چند سال است که وزارت بهداشت و درمان طی دستورالعملی عرضه قلیان در قهوه‌خانه‌ها را ممنوع کرده است. نکاتی در این زمینه قابل طرح و بررسی می‌باشد:
۱- ارائه نکردن قلیان در قهوه‌خانه‌ها موجب استفاده نکردن از آن نمی‌شود. کسانی که اهل قلیان هستند- به ویژه جوانان- اگر در کافه تریا و قهوه‌خانه یافت نشود مصرف را به دورهمی‌های غیرقابل نظارت و در جمع دوستانه خودشان به باغها، باغ شهرها، انجیرستانها، یورد‌ها و... منتقل می‌کنند که به مراتب پیامد‌های منفی‌تری دارد. در این محافل علاوه بر رعایت نکردن نکات بهداشتی، احتمال استفاده از دیگر مواد مخدر و احیاناً آسیب‌های اجتماعی نیز وجود دارد.
۲- همینطور که بر فرآورده‌های غذایی و اغذیه فروشی‌ها نظارت می‌شود و با موارد غیر بهداشتی برخورد قانونی می‌گردد به همین شکل می‌توان بر مراکز عرضه قلیان نظارت داشت و با متخلفین برخورد کرد. صرف منع عرضه قلیان مشکلی را حل نمی‌کند.
۳- مصرف دخانیات که ماده اصلی آن تنباکو است پیشینه‌ای ۵ قرنی در ایران دارد؛ یعنی از اوایل قرن یازدهم مهشیدی (سال ۱۰۰۰ مهشیدی به بعد). این گیاه در ایران کشت می‌شده و می‌شود. توتون حاصل از تنباکو ماده اصلی سیگار است که شرکت دخانیات مأمور توزیع آن می‌باشد. امروز همگان می‌دانند که مصرف دخانیات از هر نوع برای بدن زیان بار و موجب بیماری‌هایی می‌گردد، اما همچنان مصرف می‌شود. شواهد و قرائن حاکی از آن است که متأسفانه مصرف در حال افزایش است. با عرضه نکردن سیگار داخلی، فضا برای ورود سیگار خارجی به طور قاچاق فراهم می‌شود؛ بنابراین نمی‌توان گفت با تعطیل کردن سازمان دخانیات مصرف کاهش می‌یابد.
۴- نظارت بر قهوه‌خانه‌های عرضه کننده قلیان سخت‌تر از نظارت بر سایر مواد غذایی و مصرفی نیست. بحث اصلی این است که از «نی» مشترک -که موجب انتقال بیماری می‌شود- استفاده نشود. اجرای این کار و موظف کردن متصدیان به اجرای این نکته بهداشتی امکان پذیر است.
۵- نباید فراموش کرد که جامعه نیاز به تفریح دارد. نهاد تفریح در جامعه نوین از جمله نهاد‌های مورد مطالعه جامعه‌شناسان است. این نهاد کارکرد‌هایی دارد که موجب گسترده شدن مداوم آن می‌شود. نادیده گرفتن این کارکرد‌ها نه تنها مشکلی را حل نمی‌کند بلکه بر مشکلات می‌افزاید. ساختار فرهنگی جامعه با استفاده از متخصصان می‌تواند به هدایت این نهاد بپردازد. اگر از ادبیات فلسفی استفاده کنیم باید بگوییم برخورد «سلبی» در این موارد کاری از پیش نمی‌برد باید روشی «ایجابی» در پیش گرفت.
به نظر می‌رسد لازم است شورای فرهنگ عمومی این موضوع را در دستور کار قرار دهد و صرفاً به گزارش سازمان‌های رسمی اکتفا نکند. مصرف قلیان یک واقعیت است. باید آن را مدیریت و هدایت کرد.
شاد و سالم و موفق باشید
