شهرداری قدیم راهاندازی کردیم و مدتی به صورت جسته و گریخته کار کردیم تا اینکه نوبت به دوران خدمت و سربازی من رسید.
سال 1369 در نیریز سرباز شدم، اما با وجود شرایط خدمتم، سعی کردم در کنار آن، باشگاه را نیز به صورت جدی ادامه دهم و اجازه ندادم که باشگاه تعطیل شود. پس از گذشت یک سال، استاد عباس خرمدل باشگاهی دیگر برای خودش راهاندازی کرد و نیریز صاحب دو باشگاه کاراته شد. باشگاهی که مربیان کنونی، شاگردان آن بودند و از آن دوره پا گرفتند.
البته این را هم بگویم که با وجود دو باشگاه و دو سبک مختلف، همیشه من و استاد خرمدل با هم متحد بودیم و عین دو برادر، دائم به باشگاههای هم سر میزدیم.
مکانهای تمرین
سال 1358 در سالن مدارس زینبیه و مدرسه شعله تمرین میکردیم اما اولین باشگاه خصوصیام به نام باشگاه پوریای ولی در سال 1369 بود که در انتهای کوچه بهداری قرار داشت.
همدوره های من
استاد عباس فرجام، استاد عباس خرمدل، استاد نادر زارعی، استاد جواد جهانبانی، استاد سعید کیخسروی و چند نفر دیگر که در حال حاضر حضور ذهن ندارم همدورهایهای من بودند که جواد جهانبانی یکی از بهترین کاراتهکاران نیریز از لحاظ تکنیک بود.
از کاراتهکاران آن دوره، تنها من هستم که هنوز کاراته کار میکنم، البته استاد عباس خرمدل هم تا ده سال پیش کار میکرد، اما بقیه دوستان این ورزش را ادامه ندادند. از بین آنها نیز آقایان عباس خرمدل کمربند مشکی دان 4 و نادر زارعی دان 2 را گرفتند.
کاراته در سال 1359 تفریحی یا رقابتی
در سال 1359 مسابقات به صورت الان نبود. غالباً سالی یک بار، دو سالی یک بار و آن هم در شیراز مسابقات برگزار میشد. چون تنها چند شهرستان انگشتشمار مانند نیریز، مرودشت، فسا و شیراز باشگاه کاراته داشتند.
سبکهای خاص
آن زمان استان فارس سه سبک کار میشد که پرکاربردترین آن «کانذنریو» بود. این سبک اولین سبکی بود که به نیریز آورده شد. این سبک، سبکی کامل، خوب و البته ایرانی بود که همه در استان فارس همین سبک را کار میکردند. بقیهی سبکها نیز از پنج رشتهی اصلی به نامهای «شیتوریو»، «شوتوکان»، «گوجوریو»، «وادوریو» و «ایشینریو» گرفته شدهاند. من نیز بعد از سبک کانذنریو، سبک شیتوریو را ادامه دادم که یکی از سبکهای اصلی است. در حال حاضر نیز دان 6 فدارسیون و دان 7 انجمن را دارم. لازم است یادآوری کنم هر دان، ارزش یک کمربند مشکی را دارد و باید فاصلهی زمانی رعایت شود. مثلاً تا بخواهی به دان یک مشکی برسی حداقل باید سه سال بگذرد و باید بالای سی سال کاراته کار کنی تا بتوانی دان 10 را بگیری.
دانهای کاراته
کاراته 10 دان دارد و تنها فرد غیرژاپنی که توانست دان 10 را بگیرد «فرهاد وارسته» بود که البته، آخرین دان کاراته را افتخاری به او دادند. ایشان هم کاراتهکا و هم مربی خیلی خوبی بود و رشته کانذنریو را روی کار آورد، که معنایش رشته سنگین و کامل است. رشتهای که اکثراً در کشور، استان فارس و نیریز آن زمان کار میکردیم.
سبکهای حال حاضر در نیریز
سبک شیتوریو را من و کیوکوشین را استاد خرمدل به نیریز آورد ولی در حال حاضر اکثراً کیوکوشین کار میکنند که رشتهی آزاد و سنگین دارد. این سبک از ترکیب سبکهای سرعتی و قدرتی ابداع شده است.
شاخههای سبک کیوکوشین
«اوباما» مؤسس سبک کیوکوشین بود، بعدها که ایشان فوت کردند، شاگردان او این رشته را شاخه شاخه کردند.
«سوکیوکوشین»، «ایچیگکی»، «پلیس» و... البته این سبکها بهانهای شده تا هر مربی برای خود دکانی راه بیندازد. در اصل این سبکها تفاوت چندانی با هم ندارند و این باعث شده تا بابت آن از شاگردهای خود هزینهی بیشتری بگیرند.بیش از850 سبک نمرهای در جهان است و در اصل مبارزهها همه یکی است و تنها تغییرات کوچکی در سبکها وجود دارد.
به طور کلی کاراته سه مبارزه دارد، نمرهای، آزاد و فول. در سبک نمرهای ضربه به تمام بدن آزاد است و دست را به صورت تماس میدهند و ضربهی سنگین نمیزنند که البته کار سختی است که در آن لحظه پوست را لمس کنی و برگردی.
در کاراتهی آزاد مثل کیوکوشین، کاراتهکار از پایین پا تا فرق سر را ضربه میزند، درحالیکه اجازه ندارد با دست به صورت ضربه بزند.
کاراته فول هم مانند کاراتهی آزاد است. در این سبک کاراتهکار آزاد است به همه جای بدن ضربه بزند، حتی ضربات دست به سمت صورت.
مقایسه امکانات
آن زمان که ما کار میکردیم امکانات خاصی نبود و ما روی کاشی کار میکردیم اما الان کفپوش سالنهای کاراته، تاتامی است و ضربهگیر داریم. آن زمان ما یک سالن مخصوص به کاراته نداشتیم. تمرین در سالن مدارس دردسر داشت و باید مرتب جابجا میشدیم، در حالی که الان این گونه نیست. آن زمان مصدومیتها خیلی زیاد بود اما الان وسایل محافظتی مانند محافظ لثه برای حفظ دندانها و همچنین کلاه محافظتی برای کاراتهکاران در نظر میگیرند که خیلی خوب است. با این وجود آن زمان بچهها پشتکار داشتند ولی الان با یک زمینخوردن ساده، ورزشکار از فردا پی بازی را نمیگیرد.
مربیان نسلهای بعد
مربیان خوبی از نسل دوم و سوم داریم مانند استاد خرشاد، استاد نصرتی، استاد حقیری، استاد صنعتی، استاد کیخسروی و همچنین اساتید خانمی چون استاد بیگی، معینزاده و دیگران که متأسفانه حضور ذهن ندارم.
همین جا از کسانی که نامشان از قلم افتاده عذرخواهی میکنم.
جمعی از کارتهکاها باشگاه پوریای ولی- سال 1369
نشسته از راست: 1- علیاکبر عابدینژاد، 2- نادر زارعی 3- استاد حبیب اسماعیلی اعجوبه کاراته ایران ساکن آمریکا 4- عباس خرمدل 5- سمیعی از پیشکسوتان کاراته