هدر دادن آب، به ضرر همه است!

/ خربزه وهندوانه که آب زیادی برای پرورش می‌خواهد کشت نشود
/  باید حتماً سالی دوبار پتوها وملحفه‌ها را بشویم 
/  به جای جریمه پرمصرف،‌افراد کم‌مصرف را تشویق کنند
/    آب جزو اموال شخصی ما نیست که آن را حیف و میل می‌کنیم
/  رهاکردن آب درکوچه به محیط زیست و افراد ضرر می‌رساند
/    در ساعتهایی که خنک است درختان را آب می‌دهم تا آب کمتری صرف شود
/  برای هدردادن آب دلم می‌سوزد
/ خدا را خوش نمی‌آید که آب را هدر بدهیم

تصور کنید آب جیره‌بندی شود و در شبانه‌روز تنها بتوانید ٢-٣ ساعت از آب استفاده کنید. نه پارکی سرسبز باشد و نه چمنی وجود داشته باشد تا آخر هفته ساعتی با خانواده به آنجا بروید و روحیه‌ای تازه کنید. تصور کنید همه بلوارها بی‌روح و خالی از درخت باشد و قبض‌های آب آنچنان سرسام‌آور باشد که نشود به راحتی آن را پرداخت. مسلماً به یاد این روزها غبطه می‌خورید، به یاد اینکه چرا در مصرف آن صرفه‌جویی نکردید و...

این روزها اگرچه هر روز از کمبود و وضعیت بحرانی آب می‌شنویم اما هنوز که هنوز است هستند افرادی که آب را بی‌رویه هدر می‌دهند و در مصرف آن صرفه‌جویی نمی‌کنند. شما چطور؟ جزء کدام دسته از این افراد هستید؟ جزء افرادی که قطره قطره‌ی آب را ارج می‌نهند و برای آن ارزش قائلند یا جزء افرادی که بدون اینکه ترسی از کمبود آب در آینده داشته باشند، آن را بی‌رویه هدر می‌دهند‌؟ گزارش این هفته را ‌‌‌به این موضوع اختصاص دادیم تا نظر چند تن از همشهریان را در این باره جویا شویم.
نیاز اصلی زندگی...

زهرا دمیری  ٥٦  ساله و از اهالی شهرک شهیدان رجایی و باهنر است. او تا آنجا که می‌تواند در مصرف آب صرفه‌جویی می‌کند و معتقد است آب نیاز اصلی زندگی است.

می‌گوید: صرفه‌جویی به معنی درست استفاده‌کردن و به مقدار لازم مصرف‌کردن است. ما در حیاط خانه‌امان چند درخت داریم که زمستانها اصلاً به آنها  آب نمی‌دهیم و تابستان‌ها هم تقریباً دو هفته‌ای یک بار به آنها آب می‌دهیم.  برای تمیزکردن  آشپزخانه، حیاط و کوچه هم سعی می‌کنم بیشتر از جارو  استفاده کنم تا از آب.  

ادامه می‌دهد: درست است که هزینه قبض آب خیلی کم است و به عنوان مثال  ماهیانه ١٠ هزار تومان پرداخت می‌کنیم، اما این دلیلی بر بی‌ارزش بودن آب نیست و نباید آن را هدر داد. ما  باید به فکر موجودات زنده، گیاهان و...  هم باشیم. 

با کم و زیاد مصرف‌کردن من که مشکل کم‌آبی حل نمی‌شود!

ف. زردشت در یکی از هایپراستارهای شهر، مشغول خرید است. او  که به گفته خودش زیاد آب مصرف می‌کند می‌گوید: مگر می‌شود از آب استفاده نکرد؟ آب، تمیزی می‌آورد. حیاط خانه که با جارو‌زدن تمیز نمی‌شود! 

در مورد اینکه این کار اسراف است یا نه، می‌گوید: با کم و زیاد مصرف‌کردن من که مشکل کم‌آبی حل نمی‌شود. همه استفاده می‌کنند، من هم استفاده می‌کنم. حیاط را با آب تمیز می‌کنم و ماشین و قالی را در منزل می‌شویم، اما تمام سعی‌ام  را می‌کنم تا آب را در کوچه رها نکنم و مزاحم همسایه‌ها نشوم.

شوهرش در ادامه سخنانش می‌گوید: مگر دولت برای این کار تا حالا به فکر چاره‌ای بوده؟  الان ٩٠ درصد  آب ما صرف  امور کشاورزی می‌شود. هندوانه‌‌ای که کشت می‌شود و برنجی که در شالیزارها می‌کارند، به آب بسیار زیادی نیاز دارند و اصلاً مقرون به صرفه نیست. دولت باید اجازه دهد این دو محصول وارد شود تا کشاورز نخواهد آب را هدر دهد و روز آخر هم به خاطر هندوانه‌ها و محصولاتش ضرر کند.
آب باید سهمیه‌بندی شود
الف. کوهستانی اهل اصفهان و ساکن نی‌ریز است. او معتقد است آب باید سهمیه‌بندی شود و تا آب را سهمیه‌بندی نکنند، کسی قدر آن را نمی‌داند. 

می‌گوید: سعی می‌کنم در منزل نظافت را به حدی رعایت کنم که نیاز نباشد برای تمیزی آن آب را هدر بدهم. در خانه همیشه روفرشی، روی قالی‌هایم پهن می‌کنم تا اگر کثیف هم شد، برای شستن آن آب کمتری استفاده کنم. سطلی زیر کولر گذاشته‌ام و آبی را که از آن می‌ریزد، صرف گلدانها و درختان حیاط می‌کنم. 

خانم کوهستانی که منزلشان در خیابان ولیعصر است، ‌ادامه می‌دهد: بعضی از همسایه‌ها آب را در کوچه رها می‌کنند و اصلاً رعایت نمی‌کنند. آنها متوجه نیستند که این کار از لحاظ بهداشتی به محیط‌زیست و افراد ضرر می‌رساند. من خیلی مراقبم تا بچه‌هایم به کوچه نروند و خدایی ناکرده مریض نشوند، چون دور جوی‌های آب خیلی پشه جمع می‌شود. 
هدر دادن آب، به ضرر همه است!

به خیابان طالقانی می‌روم. طیبه هنری در مغازه کفش‌فروشی ایستاده و از کسانی است که به شدت نگران وضعیت آب شهرستان است. 
می‌گوید: اگر همین وضعیت باشد، چند سال دیگر با مشکل نبود آب مواجه می‌شویم. در جایی خواندم که با وضعیت خشکسالی و گرمایی که پیش‌ رو داریم، شهرهای جنوب در چند سال اخیر با کمبود شدید آب مواجه می‌شوند و حتی ممکن است این شهرها تخلیه شوند و واقعاً به ضرر همه‌ی ماست. 

کمی این پا و آن پا می‌کند و ادامه می‌دهد: من برای اینکه در مصرف آب صرفه‌جویی کنم، نه قالی می‌شویم و نه ماشین. ما باید علاوه بر خودمان، به فکر آینده‌ی بچه‌ها و نسل بعد هم باشیم، چون اگر آب نباشد، حیات و زندگی  هم نیست. 

خانم هنری که برای جلوگیری از هدررفتن آب، تمام سعی‌اش را می‌کند و از روش قطره‌ای برای آبیاری دو تا درخت حیاط‌شان استفاده می‌کند، می‌گوید: به نظرم دولت هم باید فکری اساسی برای رفع این مشکل و هدررفتن آب کند. باید خانواده‌های پرمصرف را جریمه کند و یا شیر هوشمند آب را به صورت یارانه‌ای به مردم بدهد تا خودمصرف‌کننده متوجه شود روزانه چقدر آب استفاده می‌دهد  علاوه بر آن، روزنامه‌ها و دیگر رسانه‌ها هم باید بیشتر اطلاع‌رسانی کنند. 

در برنامه‌های پرطرفدار تلویزیون مدام این جمله زیرنویس شود که «لطفاً در مصرف آب صرفه‌جویی کنید». چون با وضعیتی که الان پیش ‌روی ماست و با این خشکسالی، ممکن است آرسنیک آب بالا برود و آبی که استفاده می‌کنیم سرطان‌زا شود. 

طیبه هنری که در خانه‌های آپارتمانی خیابان فجر زندگی می‌کند می‌گوید: همسایه‌ای داشتیم که اهل روستا بود و به دلیل اینکه در روستای آنها آب زیاد بود، اصلاً نمی‌توانست آب را کم مصرف کند و موقع حیاط‌شستن، آب را در کوچه رها می‌کرد. من چند بار با حالت اعتراض و دوستانه به او هشدار دادم. البته بنده‌خدا تقصیری هم نداشت، چون زیادی وسواس داشت. 
ادامه می‌دهد: در تمیزکردن شیشه‌های منزل هم بیشتر از دستمال مرطوب و شیشه‌پاک‌کن استفاده می‌کنم.

افراد کم‌مصرف باید تشویق شوند 

آرزو ماهتاب از دیگر خانم‌هایی است که واقعاً از اسراف آب  ناراحت است. 

می‌گوید: به نظر خودم که خیلی صرفه‌جویی می‌کنم.  بیشترین آبی که در هر خانه مصرف می‌شود، حمام است و من تلاشم را می‌کنم که هر بار حتی اگر شده ٢٠ ثانیه کمتر آب را  باز کنم و یا موقع شستن دستهایم آب را کامل باز نگذارم، اول با مایع تمیز کنم و بعد از آب استفاده کنم؛ و یا عادت دارم ته‌مانده آب لیوان را پای گلدان گل بریزم. پیشنهادم هم این است که دولت با تبلیغات واقعاً به مردم نشان دهد که آب نیست، چون شنیده‌ام که بعضی‌ها می‌گویند آب هست ولی در ایران آب را  به کشورهای همسایه می‌فروشند. به نظرم به جای جریمه‌کردن کسانی که آب را زیاد مصرف می‌کنند، باید افراد کم‌مصرف را تشویق کنند. چون وقتی تنبیه باشد، لجبازی هم بیشتر می‌شود اما آدم با تشویق‌کردن، انگیزه‌ی بهترشدن را پیدا می‌کند.

آرزو می‌گوید: شاید بقیه فکر کنند خسیسم اما خودم احساس می‌کنم خسیس نیستم، بلکه به شدت نسبت به آب حساسم و وقتی می‌بینم کسی شیر آب را تا آخر باز گذاشته تا یک استکان بشوید، واقعاً اعصابم خرد می‌شود، حالا هر کس که می‌خواهد باشد، می‌روم و شیر آب را کمتر می‌کنم. به نظرم کسانی که عادت دارند شیر را تا آخر باز ‌کنند، باید یک سردوش، به شیر لوله‌هایشان وصل کنند تا آب کمتری بریزد یا ظرفهای نشسته‌اشان را در یک لگن آب داغ بریزند تا زودتر تمیز شود و بعد آبکشی کنند. 

باید آموزش را از کودکان شروع کنیم!

ن. یوسفی یکی دیگر از خانم‌های خانه‌دار است که به همراه دختر کوچک خود به خرید آمده. موضوع گزارشم را که می‌گویم، سری تکان می‌دهد و می‌گوید: برایم جای تعجب دارد که مردم بعد از این همه اطلاع‌رسانی و پیام‌های هشداردهنده در مورد آب، در مصرف آن و کلاً انرژی صرفه‌‌جویی نمی‌کنند. آبی که استفاده می‌کنیم، جزو اموال شخصی ما نیست که این‌گونه آن را حیف و میل کنیم. من که واقعاً برای هدردادن این آب دلم می‌سوزد.

ادامه می‌دهد: گاهی در برنامه‌های تلویزیون شاهد این هستیم که بعضی از مناطق ایران واقعاً از بدترین آب برای نوشیدن استفاده می‌کنند، بعد مردم ما با بهترین آب ماشین و قالی‌هایشان را می‌شویند. من معتقدم باید آموزش را از کودکان شروع کنیم. همانطور که من به دخترم یاد داده‌ام در مسواک زدن از روش بابا قورقوری استفاده کند و با یک لیوان آب، دندان‌هایش را مسواک بزند و نیاز نیست تا دهان و مسواک را  با آب غسل دهد. البته خدا را شکر شوهر و بچه‌هایم هم در مصرف آب خیلی مراقب هستند. کم پیش می‌آید که شوهرم ماشین را در خانه بشوید. او با شیشه‌پاک‌کن، دستمال و یک سطل آب، ماشین را تمیز می‌کند یا گاهی که به بیابان یا جایی دیگر می‌رویم و ماشین خیلی کثیف می‌شود، شوهرم آن را به کارواش می‌برد. 
برایم مهم نیست!

فاطمه افتخاری روی نیمکتی در خیابان قدس نشسته.همانطور که از درد زانوهایش می‌نالد، می‌گوید: من حتماً ٥-٤ روز یکبار حیاط را می‌شویم. از وضعیت بحران آب در کشور خبر دارم و می‌دانم در بحران هستیم و حتی بچه‌ها هم خیلی اعتراض ‌می‌کنند اما من مجبورم حیاط را با آب تمیز کنم. خوب خانه ما قدیمی است و با کمی باد و باران، همه حیاط پر از گِل می‌شود و با جاروکردن هم تمیز نمی‌شود. از شیشه‌پاک‌کردن هم اصلاً دلِ خوشی ندارم ولی بچه‌ها که شیشه‌ها را پاک می‌کنند، بیشتر از روزنامه و دستمال استفاده می‌کنند. 

خانم افتخاری پلاستیک میوه‌اش را از روی زمین برمی‌دارد  و می‌گوید:  مصرف آب ما زیاد است و ماهیانه ٣٠-٢٨ هزار تومان برایمان قبض می‌آید، ولی من برایم مهم نیست. به ریختن آب علاقه زیادی دارم و مرتب آشپزخانه و حیاط را می‌شویم. 

در جواب سؤالم که اگر روزی آب نباشد، چه می‌کنید، می‌گوید: حالا که هست، اگر  هم روزی نبود، استفاده نمی‌کنم.

خدا را خوش نمی‌آید!

رد آب را در کوچه‌ای از کوچه‌های خیابان امام‌خمینی پیش می‌گیرم اما کسی در کوچه نیست، چند دقیقه‌ای که می‌گذرد خانمی از آن کوچه رد می‌شود. او که نمی‌خواهد خودش را معرفی کند می‌گوید: ما واقعاً  از دست این خانواده عاصی هستیم. صد بار گفتیم این آب باعث می‌شود پشه جمع شود اما مگر گوش می‌کنند؟ خانم خانه از یک طرف و شوهرش هم از طرف دیگر، هر ده روز یک ‌بار ماشین را در کوچه می‌شوید. من خودم خیلی روی آب حساسم، به همین خاطر چند روز پیش لباسشویی تمام‌اتوماتیک خریدم، چون شنیده‌ام  کمتر آب مصرف می‌کند. در حیاط منزلمان درخت داریم و سعی می‌کنم در ساعتهای خنک روز ‌به آنها آب دهم. هیچوقت محوطه درِ کوچه را نمی‌شویم و با یک سطل آب کوچه را آبپاشی می‌کنم و جارو می‌کشم تا خاک بلند نشود.  چون واقعاً خدا را خوش نمی‌آید که آب را هدر بدهیم.

خیلی وسواس دارم!

«این روزها زیاد می‌شنوم که کمبود آب داریم و بهترین راه مدیریت آن صرفه‌جویی است، خیلی هم دوست دارم درست مصرف کنم، اما واقعاً نمی‌توانم.» 

این را زهرا کرمی از اهالی آباده می‌گوید.

با خنده ادامه می‌دهد: خیلی وسواس دارم و به نظرم تا آب نریزم طاهر نمی‌شود. باید حتماً سالی دو بار پتوها و ملحفه‌ها را بشویم. شوهرم خیلی سرِ این قضیه با من حرف می‌زند اما کو گوش شنوا؟ فقط از خدا می‌خواهم که برایش کاری پیش بیاد و دو سه‌روز خانه نباشد، آن‌وقت همه چیز را می‌شویم. از آشپزخانه گرفته تا حیاط و حمام، همه جا را برق می‌اندازم.

ادامه می‌دهد: حتی درختها را می‌شویم و احساس می‌کنم آنها با شستن، جان تازه‌ای می‌گیرند. هر چند هفته یکبار کوچه را هم آبپاشی می‌کنم اما مراقب هستم تا  آب را در کوچه رها نکنم. دوست ندارم پیرزنی رد شود و این آب مزاحمش باشد و یا موتوری رد شود و آب روی کسی پاشیده شود.

دوستش اما نظری متفاوت‌تر از  خانم کرمی دارد.

در مورد بحران آب می‌گوید: بحران همه چیز است، اما ما باید درست مصرف‌کردن را بلد باشیم. دولت برای ذخیره‌ آب باید چاه‌های غیرمجازی را که زده می‌شوند، پلمب کند. به میوه‌هایی مانند خربزه و هندوانه که آب زیادی برای پرورش می‌خواهند، اجازه کشت ندهد. خانواده‌ها هم باید درست استفاده کنند و صرفه‌جویی را به کودکان خود هم یاد بدهند. 
********
گزارش که تمام می‌شود، به این فکر می کنم که آیا ما در مصرف آب صرفه‌جویی می‌کنیم؟ کاش از همین امروز به فکر صرفه‌جویی در مصرف آب باشیم و هر روز از خود بپرسیم امروز چه میزان در مصرف آب صرفه‌جویی کرده‌ایم؟