۱۹ دی سالروز درگذشت آیت ا... هاشمی رفسنجانی در سال ۱۳۹۵ خورشیدی است. رسانههای مختلف با گرایشهای متفاوت به این مناسبت مطالبی منتشر کردند. به همین خاطر در این شماره اشارهای به نقش ایشان در تحولات سیاسی حداقل ۶۰ سال گذشته مینماییم.
آیت ا... هاشمی رفسنجانی زاده سوم شهریور ۱۳۱۳ خورشیدی در شهرستان رفسنجان بود. از دوران جوانی و تحصیل در حوزه علمیه قم به جمع مبارزین مذهبی که علیه رژیم شاهنشاهی فعالیت میکردند پیوست. کودتای ۲۸ اَمرداد ۱۳۳۲ موجب خشمی فروخورده علیه آمریکا، انگلیس و رژیم پیشین گردید. مردمی که به نهضت ملی صنعت نفت دلبسته بودند وقتی شاهد سرکوب این نهضت و زندانی و محصور شدن رهبر آن دکتر محمد مصدق بودند، آرام آرام منسجم شدند. قیام ۱۵ خرداد به رهبری امام خمینی (رحمت خداوند بر او باد) گرایش روشنفکران به مذهب را بیشتر کرد بهطوریکه کسانی مانند مهندس مهدی بازرگان، آیت ا... طالقانی، دکتر شریعتی و... از ملی گرایی به سمت نوعی روشنفکری دینی حرکت کردند.
در این فضای سیاسی هاشمی رفسنجانیِ جوان، وارد مبارزه مخفیانه شد و بارها به زندان افتاد. در همین دوران یک ماه صفر برای تبلیغ به نیریز میآید و به گرمی از او استقبال میشود. ایشان واجد ویژگیهای ارزندهای بود که میتوان به مهمترین آنها اشاره کرد:
۱ - تألیف تفسیر قرآن با عنوان «تفسیر راهنما»
۲- تأسیس دانشگاه آزاد در ایران
۳- نوشتن خاطرات روزانه. این خاطرات در چندین جلد چاپ و منتشر شده که به عنوان منبعی معتبر میتواند مورد استفاده اهل مطالعه، پژوهشگران و مورخان قرارگیرد. به نظر میرسد هیچ کدام از سیاستمداران پس از انقلاب چنین کاری انجام ندادهاند.
۴- تألیف کتاب «امیرکبیر قهرمان مبارزه با استعمار» قبل از پیروزی انقلاب
۵- بهعهده گرفتن مسئولیتهای ارشد و سنگین از جمله عضو شورای انقلاب، وزیر کشور، رئیس مجلس، عضو مجلس خبرگان و چند سال نایب رئیس اول این مجلس، رئیس جمهور در ۲ دوره، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، جانشینی فرماندهی کل قوا پس از عزل بنیصدر از این مقام
۶- ایفای نقشی مؤثر در ایجاد آتشبس جنگ تحمیلی عراق علیه ایران و پذیرش قطعنامه ۵۹۸ و خاتمه دادن به این جنگ
۷- ایجاد روابط حسنه با کشورهای همسایه اطراف خلیج فارس به ویژه عربستان سعودی در دوره هشت ساله ریاست جمهوری.
ایشان را باید از سیاستمدارانی دانست که نقشی گسترده در مسائل پس از انقلاب اسلامی داشت. بطور طبیعی ایشان اشتباهاتی داشته کما اینکه سیاستمداران جهانی در این رتبه و جایگاه اشتباهاتی داشتهاند. به هر حال وی بخش عمدهای از تاریخ انقلاب اسلامی است؛ موضوعی که موافقان و مخالفان ایشان آن را انکار نمیکنند. امید است روزی پژوهشگران بیطرف به شرح، بسط و نقد کامل فعالیتهای ایشان بپردازند.
شاد و سالم و موفق باشید