کوهنوردی یکی از لذتبخشترین ورزشهاست. اما برای پرداختن به این ورزش مفرح باید نکاتی را رعایت کرد تا همواره کوهنوردی خاطرهای خوب برای ما رقم بزند.
در نوشتار زیر که به مناسبت روز جهانی کوهنوردی (۲۰ آذر 11 دسامبر) نوشته شده، به این نکات اشاره میکنیم.
مسیر مناسب
اولین قدم برای صعود دلانگیز، اندازهگیری میزان توان خود و انتخاب مسیر بر اساس آن است. فاکتورهای کلیدی که باید در نظر بگیرید، میزان مسافت، ارزیابی ارتفاعات مختلف و نوع مسیر است.
اگر تازهکار هستید، مسیری کوتاه انتخاب کنید. با قدم زدن شروع کنید تا به بالای قله برسید. اگر امکان آن وجود دارد، با چند همنورد و یا یک تیم با تجربه به این کار بپردازید. با این کار، نه تنها امنیت خود را بالا میبرید، بلکه از دانش و مهارت دیگر افراد نیز بهره میگیرید. ثبتنام در باشگاههای کوهنوردی و شرکت در دورههای آموزشی کوهنوردی راهکارهای خوبی برای یادگیری مقدمات کوهنوردی است.
پوشش چند لایه
لایه زیرین یا همان لایه بیس، اولین لایه در تماس مستقیم با پوست شما است. این لایه با از بین بردن رطوبت، پوست را خشک نگه میدارد. این لایه در حالت ایدهآل باید سبک باشد و به سرعت خشک شود. از پوشیدن لباسهای پنبهای که هنگام خیس شدن به پوست میچسبد و عایق نیست و خشک شدن آن طولانیتر است، خودداری کنید. دومین لایه لباس، با به دام انداختن هوای مرده، به تعادل دمای بدن کمک میکند. همچنین هوای گرم را در داخل و هوای سرد را خارج نگه میدارد. این لایه رطوبت حاصل از لایه بیس را جذب کرده و اجازه میدهد تا رطوبت اضافی از الیاف آن خارج شود.هدف لایه عایق، گرم نگهداشتن بدن است.
در شرایط سرد و خشک یا کوهنوردی در پاییز که شرایط جوی ناپایدار است لباسهایی بپوشید که در برابر باد محافظت خوبی دارد. این لباسها سبک، با قابلیت تنفس بالا و مقاوم در برابر آب هستند و باعث میشوند که در شرایط بارانی نیز خشک بمانید.
کفش کوهنوردی مناسب
یک کفش کوهنوردی با کیفیت، تعادل شما را در مسیر افزایش میدهد، به پشتیبانی ماهیچههای پای شما میآید و ضربه و تکانهای مسیر را نیز دفع میکند. هنگام خرید به کف و لژ (پاشنه) کفش توجه کنید. کفش باید پاشنه و عاجهایی برای جلوگیری از لیز خوردن داشته باشد و جنس آن نیز از پلاستیکهای با کیفیت باشد.
کوله راحت
یک کولهپشتی با بندهای قابل تنظیم راحتی و حملبار را آسانتر میکند. برای شروع کولهپشتی باید با بدن شما تناسب کامل داشته باشد. کیفیت پدهای کناری، کمربند، بندهای شانه و…. را به خوبی بررسی کنید. یک کولهپشتی کوهنوردی مناسب، بدون هرگونه جابهجایی، به شما آزادی حرکت میدهد. یک تغییر کوچک در بندها میتواند شیوه حمل بار را بسیار راحت و آسانتر کند.
کولی سبک
در جمعآوری وسایل و تجهیرات خود در کولهپشتی، وسواسی باشید و تا جایی که امکان دارد از حمل وسایل غیرضروری، به خصوص در مسیرهای تپهای، خودداری کنید و سبک باشید. سراغ تجهیزات سبک بروید و وسایلی مثل تجهیرات آشپزی (اجاق) و… را که امکان اشتراکگذاری با دیگر افراد گروه دارد، بین اعضا تقسیم کنید. این تقسیمبار براساس میزان و توانایی فیزیکی همنوردان باشد! غذایهای سبک انتخاب کنید. همچنین اگر در مسیر، منبع آب مطمئنی وجود دارد، از حمل بطریهای آب زیاد خودداری کنید.
تغذیه خوب
« آب را فراموش نکنید!» غذا، سوخت بدن شما است و برای تأمین این سوخت و بالابردن میزان توانتان درمسیر، باید چیزی بخورید. همیشه غذای بیشتری با خود ببرید تا اگر صعودتان کمی بیشتر طول کشید، مشکلی از نظر تأمین سوخت بدن نداشته باشید.
برای صعودهای شبانه، سراغ غذاهای پرانرژی، مغذی، فشرده، فاسد نشدنی و آسانپز بروید. خوراکیهای خوشمزه مثل شکلات نیز زمانی که صعودتان کمی سخت و دشوار شد، از لحاظ روحی به کمک شما میآید. در مسیر صعود خود آب فراوان بخورید. اگر از کیفیت آب اطمینان ندارید، با جوشاندن آن را تصفیه کنید.
سرعت یکنواخت و ثابت
براساس بنیه و توانایی بدن خود، با سرعتی ثابت و یکنواخت در مسیر حرکت کنید. به جای آهسته رفتن، به سرعت و ریتمی یکنواخت براساس استقامت بندتان برسید و با آن مسیر را آغاز کنید.
انتخاب سرعتی که با آهستهترین همنورد شما متناسب است، هماهنگی گروه را افزایش میدهد و از همه مهتر به شما این اجازه را میدهد تا به خوبی از مناظر زیبای طبعیت در مسیر استفاده کنید. استراحت و وقفههای کوچکی در مسیر صعود داشته باشید.
مسیریابی درست
استفاده از جیپیاسها، در مسیرهای ساده با سیگنالهای زیاد، امری کاربردی است اما توجه داشته باشید که ممکن است راهتان به جایی بخورد که سیگنالی برای دریافت و استفاده از جیپیاس نباشد و یا باطری آن تمام شود.
یک نقشه توپوگرافی، از تجهیزات الزامی برای گشت و گذار در دل طبعیت است. شیوه درست خواندن نقشه را یاد بگیرید و با استفاده از یک قطبنما، مسیریابی کنید. بهترین راه برای گم نشدن در مسیر، دانستن مکان دقیقتان و داشتن نشانههایی از مکانهای قبلی است.
هواشناسی کنید!
شرایط جوی و آب و هوا، تأثیر مستقیمی بر خوشحالی و روحیه کوهنورد دارد. باران، برف و کولاک میتوانند مسیر هموار و آسان شما را تبدیل به یک مسیر سخت و هولناک کند. آب و هوای گرم و خشک نیز باعث تعرق، تبخیر آب از سطح بدن، تشنگی و حتی بروز سکتههای قلبی میشود. در بعضی اوقات لازم است تا برنامه صعود را به تعویق بیندازید! اطلاعات هواشناسی را بررسیکنید و یاد بگیرید چگونه نوع ابر و آب و هوای پیشرو را بخوانید. در مسیرتان، بخصوص اگر کوهستانی است و شرایط جوی هوا به سرعت تغییر میکند، چشم به آسمان بدوزید. ابرهای بارانزا را شناسایی کنید و اگر مسیرتان برای پایین آمدن سخت است، زودتر در پناهگاهی مستقر شوید.
برنامه برای بازگشت ایمن
همیشه یکی از نزدیکان خود را از برنامه صعود و مقصدتان مطلع کنید تا در صورت بروز حادثه و تأخیر در بازگشت شما، فوری سراغ کمکهای امداد و نجات برود.
همیشه یک کیف کمکهای اولیه ساده با خود داشته باشید. بانداژ و مُسکنها، شاید جوابگوی نیاز شما برای صعودهای یک روزه باشد اما برای صعودهای طولانی، پدهای استریل شده، پمادهای ضدعفونی کننده و پودرهای آب را نیز به آن اضافه کنید.
یک کیف نجات و یا پتوی اضطراری، به همراه یک عدد سوت برای درخواست کمک در طبیعت، انتخابهای ایدهالی برای افزایش امنیت است. استفاده از ارسال پیام به تیم نجات نیز از دیگر نکات ایمنی مسیر است تا اگر اوضاع آنطور که میخواستید پیش نرفت و دچار حادثهای شدید، سریعاً به آنها خبر دهید.