تقریباً همه ما در طول زندگی خود معده درد را تجربه میکنیم؛ اما افراد بسیاری هر ساله به بیماریهای گوارشی مبتلا میشوند.
اگر علائم گوارشی را تجربه میکنید، این که دقیقاً با چه شرایطی مواجه هستید و چگونه میتوانید ناراحتی خود را تسکین دهید، اهمیت دارد. در ادامه با 5 مشکل گوارشی شایع همراه با گزینههای درمان توصیه شده برای آنها بیشتر آشنا میشویم.
بازگشت اسید
بازگشت اسید (ریفلاکس معده) که به نام سوزش سردل نیز شناخته میشود، یکی از شایعترین مشکلات معده است.
بازگشت اسید زمانی رخ میدهد که اسید معده از این اندام خارج شده و از طریق مری - لولهای که دهان را به معده متصل میکند - به سمت دهان بالا برود. این اسید معده میتواند دیواره داخلی مری را تحریک کرده و موجب احساس درد و فشار شود. با گذشت زمان، این شرایط میتواند موجب آسیبی جدیتر به دیواره داخلی مری شود.
علائم بازگشت اسید
درد سوزناک در سینه از نشانههای مشخص بازگشت اسید است و بر همین اساس به نام سوزش سردل نیز شناخته میشود. از علائم دیگر میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- دشواری در بلع
- احساس سوزش در سینه که ممکن است هنگام شب تشدید شود.
- احساس وجود یک توده در گلو
- بالا آوردن مایع یا غذای ترش
دلایل مختلفی در تجربه بازگشت اسید نقش دارند.
آنچه میخورید میتواند یک عامل کلیدی باشد: وعدههای غذایی بزرگ، غذاهای سرخ شده یا وعدههای غذایی آخر شب و همچنین نوشیدن الکل یا قهوه میتوانند به بازگشت اسید منجر شوند.
گزینههای درمان بازگشت اسید
روشهای درمان برای بازگشت اسید به طور معمول با اصلاحات سبک زندگی آغاز میشوند.
برای این که حرکت اسید معده به سمت بالا دشوارتر شود، میتوانید از بالابرهای تخت استفاده کنید تا سر تختخواب بالاتر از قسمت پایین آن قرار گیرد.
از دیگر تغییرات سبک زندگی برای مقابله با بازگشت اسید، میتوان به پرهیز از غذا خوردن دو ساعت پیش از خواب و تغییرات غذایی اشاره کرد. داروهای بدون نسخه مانند ضد اسیدها نیز میتوانند مفید باشند.
اگر داروهای بدون نسخه و اصلاحات سبک زندگی تأثیری در بهبود بازگشت اسید نداشته باشند، ممکن است به داروهای تجویزی یا عمل جراحی نیاز باشد.
نشانگان روده تحریکپذیر
سندرم[نشانههای] روده تحریکپذیر یکی از بیماریهای گوارشی شایع است. شدت این بیماری در برخی افراد میتواند کم بوده و ناراحتی جزیی را برای آنها ایجاد کند؛ در شرایطی که برای دیگران میتواند یک بیماری ناتوانکننده باشد که در انجام فعالیتهای روزانه اختلال ایجاد میکند.
علائم سندرم روده تحریکپذیر
علائم سندرم روده تحریکپذیر بسیار متفاوت است؛ اما از شایعترین آن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
شکم درد، کرامپ یا نفخ، گاز، اسهال یا یبوست یا یکی به دنبال دیگری ایجاد شدن، دشواری در دفع مدفوع یا نیاز مکرر و فوری به استفاده از توالت.
در شرایطی که این علائم ناخوشایند و ناراحتکننده هستند، آنها بدون ایجاد آسیب مشهود یا نشانههای بیماری در دستگاه گوارش رخ میدهند.
دلایل دقیق سندرم روده تحریکپذیر مشخص نیستند. احتمالاً جمیعت میکروبی روده بزرگ، ناهنجاریها در حرکت روده بزرگ یا تغییرات در چگونگی برقراری ارتباط بین مغز و روده بزرگ و همکاری این دو با یکدیگر میتوانند در این زمینه نقش داشته باشند.
احتمال ابتلا به سندرم روده تحریک پذیر در زنان نسبت مردان دو برابر بیشتر است و این شرایط در افراد زیر 50 سال شایعتر است. در شرایطی که استرس موجب سندرم روده تحریکپذیر نمیشود، اما ممکن است علائم ناخوشایند آن را تشدید کند.
از آنجایی که علائم میتوانند به طور مکرر تغییر کنند، تشخیص سندرم روده تحریکپذیر میتواند دشوار باشد. افزون بر این، هیچ آزمایشی برای تشخیص سندرم روده تحریکپذیر وجود ندارد. تشخیص این بیماری زمانی صورت میگیرد که علائم این بیماری ادامه داشته و احتمال ابتلا به اختلالات گوارشی دیگر رد شود.
گزینههای درمان سندرم روده تحریکپذیر
درمان برای سندرم روده تحریکپذیر به طور معمول شامل داروها و تغییرات سبک زندگی و غذایی میشود.
کاهش مصرف غذاهای FODMAP بالا، نوعی کربوهیدرات که اغلب با علائم گوارشی پیوند خورده است، گاهی اوقات میتواند مفید باشد. مصرف فیبر بیشتر و پرهیز از گلوتن (پروتئینی که در گندم، جو و چاودار یافت میشود و چاق کننده است.) از تاکتیکهای مفید دیگر هستند. تغییرات سبک زندگی مانند ورزش کردن، کاهش استرس و خواب کافی، ممکن است به تسکین علائم کمک کنند.
داروهایی که برای سندرم روده تحریک پذیر تجویز میشوند، مقابله با علائم مانند اسهال، یبوست و شکم درد را هدف قرار میدهند.
سندرم روده تحریک پذیر در برابر بیماری التهابی روده
بیماری التهابی روده از شیوع کمتری نسبت به سندرم روده تحریکپذیر برخوردار است و نباید با آن اشتباه گرفته شود. بیماری التهابی روده شامل بیماری کرون و کولیت زخمی میشود که با التهاب مزمن در دستگاه گوارش مرتبط است. علائم بیماری التهابی روده شامل کاهش وزن، معده درد و اسهال میشود و درمان آن به طور معمول از طریق مصرف داروها یا عمل جراحی انجام میگردد.
یبوست
نیاز به دفع مدفوع در شرایطی که قادر به انجام این کار نیستید، میتواند همراه با اختلالات گوارشی دیگر یا به خودی خود رخ دهد. در شرایطی که یبوست گاه و بیگاه شرایطی عادی است، یبوست مزمن میتواند نشانهای از شرایطی نگران کنندهتر باشد.
علائم یبوست:
- دفع مدفوع کمتر از سه بار در یک هفته
- مدفوع سفت و سخت
- اعمال فشار برای دفع مدفوع
- احساس وجود انسداد در رکتوم که از دفع مدفوع جلوگیری میکند.
- احساس ناتوانی در تخلیه کامل مدفوع از رکتوم
- نیاز به کمک برای تخلیه رکتوم مانند استفاده از دست برای اعمال فشار بر شکم یا استفاده از انگشت برای خارج کردن مدفوع از رکتوم
در صورت تجربه دو یا تعداد بیشتری از این علائم برای بیش از سه ماه، یبوست مزمن است.
گزینه های درمان یبوست
یبوست مزمن باید زیر نظر یک پزشک درمان شود. یبوست گاه و بیگاه نیز با استفاده از مسهلهای بدون نسخه و اقدامات غذایی مانند افزایش مصرف فیبر و آب قابل درمان است.