ترمز دستی از سیستم ترمز پایی و معمولی خودرو کاملاً مجزا طراحی شده و بدون نیاز به روغن ترمز کار می‌کند و در حقیقت با استفاده از کشش لنتها به وسیله سیم، موجب قفل شدن چرخها می‌شود.
ترمز دستی یک سیستم ایمنی و ثابت نگاه دارنده خودرو است. به ترمز دستی، ترمز پارک هم گفته می‌شود.
ترمز دستی نسبت به ترمز معمولی خودرو، قدرت عملکردی کمتری دارد و از آن نمی‌توان به عنوان یک گزینه برای ترمز معمولی استفاده کرد ولی برای متوقف ساختن خودرو در سطوح شیب‌دار، پارک خودرو، انجام حرکات نمایشی و کم کردن سرعت خودرو در مواقع اضطراری استفاده می‌شود.
این ترمز معمولاً تنها دو چرخ از چهار چرخ خودرو را درگیر می‌کند و در اکثر خودروها روی چرخهای عقب سوار می‌شود. ترمز دستی در خودروهای گوناگون معمولاً به دو شکل اهرمی ودکمه ای موجود است.
ترمز دستی اهرمی
به شکل یک اهرم دستی در کنار صندلی راننده و یا یک پدال پایی طراحی می‌شود.
ترمزدستی اهرمی خود به دو دسته یک سیمی و دو سیمی تقسیم می‌شود. در نوع یک سیمی، اهرم فعال کننده ترمز، به یک سیم متصل است که این سیم با استفاده از یک نگهدارنده به دو سیم متصل شده است. زمانی که اهرم کشیده می‌شود، سیم کشیده شده و در نتیجه هر دو سیم به یک اندازه به عقب کشیده می‌شوند که باعث می‌شود سیستم ترمز هر دو چرخ به یک اندازه فعال شود. در مدل دو سیمی اهرم خود دارای دو سیم مجزاست که هر کدام از این سیم‌ها یه یک چرخ متصل هستند و با کشیده شدن اهرم، هر دو سیستم ترمز به یک اندازه درگیر می‌شوند.
ترمز دستی دکمه‌ای
مدل دکمه‌ای هم خود به دو مدل سیمی و برقی تقسیم می‌شود. در مدل سیمی، راننده با فشردن دکمه ترمز دستی، با استفاده از یک موتور برقی کوچک موجب کشیده شدن سیم ترمزها و در نتیجه درگیر شدن ترمزها می‌شود. اما در مدل برقی، روی هر چرخ یک سیستم الکترونیکی سوار می‌شود که به محض فشردن دکمه، به دیسک‌ها فشار آورده و هر دو دیسک چرخ را به یک اندازه درگیر می‌کند.
خرابی ترمز دستی
برای اطمینان از سلامت این وسیله، می‌بایست آن را سالیانه بررسی و چک کنید. چنانچه ترمز دستی به مقدار کافی بالا نیاید و یا به درستی آزاد نشود، اشکالی در آن وجود دارد.
از دیگر علامت‌های معیوب بودن و خرابی ترمز دستی در هر دو نوع پدالی و دستی می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- اگر به درستی عمل نکرد.
- اگر پس از عمل کردن به حالت اولیه باز نگشت.
- اگر حین فشردن ترمز پدالی و یا ترمز دستی اهرمی هیچ مقاوتی حس نکردید.
در صورت نادرست بودن ریگلاژ ترمز دستی، پدال ترمز بیش از حد پایین می‌رود چون ریگلاژ ترمز دستی در مقدار پایین رفتن پدال ترمز مؤثر است.
در نهایت باید تأکید کنیم که ترمز دستی نیاز به مراقبت دارد و باید آن را سالانه بررسی کنید. اختلال در عملکرد آن به معنای اختلال در ایست خودرو به طور کامل است که در نهایت می‌تواند به حرکت خودرو هنگام پارک منجر شده و خسارات جدی وارد نماید.
