ساعت به ٩ و ١٠ شب که میرسد، مغازهدارها کرکرهها را پایین میکشند. تاکسی پیدا نمیشود و کوچه و خیابان آهسته و آرام در خاموشی فرو میرود و شهر تا ساعات ٥ و ٦ صبح فردا تقریباً تعطیل میشود.
جز انگشتشمار مغازههایی که تا ساعات پایانی شب باز هستند، بقیه بسته و خیابانها خلوت میشود. اما در این بین هستند جوانانی که تا ساعات اولیه روز بعد و حتی تا دم صبح بیدارند و در شهر پرسه میزنند و به اصطلاح «دور دور» میکنند.
چندی است که در شورای شهر تهران بحث «گردشگری یا زیست شبانه» مطرح شده و قرار است از ابتدای سال آینده اجرا شود.
امروزه در دنیا شهرها ٢٤ ساعته بیدارند و بخشی از مردمان شبها به خیابان میآیند و گشت و گذار میکنند و چیزی میخورند و خرید میکنند. برای این کار برخی خیابانها در نظر گرفته شده و امکانات گردشگری شبانه مهیا است و مردم با خیال راحت و در امنیت رفت و آمد میکنند. در این بین افراد زیادی از همین فرصت درآمدزایی دارند و شاغل هستند.
امروز دیگر زمان آن گذشته که مردم از سر کار برگردند و ساعت ١٠ شب چراغهای خانه را خاموش کنند و بخوابند و صبح ساعت ٥ بیدار باشند. باید بپذیریم که شهروندان زیادی تا ساعات ١ و ٢ بامداد و حتی بیشتر بیدارند و سرشان در گوشیهای موبایل است. عدهای هستند (بویژه جوانها) که صبحها کاری برای انجام ندارند.
بنابراین تا ساعتهای ابتدایی روز بیدارند و در شبکههای اجتماعی پرسه میزنند، یا پای تلویزیون شبکهها را میگردند و یا با ماشین و موتور در خیابانها «دور دور» میکنند.
اگر ساعت ٢ بامداد گذر آدم به خیابان بیفتد، از این جوانها زیاد میبیند؛ مخصوصاً در فصلهای گرمتر سال. البته در این دور دور کردنها گاهی سرعت هم میروند و کارهای خطرناک میکنند و سلامتی و حتی جانشان به خطر میافتد که متأسفانه در خبرها میخوانیم.
این گردشهای بیهدف شبانه یکی از زمینههای بروز جرم نیز هست. با احترام به عموم جوانهای نیریز، حتی ممکن است برخی از آنها در خاموشی شهر دست به جرایمی نیز بزنند.
گردشگری شبانه یک امکان خوب برای مردمان و جوانان است. شورای شهر و شهرداری نیریز که از نیروهای جوان تشکیل شده میتوانند این طرح را در نیریز هم مطالعه و پیادهسازی کنند.
مزایای این طرح فراوان است و باعث نشاط اجتماعی (گم شدهی این روزهای کشور و شهرستان ما)، سالمسازی تفریحات و اوقات فراغت خانوادهها و جوانان، پویایی و سرزندگی شهر، اشتغالزایی (از یک فرصت ندیده)، کاهش جرم (بویژه مصرف مشروبات الکلی که آمار بالایی دارد)، کاهش تصادفاتی که اغلب در شب و در خیابانهای خلوت رخ میدهد، بالا رفتن کیفیت زندگی در شهری کوچک مثل نیریز، و حتی کاهش مهاجرت میشود.
البته در کنار این مزایا، ممکن است معایبی هم رخ دهد که با نظارت محسوس و نامحسوسِ نهادهای مسئول قابل کنترل است.
این طرح در کشورهای دیگر انجام شده و میشود و اکنون نیز در شهرهای بزرگ کشور در حال مطالعه است. ما در برخی مناسبتهای مذهبی مانند ماه رمضان و دهه محرم نیز زیست شبانه را تمرین کردهایم و اتفاقی هم نیفتاده است.
اکنون باید بپذیریم وقتی یک عدهای دور هم جمع بشوند فاجعهای رخ نمیدهد. این تفکر که با تعطیل کردن از وقوع جرم یا زشتیها جلوگیری میشود نادرست است چراکه با تعطیل کردن باعث میشویم جرم را به مکانهایی بفرستیم که اتفاقاً نظارت اجتماعی بسیار کمتری دارند.
در این طرح، شب به رسمیت شناخته شده و در خیابانهایی مشخص مشاغل مختلفی فعال هستند از جمله: اغذیهفروشی، عرضه غذاهای محلی (انواع آش، حلیم، و ...)، فستفود، دستفروشی، کافههای سیار، کافه کتاب، آبمیوه و بستنی، اسبسواری، تاکسی سرویس شبانه و دهها مشاغلی که میتواند همان جوانهایی را که دور دور بیهدف دارند و بیکارند شاغل کند.
شهرداری باید غرفههای پیشساخته را برپا کند و به اجاره دهد. در این غرفهها حتی موسیقی زنده و سنتی نیز میتواند اجرا شود. مهم ایجاد محیطی آرامبخش و امن برای مردم است تا از ساعت ١٠ شب تا ٢ و ٣ بامداد همراه با خانواده و دوستان بگردند و خرید کنند و از قیل و قال شلوغی روز جدا شوند.
شاید بهتر باشد این طرح ابتدا بطور آزمایشی در شبهایی که فردای آن تعطیل است مثل پنجشنبهشبها اجرا شود.
البته مکانیابی آن هم مهم است. برای نمونه ابتدای بولوار شهید زردشت در کنار پارک گلستان تا مسجد جامع کبیر و پارک روبروی آن میتواند مناسب باشد، یا مسیر بولوارهای نشاط تا بهار، بولوار میرزا کوچک، فضای پارک بانوان، یک لاین میدان فضل و ...
امید است شورای شهر این طرح نو را دراندازد. شاد کردن مردم در این شرایط سخت اقتصادی خیر دنیا و آخرت است و کاری است ماندگار.
به امید آن روز